به این تصویرِ شگفت‌انگیز، از دیروز تا حالا چندین‌بار نگاه کردم. به‌معنای واقعی حیرت‌آور است و از دیدن‌اش کیف کردم. عمیق‌ترین و حیرت‌آورترین عکسی‌ست از این گیتیِ نامتناهی که بشر تاکنون دیده‌است. این تصویر درخود ۱۲ هزار ستاره، کهکشان و خوشه‌ی کهکشانی را جا داده‌است که بیش‌تر و پیش‌تر از ۱۳ میلیارد سال پیش به‌وجود آمده‌اند؛ یعنی ۸۰۰ میلیون‌سال پس از بیگ‌بنگ. وای! این باید حیرت‌آور باشد که ما داریم ستارگان، کهکشان‌ها و خوشه‌های کهکشانی ۱۳ میلیارد سال پیش را می‌بینیم و این به یک معنا سفر در زمان نیز است؛ یعنی سفر به ۱۳ میلیارد سال پیش! اما این نیز باید شگفت‌انگیز باشد که ما صرفاً با کمک علم مدرن می‌توانیم چنین کشفیاتِ عظیمی آن‌هم با این جزئیات خیره‌کننده را شاهد باشیم. این صرفاً علم مدرن است که از جهان هستی راززدایی می‌کند و واقعیت‌های هستی را آن‌گونه که هستند برای‌مان نشان می‌دهد. پس باید تمام‌قد ایستاد شویم و به احترام علم کلاه را از سر درآوریم.
گذشته از این‌ها، از یک جهت این بیکرانگی گیتی برای ما انسان‌ها وحشت‌آور، دل‌هره‌آور، و ترس‌ناک نیز باید باشد؛ چراکه ما خود را اشرف مخلوقات، گل سرسبدِ هستی و دلیل وجود اشیاء و هستی می‌پنداریم اما حالا به‌عینه می‌بینیم که ما نه دلیل وجود این هستی استیم و نه هم عنصر ضروری‌ای در این گیتیِ بیکران. یا آن‌گونه که ولتر می‌گفت: «آیا این مسخره نیست که بگوییم این‌همه کوه و دشت و... را به‌خاطر این یک دانه شِن آفریده‌ایم؟» یا اگر از بعد تاریخی نگاه کنیم ما انسان‌ها فقط در کم‌تر از یک درصد این ۱۳.۸ میلیارد سال زمان حضور داشته‌ایم. آیا این منطقی‌ست که بگوییم آن ۹۹ درصد زمانی که در آن حضور نداشته‌ایم، به‌خاطر ما بوده‌است؟
