ماده هیچ گونه هیچ گونه اختیاری از خود ندارد و در اثر کنش و واکنش حرکت میکند یا سکون میکند.
اتم و مولکول ها اختیار دارند ؟ یاخته ها و تک سلولی ها اختیار دارند ؟ ماهی ها و گیاهان ؟ جانواران ؟ انسان چطور انسان توهم اختیار دارد و کاملا جبر دارد یا که اختیار دارد ؟ اینکه ایزد منان به ما اختیار داده برای روشنی راست و کج چگونه در این جبر منطقی به نظر میاد ؟
نظری که من دارم اینه که اگه بخوایم ماده گرایانه نگاه کنیم هستی تماما جبر هست و اگر از موقع شروع زمان جهان میلیون ها بار به همان شکل شروع میشد باز هم وضعیت کنونی رو داشتیم و این میشه جبر و در نهایت موجودیت انسان ولی اگه مذهبی و ذهنیت گرایانه ببینیم اختیار از روح برای انسان اتخاص میشه.