در دنیای برنامهنویسی، زبانهای مختلفی بر اساس اصول و فلسفههای خاصی طراحی شدهاند. پایتون به عنوان یکی از محبوبترین زبانهای برنامهنویسی، دارای مجموعهای از اصول طراحی است که به آن ذن پایتون (The Zen of Python) گفته میشود. این اصول راهنمایی برای نوشتن کدی خوانا، ساده و قابل فهم هستند.
ذن پایتون مجموعهای از ۱۹ اصل فلسفی است که به توصیف شیوهی طراحی زبان پایتون میپردازد. این اصول، که توسط تیم پیترز (Tim Peters) تدوین شدهاند، به توسعهدهندگان کمک میکنند تا کدی شفاف، ساده و قابل درک بنویسند.
برای مشاهده این اصول در محیط پایتون، میتوان دستور زیر را اجرا کرد:
import this
Beautiful is better than ugly.
Explicit is better than implicit.
Simple is better than complex.
Complex is better than complicated.
Flat is better than nested.
Sparse is better than dense.
Readability counts.
Special cases aren’t special enough to break the rules.
Although practicality beats purity.
Errors should never pass silently.
Unless explicitly silenced.
In the face of ambiguity, refuse the temptation to guess.
There should be one– and preferably only one –obvious way to do it.
Although that way may not be obvious at first unless you’re Dutch.
Now is better than never.
Although never is often better than right now.
If the implementation is hard to explain, it’s a bad idea.
If the implementation is easy to explain, it may be a good idea.
Namespaces are one honking great idea – let’s do more of those!
پس از اجرای این دستور، متنی شامل اصول ذن پایتون نمایش داده میشود که راهنمایی برای سبک کدنویسی در این زبان است.
در سال ۱۹۹۹، تیم پیترز که یکی از توسعهدهندگان برجستهی پایتون بود، این اصول را ارائه کرد. او این مجموعه را به عنوان خلاصهای از فلسفهی طراحی پایتون منتشر نمود تا توسعهدهندگان بتوانند از آن به عنوان یک راهنمای کلی در برنامهنویسی با پایتون بهره ببرند.
این اصول نه بهعنوان یک استاندارد اجباری، بلکه به عنوان یک راهنمای ذهنی برای نوشتن کدی تمیز و خوانا مطرح شدهاند. با گذشت زمان، ذن پایتون به بخشی از فرهنگ برنامهنویسی با پایتون تبدیل شد و امروزه بسیاری از توسعهدهندگان به آن پایبند هستند.
در زمینهی برنامهنویسی، زیبایی به سادگی، وضوح و خوانایی کد اشاره دارد. یک کد زیبا، دارای ساختار مناسب، نامگذاری واضح و نگارش منظم است، در حالی که کدی که بدون نظم و پیچیده نوشته شده باشد، زشت و ناخوانا محسوب میشود.
در این نمونه، کد بهگونهای نوشته شده که خواندن و درک آن دشوار است:
def c(x): return x*x + 2*x + 1 print(c(5))
در این نمونه، همان عملیات بهشکلی زیبا و خوانا پیادهسازی شده است:
def calculate_quadratic_x): """Calculate the value of the quadratic expression: x^2 + 2x + 1.""" return x * x + 2 * x + 1 result = calculate_quadratic_5) print(result)
کد واضح، مستقیم و بدون ابهام است. به عبارت دیگر، فردی که کد را میخواند، بدون نیاز به حدس زدن متوجه عملکرد آن میشود. در مقابل، کدهای پیچیده و مبهم، نیاز به تحلیل و بررسی عمیق دارند و درک آنها زمانبر خواهد بود.
کد زیر بهصورت ضمنی نوشته شده و خوانایی کمی دارد:
a = [1, 2, 3, 4] b = [] for i in a: b.append(i * 2)
a و b چه نقشی در برنامه دارند.در این نمونه، همان عملیات بهصورت صریح و روشن نوشته شده است:
numbers = [1, 2, 3, 4] doubled_numbers = [] for number in numbers: doubled_numbers.append(number * 2) print(doubled_numbers)
یک کد ساده، واضح، خوانا و بدون پیچیدگی غیرضروری است. در مقابل، کد پیچیده معمولاً شامل بخشهای اضافه و غیرضروری است که باعث سردرگمی و افزایش احتمال بروز خطا میشود.
کد زیر یک عدد را بررسی میکند که آیا زوج است یا نه، اما به شکلی پیچیده نوشته شده است:
def is_even(number): if number % 2 == 0: return True else: return False
if-else غیرضروری بوده و میتوان آن را سادهتر نوشت.کد بالا را میتوان به صورت سادهتر و خواناتر نوشت:
def is_even(number): """Check if a number is even.""" return number % 2 == 0
🔹 پیچیدگی: زمانی که یک مسئله نیاز به ساختار منطقی و طراحی دقیق دارد، اما همچنان خوانایی و سازماندهی حفظ میشود.
🔹 درهمریختگی: زمانی که عدم سازماندهی، نامگذاریهای نامناسب و ساختار نامرتب باعث میشود که کد غیرقابل فهم و نگهداری شود.
در این مثال، تابعی برای محاسبهی سری فیبوناچی نوشته شده که بهشدت پیچیده و نامرتب است:
def f(n, m={0: 0, 1: 1}): if n in m: return m[n] m[n] = f(n-1, m) + f(n-2, m) return m[n]
همان تابع به روشی بهینه و خوانا بازنویسی شده است:
def fibonacci(n, memo=None): """Calculate the nth Fibonacci number using memoization.""" if memo is None: memo = {0: 0, 1: 1} if n in memo: return memo[n] memo[n] = fibonacci(n - 1, memo) + fibonacci(n - 2, memo) return memo[n]
🔹 کد تخت (Flat): ساختار کد تا حد ممکن ساده، سطحی و مستقیم است.
🔹 کد تو در تو (Nested): دارای چندین بلوک شرطی یا حلقههای تو در تو است که خوانایی را کاهش میدهد.
در این مثال، بررسی میشود که آیا یک عدد مثبت است یا خیر، اما کد بهشدت تو در تو نوشته شده است:
def check_number(n): if n > 0: if n % 2 == 0: return "Positive Even" else: return "Positive Odd" else: return "Not Positive"
همین عملیات را میتوان با ساختار تخت و سادهتر نوشت:
def check_number(n): """Determine if a number is positive and even or odd.""" if n <= 0: return "Not Positive" return "Positive Even" if n % 2 == 0 else "Positive Odd"
مهمترین اصل ، این پنج اصل میباشد ولی باقی به مرور اضافه خواهد شد!
