تحول دیجیتال؛ در مسیر Industry 4.0
تولید نقش بسزایی در اکثر اقتصادهای جهان دارد. صنعتی شدن و اتوماسیون صنعتی باعث پیشرفت های زیادی در فرآیندهای تولید طی دو قرن گذشته شده است. امروزه، تلاش برای رهبری بازار به نوعی الگو بودن در سراسر بازار تلقی می گردد. در این شرایط، به طور حتم رقابت بلند مدت یک شرکت به چابکی آن سازمان در سازگاری سریع تر با تغییر و قدرت پاسخگویی به تنوع نیازها بستگی دارد. بنابراین شرکت های بسیاری به طور همزمان برای دستیابی به اهداف عملکردی تولید و پشتیبانی فرآیندها در کوتاه مدت تلاش می کنند. تحول دیجیتال در مسیر Industry 4.0 اجازه می دهد همزمان هم چابکی و هم توان عملکرد عملیاتی را تقویت نماییم.
شاخص بلوغ Industry 4.0، روشی ساختاری برای تحلیل وضع موجود در جهت تحول دیجیتال شرکت ارائه می دهد که در شش مرحله مبتنی بر ارزش طراحی شده است که در طی آن شرکت ها در جریان تحول دیجیتالی خود پیشرفت می کنند. مسیر توسعه توصیف شده از رایانه ای نمودن در پایین ترین مرحله به تطبیق پذیری در بالاترین مرتبه منجر می شود. در راستای تکمیل شکل 4، مراحل به صورت حلقه های متحد المرکز در شکل 9 نمایش داده شده اند، و روند رشد توانایی خلق ارزش در Industry 4.0 را تجسم میکنند. چهار ربع رادار بلوغ به چهار اهرم ساختاری اشاره دارد. آن ها یک دیدگاه جامع در مورد منابع، سامانه های اطلاعاتی، ساختار سازمانی و فرهنگ کلی شرکت ایجاد می کنند. همانطور که در شکل 9 نشان داده شده در محورهای رادار بلوغ هر اهرم با دو اصل اساسی مشخص می شود.
شاخص های بلوغ Industry 4.0 را می توان به صورت پرسش نامه ای که متناسب با ارزیابی سازمان تنظیم شده، بکار برد. تحلیل برای پلنت های خاص انجام شود و باید بر محدوده مناسبی که با تعریف فرآیندهای اصلی مرتبط شامل آن شده، متمرکز شود (به عنوان مثال برنامه ریزی، مهندسی، نواحی مختلف تولید، تضمین کیفیت ، تعمیر و نگهداری و غیره). اطلاعات لازم برای کلیه عملکردهای اصلی را می توان به طور پیوسته در طی قدم زدن و مصاحبه با مدیران مسؤول جمع کرد. برای اطمینان از نتایج معنا دار این موضوع، ترکیبی از دانش تخصصی روش شناسی در رابطه با شاخص بلوغ و درک عمیق از فرآیند خلق ارزش مورد نیاز است.
نتایج در سطح عمیقی از جزئیات تولید میشوند که امکان تجزیه و تحلیل اختصاصی از فرآیندهای گوناگون اصلی، اهرم های ساختاری و حتی توانایی های فردی را فراهم آورد. شکل 10 نمونه نتیجه آنالیز در سطح کلی پلنت را نشان می دهد. مرحله رسیدن به رنگ سبز، پررنگ شده و به میانگین مقادیر اصول منحصربفرد (بخش قابلیت های ضروری) اشاره دارد که در محورهای رادار مشخص شده اند. امروزه، اکثر شرکت های تولید کننده، توزیع بین مرحله دو و سه را نشان میدهند. با این حال، عموماً تفاوت های قابل توجهی بین فرآیندهای خاص و اهرم های ساختاری پدید میآید که شکاف های اساسی در توسعه را نشان می دهند. اینها موانع اصلی تحقق پتانسیل های Industry 4.0 هستند، زیرا مانع از ابتکار عمل و سرمایه گذاری می شوند. مطابق با جزئیات سطح بالای نتایج تجزیه و تحلیل، شکاف های شناسایی شده را میتوان به وسیله اهرم های منحصربفرد پیگیری نمود، که باید از ابتدا هدف گذاری شوند. در مرحله بعد قبل از اینکه هدف این باشد که کل سازمان به مرحله بالاتر ارتقا یابد، باید برای تهیه نقشه راه که روی رسیدن به مرحله بلوغ همگن (دایره نقطه دار در شکل 10) تمرکز دارد، از بینش های نو استفاده شود.
