واکسن گارداسیل و ضرورت تزریق آن

واکسن گارداسیل یکی از پرکاربردترین واکسن‌های HPV است که از فرد در برابر گروهی از ویروس‌های HPV ‌‌ و بیماری زگیل تناسلی محافظت می‌کند. HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یک نوع عفونت مقاربتی (STI) شایع است که از طریق تماس پوست به پوست منتقل می‌شود. بهتر است بدانید که HPV، بیشتر از 200 نوع یا سویه دارد که می‌تواند از طریق رابطه جنسی به افراد منتقل شود. سویه‌‌های پر خطر این نوع ویروس می‌تواند منجر به سرطان شوند. سویه‌‌های کم‌خطرتر نیز مشکلاتی از قبیل زگیل تناسلی برای فرد ایجاد می‌کنند. شیوع این عفونت به‌قدری زیاد است که حدود 80 درصد از افراد، در مقطعی از زندگی به آن دچار می‌شوند.

سیستم ایمنی بدن، اغلب ویروس HPV را از بین می‌برد، اما برخی از انواع آن می‌توانند منجر به سرطان شوند. درواقع، ویروس HPV یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد سرطان در دستگاه تناسلی، مقعد، گلو و هر قسمتی که دارای بافت مخاطی است، محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر با تزریق واکسن گارداسیل، شیوع این سرطان‌ها مخصوصاً سرطان دهانه رحم در بانوان کاهش‌یافته است.

این واکسن، حاوی پروتئین‌هایی است که از دیواره ویروس استخراج می‌شود. سیستم ایمنی بدن، در مواجهه با این ذرات واکسن، عملکرد ایمنی مشابه با زمان مواجهه با خود ویروس ایجاد می‌کند؛ در نتیجه در صورت ابتلا به این ویروس، بدن ما ایمن خواهد بود.

به‌این‌ترتیب، واکسن HPV با پیشگیری از ابتلا به عفونت، از بیماری‌‌های زیر جلوگیری می‌کند:

سرطان دهانه رحم

سرطان واژن

سرطان ولو

سرطان آلت تناسلی

سرطان مقعد

سرطان حلق (سرطان اوروفارنکس)

زگیل تناسلی

لازم به ذکر است که این واکسن، فقط از ابتلا به عفونت HPV پیشگیری می‌کند و یک روش درمانی محسوب نمی‌شود.

انواع واکسن گارداسیل کدام است؟

1. گارداسیل-9

واکسن گارداسیل-9، بیشترین محافظت را نسبت به انواع دیگر دارد. از سال‌‌ 2017 تا کنون، گارداسیل-9، تنها واکسن HPV موجود در آمریکا است. این واکسن، در برابر 9 سویه HPV زیر ایمنی ایجاد می‌کند:

HPV-16 و HPV-18

این دو سویه HPV شیوع و خطر زیادی دارند و باعث ایجاد 90 درصد از سرطان‌‌های دهانه رحم، 90 درصد از سرطان‌‌های مقعد و بسیاری از سرطان‌هایی که مرتبط با اندام تناسلی و حلق هستند، می‌شود.

HPV-31-33-45-52-58

این 5 سویه، مجموعا باعث ایجاد 20 درصد از سرطان‌‌های دهانه رحم می‌شوند.

HPV-6 و HPV-11

این دو سویه، باعث ایجاد 90 درصد از زگیل‌‌های تناسلی است.

2. گارداسیل

آمپول گارداسیل، اولین واکسن HPV بود که تاییدیه FDA را گرفت و در سال 2006 ارائه گشت. این واکسن، در برابر 4 سویه زیر محافظت ایجاد می‌کند:

HPV-16 و HPV-18

HPV-6 و HPV-11

به‌طورکلی، گارداسیل 4 ظرفیتی تا 70 درصد خطر ابتلا به سرطان رحم را کاهش می‌دهد؛ اما گارداسیل 9 ظرفیتی، تا 90 درصد موثر است.

