ممکن است برای شما هم سوالاتی از این دست : 1.چراموقع درس خواندن تمرکز ندارم،2.چگونه در هنگام درس خواندن حواسمان پرت نشود و... در مراحل مختف درس خواندن و در مقاطع مختلف به خصوص در هنگام مطالعه برای کنکور ایجاد شده باشد.در این مقاله به ریشه یابی این موضوع و راه کار هایی که با کمک اونا میشه حواس پرتی و عدم تمرکز را مدیریت کرد پرداخته ام
چقدر با حواس پرتی هنگام مطالعه درس مواجه شده‌اید؟
حتما برای شما هم پیش آمده است که در هنگام مطالعه ی یک کتاب و یا مطالعه ی درس، دچار حواس پرتی شده و هیچ کدام از جملاتی را که چند ثانیه قبل مطالعه کردید، به یاد نداشته باشید.
این امر در کلیه افراد صورت می پذیرد مگر افراد آگاه و افرادی که از قبل برای این موضوع برنامه ریزی ایده‌آلی انجام داده باشند. همواره در دوران قبل از آزمون، شاهد بسیاری از داوطلبین هستیم که زمان بسیار زیادی را صرف خواندن نموده اما هرگز به نتیجه‌ی ایده‌آل دست نیافتند. نظر شما در مورد این افراد چیست؟
اولین چیزی که به ذهن شما خطور می‌کند این است که : مگر ممکن است فردی زمان بسیار زیادی را صرف مطالعه نماید و نتیجه‌ی مثبتی را دریافت نکند؟ آری ممکن است. کافیست اندکی وقت گذاشته و زمان مطالعه‌ی دقیق و با تمرکز خود را ثبت نمایید. حال می بینید که چه زمان طولانی صرف حواس پرتی هنگام مطالعه درس ، شده است.
بر خلاف تصور بسیاری از افراد، تمرکز امر ذاتی و طبیعی نبوده و امری کاملا اکتسابی می باشد. یعنی داوطلبان می توانند هر روز برای پرورش آن تلاش نمایند. هر چه تلاش شما برای حفظ تمرکز بیشتر باشد، با حواس پرتی بسیار کمی مواجه می شوید. اما از چه راهکارهایی می توانید برای افزایش تمرکز و کاهش حواس پرتی استفاده کنید؟
از حواس پرتی هنگام مطالعه جلوگیری کنید:
فردا از صبح زود برنامه ریزی دقیقی را پیش می برم. با این اندیشه خوابید. صبح زود با انرژی فراوان از خواب بیدار شد و به سراغ کتابهای درسی‌اش رفت. تمام انرژی خود را در صفحات اولیه بکار گرفت. اما به وسط صفحه نرسیده به یاد همکلاسی خود افتاد و فکر کرد که او چقدر خوانده و آیا می تواند خود را به او برساند.
همانطور کلمات را بی وقفه تکرار می کرد و در ذهن خود برای بعد از ظهر برنامه ریزی می کرد. بهتر است بعد از ظهر، از کتابهای تخصصی شروع کنم. با ذهن درگیر و مشوش به درس خواندن ادامه داد. شب که به رختخواب رفت، تصمیم داشت بر مطالعات خود مروری کند. او از مطالعات امروز خود، هیچ چیزی به یاد نداشت. آیا شما می دانید چرا این اتفاق رخ داده است؟ چه پیشنهاداتی برای او دارید؟ همراه ما باشید تا از پیشنهادات افراد متخصص نیز مطلع شویم.
منشا اصلی حواس پرتی هنگام مطالعه درس:
برای اینکه بتوانیم مشکل حواس پرتی هنگام مطالعه درس را کم کرده و در ادامه از بین ببریم باید ابتدا اطلاعات کاملی را نسبت به منشا اصلی حواس پرتی کسب نماییم. در اینجا ما منشا حواس پرتی را به دو بخش مجزا تقسیم نموده ایم:
· منشا درونی و ذهنی
· منشا بیرونی و محیطی
منشا درونی ذهنیات افراد را در بر خواهد داشت. اندیشه هایی که هر فردی را درون خود غرق می نماید. اندوه، غم، فراق و دوری، درد، رنج، غصه، تشنگی و گرسنگی از جمله عواملی هستند که ذهن و اندیشه افراد را به خود مشغول خواهند نمود. این اندیشه ها از جمله عوامل مخرب تمرکز به شمار می روند.
