خواندن ۷ دقیقه·۱ ماه پیش

-( پروبیوتیک ۱۴۰۳ )-

پروبیوتیک راز سلامتی گوارش

- * ( این متن برای یک کار تحقیقی نوشته شده. کپی آن در این‌مکان نیز درج می‌گردد ) * -

پروبیوتیک‌ها مهمانان کوچک و مفید روده انسان هستند. پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفیدی هستند که به طور طبیعی در روده همه انسانها زندگی می‌کنند. آنها نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کنند. این باکتری‌های دوست‌داشتنی نه تنها به هضم غذا کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند از بروز بسیاری از بیماری‌ها نیز جلوگیری کنند. گاهی به دلایلی نظیر مصرف آنتی‌بیوتیک یا نوشیدنی‌های الکلی تعادل این پروبیوتیک‌ها که در اصطلاح پزشکی به فور روده یا فلورگوارشی معروف هستند به هم میخورد. در این شرایط نیاز به محصولات خاصی پیش می‌آید که مواد غذائی پروبیوتیک نامیده می‌شوند. اغلب مواد غذائی پروبیوتیک از طریق تخمیر به کمک انواعی از باکتری یا قارچ بخصوص تولید میشوند.(جهانگیری. ۱۴۰۰) موثرترین مواد غذائی پروبیوتیک کفیر، کامبوجا، شوکروت، ماست پروبیوتیکی، و کیمجی هستند. در ادامه تعدادی از مواد غذائی پروبیوتیک و خواص آنها را معرفی میکنیم.

کفیر یک نوشیدنی تخمیری لبنی است. این نوشیدنی با استفاده از شیر تازه و دانه‌های قارچ کفیر تهیه می‌شود. این دانه‌ها حاوی مجموعه متنوعی از باکتری‌ها و مخمرها هستند. قارچ کفیر در طی فرآیند تخمیر، لاکتوز شیر را به اسید لاکتیک و سایر ترکیبات مفید تبدیل می‌کنند. مهمترین خاصیت کفیر تقویت سیستم ایمنی بدن است. کفیر سرشار از پروبیوتیک‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. خاصیت دیگر کفیر بهبود هضم غذا است. این نوشیدنی به هضم لاکتوز کمک کرده و می‌تواند علائم سندرم روده تحریک‌پذیر را کاهش دهد. همچنین کفیر منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است. کفیر حاوی کلسیم، ویتامین ب۱۲ و سایر مواد مغذی ضروری است. خاصیت ضد قارچی و ضد باکتریایی کفیر هم اثبات شده است. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که کفیر دارای خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی است. کفیر مانند اغلب پروبیوتیک‌ها خواص تقویت سیستم ایمنی، کمک به هضم غذا، و تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین مقابله با قارچ‌های مضر را دارا میباشد(کمال‌زاده. ۱۳۹۹).

کامبوجا یک نوشیدنی تخمیری است. کامبوجا از چای دم کرده، شکر، آب و قارچی بخصوص با شرایط نگهداری خاص بدست می‌آید. قارچ کامبوجا یک محیط کشت همزیستی از باکتری‌ها و مخمرها را ایجاد می‌کند. این محیط کشت در دمای عادی متمایل به گرم در طی فرآیند تخمیر، شکرِ چای را به اسید استیک، اسید گلوتامیک و سایر ترکیبات مفید تبدیل می‌کند. خواص کامبوجا برای سلامتی و گوارش متعدد هستند. نوشیدنی کامبوجا حاوی پروبیوتیک‌هایی است که به بهبود سلامت روده کمک می‌کنند. این نوشیدنی حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی است که به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. کامبوجا هم با کمک به بازسازی فلور باکتریای مفید روده به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. این نوشیدنی می‌تواند به بهبود هضم و کاهش علائم سوء هاضمه کمک کند. نوشیدنی کامبوجا هم با تاثیر پروبیوتیکی خواص بهبود سلامت روده، دارا بودن آنتی‌اکسیدان و دفع رادیکال‌های آزاد، تقویت سیستم ایمنی، کمک به هضم غذا، و کاهش علائم سوء هاضمه را دارا میباشد.

شوکروت نوعی کلم ترش تخمیری است. شوکروت که در تلفظ اروپائی ساورکرات خوانده میشود با استفاده از نوعی مخمر حاوی باکتری‌های لاکتیک تهیه می‌شود. این سبزی تخمیری سرشار از پروبیوتیک‌ها، ویتامین سی و فیبر است. شوکروت هم منبعی غنی از پروبیوتیک‌ها است. شوکروت حاوی پروبیوتیک‌هایی است که به بهبود سلامت روده کمک می‌کنند. این محصول به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین این سبزی برای بهبود هضم و کاهش یبوست مفید است. ویتامین سی موجود در شوکروت برای سلامت پوست و سیستم ایمنی ضروری است. خواص این سبزی پروبیوتیکی هم علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود هضم غذا، پیشگیری از یبوست، و کمک به سلامت پوست میباشد.

