هر استارتاپ ویکند، برای من یک دنیا تجربه است. تجربهای فعال و تاثیرگذار در اعماق ذهنم. نوع نگاه و دیدگاهی که هر مربی -و هر دانشجو- نسبت به مسائل دارد، بیانگر شکل خاصی از دستگاهفکری است که تنها متعلق به اوست و از آنجا که در استارتآپ ویکندها، وجههای مختلف یک کسبوکار بررسی میشود، وجه های مختلف این دستگاه فکری خود را بروز میدهد. من از هر مربی و هر دانشجو چیزهای بسیاری آموختم.
در این استارتاپویکند یکی از مربیان نسبت به موضوع جالبی حساسیت نشان داد و اصطلاحی به نام «جیغبنفش در ارائه» را مطرح کرد. محمداعلم ملکی که بسیار در کسبوکارش باتجربه بود اینگونه توضیح داد که باید در ارائهی خود یک جیغ بنفش داشت که عاملی برای تمایز آن ارائه و تثبیت آن در ذهن ببینندگان و داوران باشد. این یک نکتهی بسیار اساسی و درست است، با این حال آنچه به مرور و درنهایت از شرکت کنندگان دیدم برداشتی نسبتا نادرست و سطحی از این اصطلاح بود. میخواهم در این فرصت دربارهی این اصطلاح توضیح کوتاهی بدهم.
جیغ بنفش را اولینبار و در اوایل قرن اخیر، یک شاعر فرمگرا، وارد ادبیات ایران کرد تا به نوعی نسبت به جریانهای سنتی و تکراری آن دوران واکنشی تند نشان دهد و در نهایت در اذهان عمومی به نشانهای برای ساختارشکنی و خرقعادت تبدیل شد.
در جریان این رویداد متوجه شدم که شرکتکنندگان تصور میکنند جیغ بنفش، نوعی عنصر خارجی و غیراصیل است که باید به جریان ارائه وارد شود. آنها جیغ بنفش را یک قسمت غیرعادی و بزرگنمایی شده از ارائه میدیدند که همچون یک پیامبازرگانی وارد میشود، کمی حضار را سرگرم میکند و سپس با تشویق آنها از جریان ارائه خارج میشود. اما در حقیقت چنین چیزی، حتی اگر در ذهن بینندگان و داوران بماند هیچ ارزشی به ارائه اضافه نخواهد کرد.
جیغ بنفش در حقیقت یک خاصیت است که به یک ارائه رنگ و بوی ویژهی خود را میدهد. خاصیتی اصیل که شیرازهی خصوصیات شخصی یا تیمی ارائهدهندهاست و با یک طراحی خلاقانه -در حین ارائه- خود را بروز میدهد. آن چیزی که به بینندگان و داوران این حس را القا میکند که این تیم، ایدهاش را از آن خود کرده ، آن را هضم و درک کرده و سپس محصولی ارزشمند و مخصوص به خود را طراحی کردهاست. جیغ بنقش یک حالت رفتاری-گفتاری است که یک شخص یا یک تیم را به وضوح از دیگران متمایز میکند و این تمایز بسیار ارزشمند است. تنها ارائهای میتواند در ذهن بینندگان ثبت شود که ناشی از چنین حالت اصیل رفتاری-گفتاری در حین ارائه باشد. برای مثال ممکن است شوخطبعی برای یک شخص، خصوصیتی بارز باشد و او بتواند این خصوصیت را به درستی در حین ارائه طراحی کند، یا جسارت خصوصیت بارز او باشد یا ... . مهم آناست که چیزی اصیل و درونی شده باشد که به بینندگان و داوران این حس را القا کند، که این تیم همان تیم است و این شخص همان شخص.
هوشنگ ایرانی که برای اولین بار از این اصطلاح استفاده کرد، تلاش میکرد نشان دهد که یک قاعدهی کلی و تکراری نمیتواند تاثیر چندانی بر اذهان جامعه داشته باشد و باید بالاجبار به شیوهی مخصوص به خود، عادتها راشکست.