اما منشا بیرونی و یا محیطی عاملی است که از طریق محیط پیرامون فرد با وی در ارتباط می باشد. برخی از تحریکات غیر عادی مانند صداهای نامناسب و ناهنجار (صدای رادیو، تلویزیون، ماشین و موتور و ...) نور بسیار زیاد و یا نور بسیار ضعیف، گرما و سرما، رفت و آمد افراد مختلف، وجود حیوانات مختلف در محیط مانند سگ، گربه و یا برخی از حشرات و ... از جمله عوامل محیطی و یا بیرونی به شمار می روند.
اقدامات لازم برای کاهش و از بین بردن حواس پرتی هنگام مطالعه درس :
برای به وجود آوردن تمرکز و جلوگیری از حواس پرتی باید به برخی از عوامل مانند حالتهای درونی افراد، مکان قرارگیری و موقعیت آنها و همچنین تجربه توجه نمود. این یعنی دریافت منشا حواس پرتی و عدم تمرکز. حال باید تشخیص دهید که این حواس پرتی در کدام دسته قرار می گیرد. حواس پرتی از نوع درونی است و یا از نوع بیرونی؟ لازم به ذکر است که یادآور شویم، رفع حواس پرتی بیرونی بسیار ساده‌تر و آسان تر از حواس پرتی درونی خواهد بود. اما در ادامه با همراهی ما، می توانید به نکات ویژه و قابل تاملی دست یابید.
1 . برای مطالعه مناسب و ایده آل آماده شوید:
آمادگی ذهنی و محیطی می تواند شما را برای یک مطالعه‌ی هوشمندانه و دقیق همراهی نماید. شاید این سوال برای شما پیش آید که هدف از آمادگی مطالعه چیست و چه باید کرد؟ منظور از آمادگی یعنی تمامی شرایطی را که برای مطالعه به آن نیاز دارید، مهیا سازید تا بتوانید با اعتماد به نفس بالا و همچنین اطمینان قابل توجه برای کسب تجربه ی خاص گامی بلند بردارید. برای این آمادگی می توانید به تمامی عوامل بیرونی و درونی توجه کنید. آماده سازی ذهن (ایجاد علاقه به درس مورد نظر) آماده سازی بدن (تغذیه مناسب در کنار ورزش) آماده سازی محیط (انتخاب محیطی آرام در کنار وسایل مورد نیاز ) و ... می توانند در آمادگی برای مطالعه و عدم حواس پرتی هنگام مطالعه درس نقش موثری را ایفا نمایند.
2 . برای زمان و مکان مناسب مطالعه برنامه ریزی دقیق داشته باشید :
· زمان مناسب: ذهن آزاد برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود. برخی از افراد در شب هنگام ذهن آزاد و آرامی خواهند داشت. انتخاب مطالعه در نیمه شب برای این افراد بسیار ایده آل و مناسب خواهد بود. اما گروهی دیگر از آن دسته افرادی هستند که صبح زود از خواب بیدار شده و شبها را برای استراحت انتخاب می کنند.
داوطلبان با در نظر گرفتن شرایط خود باید زمان ایده آلی را برای مطالعه انتخاب کنند. تعیین زمان مناسب علاوه بر تمرکز و دقت بسیار بالا در هنگام مطالعه، زمان مطالعه ی دقیق را نیز افزایش خواهد داد. این موضوع سبب جلوگیری از اتلاف انرژی و زمان داوطلبان برای حواس پرتی شده و فهم بهتری را برای آنها به ارمغان خواهد آورد.
برای مطالعه بیشتر در رابطه اهمیت زمان و نحوه مدیریت آن روی لینک کلیک کنید:اهمیت مدیریت زمان چیست؟
· مکان مناسب: وقتی یک اتاق را برای خوابیدن انتخاب می کنید، ناخودآگاه پس از مدتی هر زمان به اتاق مورد نظر مراجعه کنید، خواب چشمان شما را فرا خواهد گرفت. این دستور ذهن شماست. حال می توانید از این ایده برای درس خواندن موفق استفاده کنید. یک مکان مناسب را برای درس خواندن انتخاب نموده و کم کم ذهنتان را آماده کنید. با این روش هر زمان به اتاق مراجعه کنید، ناخودآگاه برای ذهن شما برای درس خواندن آماده خواهد شد. در مکان مورد نظر استفاده از وسایل ضروری برای مطالعه بسیار حائز اهمیت خواهد بود. استفاده از کتابهای مناسب برای کنکور سراسری، استفاده از انواع نوشت افزارها، استفاده از دفاتر مورد نظر و .... در این مکان می تواند در موثر بودن آن نقش موثری را ایفا نماید.