ماست پروبیوتیکی محصول دیگری از این خانواده است. این نوع ماست با ماست معمولی تفاوت دارد. گرچه هر دو از شیر تهیه می‌شوند و حاوی کلسیم و پروتئین هستند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در نوع باکتری‌هایی است که در آن‌ها وجود دارد. ماست معمولی در اثر تخمیر شیر توسط باکتری‌های اسید لاکتیک تولید می‌شود. این باکتری‌ها باعث ترش شدن شیر و ایجاد بافت غلیظ در ماست می‌شوند. اما ماست پروبیوتیکی حاوی باکتری‌هایی خاص است. در این نوع از ماست علاوه بر باکتری‌های اسید لاکتیک، ترکیبی از باکتری‌های پروبیوتیک زنده و فعال هم وجود دارند. این باکتری‌ها به طور طبیعی در روده وجود دارند و نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه گوارش ایفا می‌کنند. از فواید ماست پروبیوتیکی کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن است. این نوع ماست خطر ابتلا به عفونت‌ها را کاهش می‌دهد. باکتری‌های موجود در آن به هضم لاکتوز کمک کرده و می‌توانند علائم سندرم روده تحریک‌پذیر را کاهش دهند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف منظم ماست پروبیوتیکی می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. خواص این نوع ماست هم در کنار تقویت سیستم ایمنی، پیشگیری از عفونت، هضم لاکتوز، بهبود علایم تحریک روده، و کاهش التهاب می‌باشد.

کیمچی، غذایی سنتی کره‌ای است. کیمچی از تخمیر سبزیجات، معمولاً انواع کلم، به دست می‌آید. این غذا علاوه بر طعم تند و دلپذیر، خواص سلامتی فراوانی دارد که آن را به یکی از محبوب‌ترین غذاهای تخمیری در جهان تبدیل کرده است. دکترکرمانی(۱۴۰۲) معتقد است کیمچی یکی از غنی‌ترین منابع پروبیوتیک‌هاست. باکتری‌های مفید موجود در آن به بهبود هضم، تقویت سیستم ایمنی و حفظ تعادل باکتریایی روده کمک می‌کنند. کیمچی حاوی آنتی‌اکسیدان‌های فراوانی است که به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد. این غذای گیاهی سرشار از ویتامین سی، ویتامین کا، فیبر، آهن و سایر مواد مغذی ضروری برای بدن است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که کیمچی دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. کیمچی یک غذای کم کالری و کم چرب است و فیبر فراوانی دارد که به احساس سیری کمک کرده و برای کنترل وزن مفید است. تهیه صحیح این غذا مانند سایر محصولات از این نوع به این شکل است که مخلوط مورد نظر را در در دمای اتاق به مدت چند ساعت تا چند روز قرار میدهند تا تخمیر انجام شود. همچنین مانند سایر محصولات ذکر شده پس از تخمیر، کیمچی را هم میتوان در یخچال تا چندین روز نگهداری کرد. خاصیت‌های این غذا هم مانند سایر محصولاتی که از آنها نام بردیم در کنار تقویت سیستم ایمنی بدن و خواص انتی اکسیدانی، تامین مواد معدنی و فیبر، و ویتامین‌ها میباشد.

در مجموع همه این محصولات سالم و مغذی هستند. آنها می‌توانند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کنند. اما ملاحظات احتیاطی هم برای استفاده از آنها وجود دارد. برای بهره‌مندی از خواص این محصولات بهتر است آن‌ها را به صورت خانگی تولید کرده یا از منابع معتبر تهیه کنید. اگرچه این محصولات خواص درمانی زیادی دارند، اما مصرف بیش از حد آن‌ها ممکن است عوارضی مانند نفخ و اسهال را به همراه داشته باشد. سعی کنید از منابع مختلف پروبیوتیک استفاده کنید تا طیف وسیعی از باکتری‌های مفید را دریافت کنید(کمال‌زاده. ۱۳۹۲). افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، بهتر است قبل از مصرف پروبیوتیک‌ها با پزشک خود مشورت کنند. آخرین نکته احتیاطی اینکه پروبیوتیک‌ها در برابر حرارت حساس هستند. بنابراین، از مصرف غذاهای پروبیوتیک پخته خودداری کنید. پس بهتر است مصرف این محصولات متعادل بوده و موارد احتیاطی لازم درباره آنها نظر گرفته شوند.

با مهم‌ترین محصولات غذایی پروبیوتیک و خواص آنها را آشنا شدیم. موارد احتیاطی در مورد آنها را هم شناختیم. کفیر، کامبوجا، شوکروت، ماست پروبیوتیکی، و کیمجی رایج‌ترین محصولات غذائی از این نوع هستند. خواص مشترک این محصولات این است که با برقراری تعادل باکتری‌های سیستم گوارش و ایجاد بستر مفید برای رشد انواع مفید باکتری در روده به دستگاه گوارشی و هضم بهتر غذا کمک می‌کنند. آنها سیستم ایمنی را تقویت کرده و به بدن در مقابله با عوامل بیماری‌زا یاری میرسانند. آنها ویتامین‌ها و مواد معدنی که در شرایط عادی به راحتی تامین نمیشوند را در روده و بخشهای گوارشی تولید میکنند. تحقیقات نشان می‌دهند که حتی بین سلامت روده و سلامت روان و بهبود علائم افسردگی و اضطراب ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. با گنجاندن غذاهای پروبیوتیک در رژیم غذایی خود، می‌توانید به سلامت روده و سیستم ایمنی خود کمک کنید.