3. سرواریکس

سرواریکس در سال 2009 توسط FDA مورد تایید قرار گرفت و فقط از ابتلا به گونه‌‌های پر خطر که منجر به سرطان می‌شوند، پیشگیری می‌کند؛ اما محافظتی در برابر سویه‌هایی که باعث زگیل تناسلی می‌شود، ارائه نمی‌دهد. در واقع سرواریکس، واکسن زگیل تناسلی محسوب نمی‌شود و فقط در برابر سویه‌‌های زیر ایمنی ایجاد می‌کند:

HPV-16

HPV-18

4. پاپیلوگارد

واکسن پاپیلوگارد، نوع ایرانی واکسن HPV است که در سال 1399 با کسب تاییدیه سازمان غذا و دارو، وارد بازار شد. این واکسن دو ظرفیتی فقط در برابر سویه‌‌های HPV-16 و HPV-18‌‌ محافظت ایجاد می‌کند. این مدل، نبست به واکسن‌‌های خارجی، قیمت مناسب‌تری دارد و دردسترس‌تر است.

چه کسانی باید واکسن گارداسیل بزنند؟

تمامی افراد صرف‌نظر از جنسیت، بهتر است قبل از اینکه فعالیت جنسی را آغاز کنند، واکسینه شوند؛ بااین‌حال اگر هریک از موارد زیر شامل حال شما می‌شود، نباید واکسن گارداسیل را بزنید:

افرادی که به هر یک از نمونه‌های واکسن HPV آلرژی شدید نشان داده‌اند، نباید انواع دیگر آن را امتحان کنند.

اگر به انواع مخمرها حساسیت دارید.

اگر در دوران بارداری هستید.

اگر مشکلات سیستم ایمنی مانند سرطان یا ایدزدارید.

اگر مبتلا به بیماری مانند آنفولانزا هستید، بهتر است تا بهبود علائم صبر کنید.

عوارض واکسن گارداسیل چیست؟

واکسن گارداسیل، کاملا بی‌خطر است؛ اما مانند هر واکسن دیگری، ممکن است عوارض خفیف و کوتاه‌مدتی برای فرد ایجاد کند. درواقع، بیشتر افراد پس از تزریق، هیچ عوارضی را تجربه نمی‌کنند، ‌‌ اما برخی نیز علائم نسبتاً خفیفی دارند. شایع‌ترین عوارض واکسن گارداسیل عبارت‌اند از:

سردرد و احساس خستگی

سرگیجه یا غش‌کردن (غش‌کردن پس از تزریق انواع مختلف واکسن، در بین نوجوانان شایع‌تر است)

تب

حالت تهوع

تورم، قرمزی، التهاب، خارش، کبودی و خونریزی در بازو محل تزریق واکسن

ایجاد توده‌ سفت در محل تزریق تا چند روز

درد عضلانی یا مفصلی

تنها درصد محدودی از افراد ممکن است، بعد از تزریق، واکنش‌های شدید آلرژیک (شوک آنافیلاکسی) را تجربه کنند. برای کنترل هرگونه عوارض واکسن گارداسیل، الزامی است تا 20 دقیقه پس از تزریق، در محل بمانید (ترجیحاً در حالت نشسته یا خوابیده) تا در صورت بروز هرگونه شرایط اورژانسی، پزشک اقدامات لازم را انجام دهد.

زمان مناسب تزریق واکسن گارداسیل

بهترین سن برای دریافت واکسن گارداسیل 9 تا 12 سالگی است. بااین‌حال امکان تزریق تا سن 45 سالگی وجود دارد؛ البته درصورتی‌که در سنین پایین‌تر رابطه جنسی ناایمن نداشته باشید. به‌طورکلی، تزریق در سنین بالاتر نسبت به تزریق در زمان طلایی، محافظت کمتری برای شما به دنبال خواهد داشت.

به همین دلیل، تزریق پس از 26 سالگی چندان توصیه‌ نمی‌شود؛ اما می‌توانید پس از مشورت با پزشک تصمیم به تزریق واکسن گارداسیل بگیرید. در سال 2018، سازمان FDA، محدوده سنی تزریق واکسن HPV را از 26 سالگی به 45 سالگی افزایش داد؛ چراکه تحقیقات نشان داده که واکسن در این سن نیز در پیشگیری از HPV موثر است.