3 . با اشتیاق و علاقه مطالعه کنید :
زمانی مطالعه‌ی شما ثمر بخش و مفید خواهد بود که از دو عامل بسیار مهم تبعیت نماید:
§ ایجاد علاقه نسبت به مطالب مورد نظر خواندنی
§ استفاده از فنون ماهرانه برای مطالعه‌ی مفید مطلب
زمانی که فرد علاقه نسبت به کاری نداشته باشد، هیچگاه در کار مورد نظر رشد نکرده و به موفقیت دست نخواهد یافت. علاقه‌ی زیاد به کار موجب افزایش تمرکز و همچنین ایجاد خلاقیت و دستیابی ساده‌تر به موفقیت خواهد شد. مطالعه‌ای که در کنار عدم علاقه صورت پذیرد نیز نه تنها هرگز مفید نخواهد بود، بلکه سبب اتلاف وقت نیز خواهد شد. حتی اگر تمایل و علاقه ای نسبت به یک مطلب ندارید، از فنون ایده‌آل برای افزایش علاقه استفاده کنید. با تکیه به علاقه می توانید یک مطالعه‌ی آسان، لذت بخش و سریع را تجربه نمایید. زمانی که شما به یک موضوع علاقه‌مند شوید، تمرکز بسیار زیادی را برای یادگیری بهتر صرف خواهید نمود. لذا می‌توانید مطالب را بسیار اصولی و مناسب یاد بگیرید. از جمله فنون ماهرانه برای ایجاد علاقه می‌توان به کاراکترهای خیالی، تصاویر و زمینه‌سازی‌های ذهنی اشاره کرد.
4 . مطالعه‌ی هدفمند داشته باشید :
هدف از غذا خوردن چیست؟ هدف از راه رفتن چیست؟ چقدر از زندگی هدفمند مطلع هستید؟ آیا زندگی بدون هدف ارزش دارد؟ یکی از مهمترین وظایف بشر در زندگی موفق، ایجاد انگیزه برای دستیابی به هدف و آرزوهای جذاب خواهد بود. داشتن هدف افراد را به تلاش و تمرکز بسیار زیاد ترغیب خواهد نمود. آیا شما مطالعه‌ای هدفمند دارید؟ هدف شما از شرکت در کنکور سراسری چیست؟ تکرار هدف در زندگی مسیر را برای شما روشن کرده و شما را برای رسیدن ترغیب می نماید. یکی از راهکارهای ایده‌آل برای رسیدن به هدف، استفاده از برنامه‌ریزی دقیق و کاربردی خواهد بود. یک برنامه ی جامع را برای خود تعیین کرده و طبق آن پیش بروید. زمان‌هایی را که برای فعالیت‌های گوناگون اختصاص داده اید را بررسی کرده و با دقت اقدام به پیروی از برنامه ریزی خود نمایید. در برنامه ریزی و زمان‌بندی ایده‌آل خود، زمانی را هم به تفکرات و تخیلات مزاحم خود اختصاص دهید. وجود آنها کاملا طبیعی و انکار ناپذیر است. برای جلوگیری از عدم دخالت آنها در زمانهای مهم، لحظاتی را کنار آنها باشید. این برنامه ریزی فوایدی را در بر خواهد داشت:
.ایجاد نظم و انضباط در برنامه ریزی و زمان‌بندی مفید
.تعیین زمان مناسب برای تمامی فعالیت ها و همچنین اندیشیدن‌های مختلف (در زمان غذا خوردن، فقط از طعم غذا لذت ببرید و درباره‌ی غذاهای مورد علاقه‌ی خود حرف بزنید. فکر کردن به درس در زمان صرف غذا ذهن شما را مشوش کرده و از پیشرفت شما در زمان‌بندی دقیق جلوگیری خواهد نمود.)