استفاده از شاخص بلوغ Industry 4.0 یک تجزیه و تحلیل دقیق و جامع از وضع موجود در سطح پلنت را امکان پذیر می کند. روش ساختار یافته موجب می شود نتایج قابل توجهی در سطح شرکت پدید بیاید به طوری که همزمان از دیده شدن نیازهای منحصر بفرد پلنت در روند تحول، اطمینان حاصل شود.
بر اساس تجزیه و تحلیل وضع موجود، می توان فهرست اقدامات انحصاری پیشرفت را تهیه نمود. همانطور که پیش از این اشاره شد هماهنگی ضعیف فعالیت ها یکی از اصلی ترین موانع پیش روی دستیابی به Industry 4.0 است. در نتیجه اولویت بندی و پیوند دادن اقدامات ضروری کلید موفقیت است. به وسیله یک نقشه راه همگن که از یک برنامه جامع، شامل پروژه هایی با هدف پیاده سازی اقدامات از پیش تعریف شده است، می توان به این مهم دست یافت. از وضع موجود شروع می شود و پلنت را در یک بازه زمانی مشخص به مرحله بالاتر بلوغ می برد. تمرکز اقدامات موجود و همچنین اشتیاق طی کردن مراحل بلوغ و چارچوب زمانی باید با اهداف شرکت که پیش از این تعریف شده مطابقت داشته باشند.
ترتیب و توالی اقدامات در نقشه راه بیانگر این است که اکثر اقدامات را نمی توان بدون قید و شرط آغاز کرد، اما مقررات خاصی را تعیین می کند که صرفاً با اجرای آن اقدامات به صورت پیش نیاز یا به طور موازی رعایت می شوند. آگاهی از چنین وابستگی های متقابلی در هنگام تعریف نقشه راه باعث تسریع در پیشرفت، افزایش سود و کاهش هزینه ها می شود و متعاقباً کارایی نیز افزایش می یابد.
گذشته از هماهنگی فعالیت ها، نقشه راه به افزایش پذیرش و تعهد کارکنان نیز کمک می کند. شفافیت ارتباطات در برنامه كلی از یك طرف و تسیهم تلاش های فردی از طرف دیگر به طور چشم گیری هر دو مورد را تقویت می نمایند. در این زمینه ادغام پروژه های موجود نیز موضوع مهمی است. این اقدام به رشد و ارتقاء سرمایه گذاری بودجه های در دسترس کمک می کند. از طرف دیگر، ضرورت سازماندهی مجدد محدوده و ساختار پروژه می تواند حاکی از مقاومت و تلاش پرسنل باشد.
در مرحله اول، اهداف شركتی با توجه به نيازهای خاص آن سازمان، نياز به اعتبارسنجی و خرد شدن در حد پلنت دارند. به دو تا چهار محور اصلی محدود شوند. (به عنوان مثال کارایی داراییها، کاهش هزینه، بهره وری و غیره) در ضمن توصیه می شود نقشه راه متمرکز و هماهنگ با اهداف راهبردی باشد. علاوه بر این اطمینان حاصل نمایید که تمرکز بر یک محدوده قابل کنترل تعریف شود. بنابراین یک افق زمانی دو تا سه ساله به طور کلی معیار خوبی است و امکان رشد بین یک تا دو مرحله بلوغ را فراهم می آورد. به عنوان مثال یک شرکت با واسط های کامل (مرحله 2) می تواند به شفافیت جامع (مرحله 4) برسد. در هر صورت، رسیدن به مرحله ششم بلوغ در یک حلقه واحد به طور واقع بینانه سخت است. یک روش امیدوار کننده تر انجام تجزیه و تحلیل و پیگیری فعالیت های نقشه راه بهطور مکرر به توجه به تغییر الزامات و پیشرفتی است که تا کنون به دست آمده است.
جزئیات ساختار اقدامات، مجدداً توسط شاخص بلوغ Industry 4.0 حمایت می شوند. برای کلیه قابلیت های تحول دیجیتال، نمودار میزان جزئیات را در تمام مراحل بلوغ توصیف می کند و بنابراین نشان می دهد که برای صعود به مرحله بعدی چه چیزی باید تغییر کند. به علاوه موانع و اقدامات لازم غالباً در بین کارخانهها و شرکت ها یکسان است، به همین دلیل تعریف اقدامات را می توان با دانش تخصصی در قالب راهکارهای استاندارد و در سایه تجارب کسب شده پشتیبانی کرد. با این وجود اقدامات باید با مقتضیات خاص و شرایط موجود تطبیق داده شوند و در صورت لزوم برخی اقدامات به طور ویژه تدوین شوند. این الزامات خاص در حال حاضر باید در طول بررسی سایت، به شکل ایده ها ثبت شوند و سپس با راهکارهای مقتضی ادغام شوند.