این محدودیت سنی به این دلیل است که اکثر افراد بزرگسال، پیش از تزریق واکسن رابطه جنسی داشته‌اند؛ در این حالت اگر فرد در معرض چندین گونه از HPV قرار گرفته باشد، واکسن چندان موثر نخواهد بود.

نحوه تزریق واکسن گارداسیل چیست؟

واکسن گارداسیل، جزو واکسن‌های دو یا سه دوزی است؛ ازاین‌رو تزریق تنها یک دوز واکسن گارداسیل، تأثیر آن‌چنانی در سلامت شما نخواهد داشت.

در سنین 9 تا 15 سالگی و پیش از شروع فعالیت جنسی، تزریق دو دوز واکسن با فاصله‌ 6 تا 12 ماه کافی است. در این سنین، سیستم ایمنی بسیار قوی است؛ درنتیجه، محافظت بالایی نسبت به HPV ایجاد می‌گردد.

افرادی که بالا 15 سال هستند یا سیستم ایمنی ضعیفی‌تری دارند، بهتر است برای تأثیر کامل واکسن، سه دوز تزریق کنند. تزریق سه دوز به صورت زیر انجام می‌شود:

دوز دوم دو ماه پس از دوز اول

دوز سوم 6 ماه پس از دوز اول

فواصل تزریق ممکن است به صلاح‌دید پزشک، تغییر کند. واکسن گارداسیل یک واکسن عضلانی است و بهترین محل تزریق، بازو دست است.

واکسن گارداسیل برای آقایان

برخلاف تصور عموم، واکسن گارداسیل فقط مخصوص بانوان نیست. ویروس HPV سلامت مردان را نیز تهدید می‌کند. در مدارس آمریکا برنامه تزریق واکسن گارداسیل هم برای دختران و هم برای پسران اجرا می‌شود.

در ایران، به علت وجود برخی محدودیت‌ها و باتوجه‌به گستردگی بیماری‌‌های ناشی از HPV در خانم‌ها، بانوان به‌عنوان گروه اصلی هدف در نظر گرفته‌شده‌اند. بااین‌حال، مردان نیز می‌توانند از واکسن گارداسیل استفاده کنند.

تأثیرات واکسن گارداسیل بر زگیل تناسلی

تقریباً هیچ واکسنی عملکرد صددرصدی ندارد؛ بااین‌حال واکسن گارداسیل 9 ظرفیتی، تا حدود 90 درصد از شما در برابر اغلب ویروس‌های گروه HPV محافظت می‌کند.

جالب است بدانید که در کشورهایی که برنامه تزریق واکسن گارداسیل به‌صورت جدی در حال اجراست، ابتلا به سرطان‌های ناشی از ویروس HPV و زگیل تناسلی حدود 88 درصد در نوجوانان و 80 درصد در افراد جوان کاهش‌یافته است.

همان‌طور که بررسی کردیم تزریق واکسن گارداسیل تا چندین سال ایمنی بالایی نسبت به ویروس HPV ایجاد می‌کند و نیازی به تزریق واکسن در فواصل کوتاه نیست.

آیا واکسن گارداسیل باعث عقیم شدن می‌شود؟

در حال حاضر تحقیقات انجام شده، ارتباط بین تزریق واکسن گارداسیل و ناباروری را تایید نکرده است؛ بااین‌حال بهتر است جهت اطمینان، پیش از تزریق، با پزشک متخصص مشورت کنید و زیر نظر او اقدامات لازم را انجام دهید. به‌طورکلی واکسن HPV عوارض جدی ایجاد نمی‌کند و باعث عقیم شدن نمی‌شود.

سخن پایانی:

با توجه به توضیحات مقاله تزریق واکسن گارداسیل به تمامی افراد واجد شرایط زیر 45 سال، صرف‌نظر از جنسیت، توصیه می شود. البته بهتر است واکسیناسیون در سنین کمتر از 26 سالگی و قبل از اینکه افراد فعالیت جنسی را آغاز کنند، صورت گیرد.

در ادامه دیدن فیلم معرفی واکسن گارداسیل و ضرورت تزریق آن خالی از لطف نیست.