5 . رعایت آداب مطالعه‌ی دقیق:
افرادی که دچار حواس پرتی هنگام مطالعه درس می شوند، آداب مطالعه را رعایت نکرده و حتی به آن نیز اهمیت نمی‌دهند. داوطلبان باید مطلع باشند که برای یک مطالعه‌ی دقیق و هوشمندانه باید از قوانین و اصول مهمی پیروی نمایند. آیا کسانی که در کنکور سراسری شرکت می کنند از آداب مطالعه مطلع هستند؟ در ادامه به بررسی برخی از این اصول می پردازیم. شما نیز همراه ما با این اصول همراه شوید تا از معجزه‌ی آنها آگاه گردید:
مکان مطالعه‌ی خود را همیشه تمیز و مرتب نگاه دارید. (میز مطالعه ی مرتب می تواند سبب افزایش میزان تمرکز در مطالعه‌ی شما گردد.)
همیشه برای مطالعه از یک قلم و کاغذ استفاده کنید. ( استفاده از این ابزار برای ذکر برخی از جملات به عنوان جملات اصلی و کلیدی بسیار ساده و آسان خواهد بود.)
از مکان های ساکت و آرام برای مطالعه استفاده کنید.
اگر نیازمند استفاده از نوشیدنی در هنگام مطالعه هستید، نوشیدنی مورد نظر خود را در دسترس قرار دهید.
6 . امان از تلفن و موبایل:
یکی از مهمترین عوامل برای حواس پرتی هنگام مطالعه درس ،موبایل و تلفن هستند. این دو عامل بسیار مخرب تلقی خواهند شد. بسیار اتفاق افتاده است که ساعتها با موبایل خود مشغول بوده و گذر زمان را حس نکرده ایم. این روزها که شاهد فناوری‌های نوین در زمینه ی انواع نرم افزارها هستیم، گذر زمان با موبایل بسیار پیش پا افتاده تلقی می گردد. اما برای افزایش تمرکز، دستیابی به هدف والا و شایسته، مطالعه‌ی دقیق و مناسب باید از این دو عامل مخرب دوری کنید. یک زمان خاصی را برای موبایل و تلفن در نظر گرفته و هرگز اقدام به افزایش یا کاهش ای زمان ننمایید. به تعهدات خود در برنامه ریزی دقیق، پایند باشید.
7 . افکار مزاحم را کنترل کنید:
با افکار مزاحم چه کنم؟ شما هم دچار ذهنیات مزاحم در هنگام مطالعه شده‌اید؟ چه درد مشترکی. اما راهکار چیست؟ همواره بسیاری از ما سعی بر این داریم که از افکار مزاحم خود دور شویم و آنها را نفی کنیم. اما این ایده هرگز کاربردی و تاثیرگذار نخواهد بود. ما به شما پیشنهاد می دهیم با افکار مزاحم خود دوست شوید و به آنها گوش فرا دهید. زمانی خاص را برای این افکار در نظر بگیرید و به آنها بیندیشید و سپس از ذهن خود خارج نمایید. اما مهمترین کار برای این افکار کنترل زمان وقوع آنها است. وقتی در هنگام مطالعه‌ی درس دچار این افکار شدید ،به آنها قول دهید که شب به سراغشان می روید و با آنها خلوت می کنید. حال با خیال راحت به مطالعه ی دقیق خود بدون حواس پرتی مشغول شوید.
8 . از فن نوشتن استفاده کنید:
یکی از بهترین روش‌ها از دیرباز تاکنون برای افزایش تمرکز و از بین بردن حواس پرتی هنگام مطالعه درس استفاده از فن نوشتن می باشد. حواس پرتی های خود را در زمان وقوع، بنویسید و زمان مناسبی را به آنها اختصاص دهید. برای نمونه اگر در هنگام مطالعه به یاد دوست خود افتادید، نام او را یادداشت کرده و در زمان مناسب با وی تماس بگیرید. با نوشتن می توانید سطح تمرکز خود را افزایش داده و گامی موثر برای رفع مشکل حواس پرتی خود بیابید
ذکر نکات کلیدی و مهم برای یک مطالعه بهتر و تمرکز بیشتر
یادآوری برخی از مطالب بر اساس بافت (مجموعه شرایط حاکم بر فضای یادگیری) مجموعه صوت خواهد پذیرفت. برای نمونه بسیاری از افراد اولین معلم خود و یا ناظم و مدیر خود را با ورود به کلاس اول به یاد خواهند داشت. این مورد به بازیابی ذهنی افراد باز می‌گردد
