دومین دورهمی چای تلخ با محوریت بررسی اقتصاد اشتراکی، چالش‌ها و فرصت‌ها ۱۵ بهمن ماه در مرکز نوآوری ایران زمین برگزار شد. در این دورهمی رضا قربانی، رئیس هیات‌مدیره موسسه تراکنش، حسین اسلامی، قائم مقام پروژه ققنوس و مهدی دریایی، مترجم کتاب اقتصاد اشتراکی به سخنرانی پرداختند و پنلی نیز با عنوان «بررسی اقتصاد اشتراکی، فرصت‌ها و چالش‌ها» و با حضور حسین اسلامی قائم‌مقام پروژه ققنوس، فرهاد اینالویی معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین، مهدی دریایی مترجم کتاب اقتصاد اشتراکی و با مدیریت پنل رسول قربانی سردبیر راه پرداخت برگزار شد. در ادامه نگاهی به این رویداد خواهیم داشت.
پنج عامل مهم در شکل‌گیری اقتصاد اشتراکی
مهدی دریایی، مترجم کتاب اقتصاد اشتراکی با تاکید بر اینکه بدون وجود راه پرداخت کار کردن روی موضوع جدیدی مانند اقتصاد اشتراکی و چاپ کتاب پیرامون آن ممکن نبود، گفت: «آرون سندراراجان، نویسنده کتاب اقتصاد اشتراکی هندی‌الاصل است، او ۵۰ کتاب و مقاله درباره اقتصاد دیجیتالی نوشته و تخصص او کالاهای دیجیتال است. این کتاب هم عصاره ۵۰ مقاله‌ای است که او سال‌ها پیش منتشر کرده است. نویسنده واژه اقتصاد اشتراکی را پذیرفته چراکه جا افتاده است. البته با شنیدن واژه اشتراک ممکن است فکر کنیم به سمت موضوعات کمونیستی می‌رویم.»
به گفته دریایی فلسفه اشتراک‌گذاری جدید نیست. ما قبلاً هم در خانه هم مهمان هم می‌شدیم که در کتاب به این موضوعات اشاره شده است. اما آنچه در اقتصاد اشتراکی جدید است این است که به ازای این خدمات، پول می‌گیریم و این دریافت وجه فردبه‌فرد است. این موضوع و گستره خدمات که اینترنت باعث آن شده مرز حرفه‌ای بودن و فردی بودن را کمرنگ کرده است. در اقتصاد سنتی فعالیت‌های فرد و ساعت کاری او مشخص است اما در اقتصاد جدید مرز بین حرفه‌ای بودن و کار شخصی به سختی جدا می‌شود.
او تصریح کرد: «نویسنده کتاب دانسته یا نادانسته به این نکته کلیدی کم اشاره نمی‌کند و آن هم این است که ما با نسل جدیدی مواجه هستیم که ذائقه کاملاً متفاوتی دارد. ما بعد از جنگ جهانی دوم و هر ۲۰ سال یک نسل جدید را تجربه کرده‌ایم و به اشتراک گذاری آن چیزی است که این نسل جدید می‌پسندد و ما فکر می‌کنیم اشتراک اقتصادی برای آنها مطلوب‌تر است. مهم‌ترین فایده اقتصاد اشتراکی برای ما بهره‌وری و بحث استفاده از منابع است. اینکه از منابع بیکار استفاده کنیم به نوعی اعتماد را فرموله کرده‌ایم.»
او با تاکید بر اینکه وب تعاملی اعتماد آورده است، گفت: «به خاطر امیتازدهی‌ها اعتماد، دیجیتالی و فرموله شده است. وجود وب تعاملی کمک کرد اعتماد تعاملی شود که آن را در بیت‌کوین و بلاکچین هم داریم. ناکاماتو می‌گوید من واسطه‌ها را از بین برده‌ام، او اعتماد را دیجیتالی کرده و آن را در ماشین ریاضی گذاشته است. بیت‌کوین و بلاکچین، اعتماد را جهانی کرده‌اند که این در اقتصاد اشتراکی به نحوی می‌گنجد. افراد با اعتقادات و مذاهب مختلف هر آنچه در توان داشتند به اشتراک گذاشتند، برق، ماینر و … را کنار هم گذاشتند تا شبکه بلاکچین بیت‌کوین را سر پا نگه دارند. بعد از دو جنگ جهانی نمونه چنین همکاری بین‌المللی را سراغ نداریم.»
مهدی دریایی نیز با اشاره به اینکه نکته مهم اقتصاد اشتراکی بحث بهره‌وری بالا آن است، توضیح داد: «اقتصاد اشتراکی دسترسی ما به منابع را زیاد می‌کند و این فرصت را به ما می‌دهد تا دارایی‌هایی را که کمتر از آنها استفاده می‌کنیم را به اشتراک بگذاریم اما در این بین یکی از چالش‌ها در اقتصاد اشتراکی موضوع قانون‌گذاری آن است؛ اما از مزیت‌های آن آزادسازی انبوهی از پتانسیل‌ها است و تنها مکان فیزیکی نیست بلکه به اشتراک‌گذاری تجربه‌ها و مهارت‌ها نیز در این موضوع مطرح هستند.»
با توجه به صحبت‌های مترجم کتاب اقتصاد اشتراکی، اینترنت به وجود آمد تا غیرمتمرکزسازی را در جهان ایجاد کند اما بعد از مدتی اینترنت یک سرویس‌دهنده متمرکز شد. ما در حال حرکت به سمت غیرمتمرکزها هستیم و این موضوع باعث می‌شود که خدمات بسیار گسترده‌تر و ارزان‌تر شوند و مهم‌تر از همه، موضوع نوآوری بدون اجازه است که روی قراردادهای هوشمند و رمزارزها اتفاق می‌افتد. «اقتصاد اشتراکی فرصت‌های زیادی دارد و جهانی‌شدن در سال‌های گذشته به نفع بسیاری از کشورها نبوده اما رمزارزها و بستر بلاکچین فرصتی به ما می‌دهد که جهانی‌شدن را به معنای واقعی تجربه کنیم به خاطر اینکه توسط دولت خاصی اداره نمی‌شود. بلاکچین کمک خواهد کرد تا مردم دنیا در یک رای گیری جهانی و برابر شرکت کنند.»
