عموما بهتر است هر انسانی از گذشته خود بداند واز پیشینیان خود درس گرفته وبهتر زیست کند اما گاهی مکانی شاید گذشته اش در تاروپودحمله قبایل دیگر یا به هر نحوی از بین برود.میخواهم از روستای دیزادیز قوچان#روستایی که سرسبز وبکر است بنویسم اما قبل از آن پژوهشی داشتم در کتابخانه های مرجع وآثار خطی تاریخی درمورد خراسان ،از آغاز تا به امروز.به نقل از کتاب هایی که روایات آن ها را صحیح مینامیم، چون درزمان خود نوشته وطرفداری وجبهه گیری خاصی جز یک اشاره به یک مکان نداشته اند.میدانم که بیشتر شما میدانید روایت صحیح چیست و کتب اربعه اهل سنت و کتب سلسله المذاهب اهل تشیع نتنها در مورد روایات معصومین نگاشته شده اند که حاوی یک اصل کلی تری هستند که امروزه به عنوان سند میتوان آن ها را درنظر گرفت،کتاب هایی که تشخیص صحیح بودن سند یک روایات را تشخیص میدهد وهم اهل سنت وهم اهل تشیع قبول دارد همچون کتاب صحیح مسلم.یا صحیح بخاری..اما من پا را فراتر از تاریخ پس از اسلام گذاشته و پژوهشی در خصوص گذشته بسیار دورتر در زمان سفر کردم اولین چیزی که توانستم پیدا کنم کتابی بود به نام تاریخ قبایل.ایل ها دسته ها.اثرتالقوس tolqous.sor.norbenمنجم وجهانگرد.که بیشتر درمورد مکان های دیگر بود اما زمان گذر از خراسان اعلام میکند من از بستر یک رودخانه عبور کردم مردمان آنجا به زبان دری یا پشتو سخن میگفتن اتشکده ای در یک روستا بر فراز کوه ها وجود داشت درسمت راست کوه ها که نیم روز تارسیدن به آنجا زمان لازم بوده این روستاو مردمش که شیس ها یا شیص ها نام داشتند در حال عزاداری بودند.نقشه ای که تالقوس Tolqous.sor.norben ترسیم کرده بود رود اترک اما از دهانه روستای امارت را نشان میداد و دهانه رور اترک از سمت روستاهای سمت سد هم مشخص بود .من با کنکاش توانستم متوجه شوم آن روستا یا آبشوری یا روستای سرسبزمان دیزادیز بود .البته مراتع و مزارع را ترسیم نکرده بود که احساس میکنم تفاوتی هم نداشت ولی پستی وبلندی های روستا در همه جا روستای دیزادیز خودمان را نشان میداد.او در ادامه نوشته بود من یک شب هم اینجا نمیمانم هوابسیار سرد است ومیخواهم دره دیگر رود اترک را که از آن رود با اسم زالبا یاد میکرد را ببینم که میگویند این دو رود کمی پیش تر بهم میرسند این کتاب گفته بیشتری برایمان نداشت اما در کتاب جیهون آبی سرزمین خشگ.اثر (تی اس رامسون گاستاگر) که یک نقشه کش و اطلس نویس بزرگ بود اما این کتاب دوم او محسوب میشد که درکنار هر تصویر چیزی نوشته شده بود که به سختی ترجمه کردم اما مهم این بود که دقیقا از روی نقشه ای بسیار دقیق دونقطه را مشخص کرده بود که تشخیص من روستای عزیزمان دیزادیز و روستای سمت روستای دوغایی در جاده مشهد بود که درنوشته اسم آن روستا را بنیف.یا حنیف یاد کرده بود و از روستای دیزادیز روستای سرسبزمان باز هم همان نام آشنای قبلی به جا مانده بود انجا را قریه چشمه شیس یا شیص نام برده بود در این کتاب هم به اتشکده ای که در کوه های سمت طلوع خورشید بناشده بود اشاره شده بود اما هرچقدر پیگیری کردم نتوانستم تاریخ دقیق زمان نوشته های این دونویسنده را بدانم .تاریخ نگارش کتاب مشخص است اما چون تقویم استفاده شده تقویم ناآشنایی بود حتی با جستجو وپرسش از استادان علوم ادیان متوجه تاریخ دقیقی از آن زمان نشدم همچنان پژوهش را در پهنای بزرگتری ادامه میدهم امیدوارم در اینده اطلاعات بهتری در مورد روستای همیشه سرسبز و زیبایمان روستای دیزادیز شهرستان قوچان به دست آورده وبا شما به اشتراک بگذارم تشکر محمودبراتی