نقشه راه باید مجموعه ای از اقدامات را اجرایی نماید که جامع و یکپارچه شده باشند و تا حد امکان منحصر به فرد باشند. بنابراین تجزیه و تحلیل وابستگی متقابل بین فعالیت ها و تأثیر همزمان آنها بر توانمندی های مختلف ضروری است. در واقع اقدامات با ترتیب زمانی و رعایت وابستگی انجام می شوند (در شکل 11 نشان داده شده). علاوه بر رشد و حرکت به سمت مراحل بالاتر بلوغ، سلسله عملیات جدیدی نیز به عنوان اقدامات پشتیبان در مراحل سپری شده تعریف می شوند، از آن ها به عنوان پشتیبان پیشرفت کلی می توان استفاده نمود. بدین شکل که امکان افزودن آنها به دیگر فعالیت ها وجود داشته باشد.
اولویت اقدامات بستگی به سهم آن ها در پیشبرد تحول دیجیتال و تمرکز بر محورهای اصلی که از پیش تعریف شده، دارد. تعیین میزان اثرگذاری کار دشواری است، زیرا تا حدودی در فعالیت های بعدی نیز اثرگذار هستند. با این حال چنین روابط و وابستگی هایی در اقدامات، مبین این موضوع است که چرا پیشرفت یکنواخت و به صورت مرحله به مرحله عموماً بهره برداری از پتانسیل کامل هر مرحله را ممکن می سازد. در نتیجه، فعالیت های تعریف شده درون نقشه راه، باید در مراحل پایین تر ابتدا روی حذف شکاف مابین توانمندی های خاص، فرآیندها و اهرم های ساختاری متمرکز شوند. منظور همان دایره های یکنواخت در رادار بلوغ است که می توان آن ها را بسط داد. (شکل 10).
در صورت امکان ترجیح بر پروژه های خاص با دامنه کوچک تر و مدت زمان کوتاه تر است زیرا باعث بهبود چابکی کلی می شوند، با این حال پروژه های بلند مدت نیز ضروری هستند، به خصوص برای پیاده سازی سیستم ها (بهعنوان مثال MES). اینها باید به شکلی تدوین شوند که امکان پیشبرد اقدامات به صورت پی در پی و همچنین خلق ارزش به صورت قطره قطره در طول پیاده سازی فراهم باشد. بعضی اوقات حتی منطقی است که به شیوه ترکیبی عمل نمایید به نحوی که با حفظ تمرکز پروژه های کوتاه مدت چابک را به موازات پروژه های بلند مدت انجام دهید.
برخی اقدامات خاص نیز می توانند برای بهبود نیازهای توسعه که بر اساس وضع موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند تعریف شوند. این اقدامات می توانند با اولویت بندی و رعایت وابستگی ها در یک نقشه راه دقیق تعریف شوند تا مسیر توسعه پایدار برای پلنت ها در سال های آتی ترسیم گردد.
شکل 12 پروفایل اقدامات برای یک سازمان در ابتدای فرآیند تحول را نشان میدهد. بر اساس یک سازمان دیجیتالی تطبیق پذیر که در مرحله 1 معرفی شد، این پروفایل ضرورت انتصاب و توانمندسازی یک مدیر Industry 4.0 در کارخانه را شرح میدهد، همچنین اقدامات خلاصهای از شرایط موجود و شرح مراحل مورد نیاز را ارائه می دهد. علاوه بر این تخمینی از میزان سهم این اقدامات در خلق ارزش تجاری، پیچیدگی پیاده سازی، مزایا و تلاش ها را ارائه میکند. فرا داده های اهرم ساختاری، گروه عملیات، فرآیند و مراحل بلوغ زمینه را برای اجرا فراهم می کنند.
واژه نامه
1 راندمان کلی تجهیزات Overall equipment effectiveness (OEE)
2 شناسه منحصر به فرد محصول یا کد جهانی محصول Stock Keeping Unit (SKU)
3 شاخص کلیدی عملکرد Key Performance Indicator (KPI)
4 سیستم اجرایی ساخت Manufacturing Execution System (MES)
5 اینترنت اشیا Internet of things (IoT)
6 اثبات مفهوم Proof of Concept (PoC)
منابع :
ادامه دارد
