كتاب در هر جامعهاي ابزار آگاهي بخشي است و به طبع هرچقدر تعداد افراد اهل مطالعه در يك جامعه بيشتر باشد، نتيجه؛ انسانهاي آگاهتر و خردمندتري است كه از وظايف و حقوق شهروندي خود آگاهي بيشتري دارند. اما وقتي انسانهاي اهل مطالعه كتابي را در دست ميگيرند، اين كتاب چه مراحلي را طي كرده تا در دورترين نقاط كشورمان و حتي جهان در دسترس همگان باشد؟
در اين مورد نقش توزيع كنندگان اهميت پيدا ميكند. يكي از مراكز اصلي توزيع و پخش كتاب در كشورمان موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات است كه در حدود 4 دهه گذشته، به شكل منظم و حرفهاي اين وظيفه خطير را به انجام ميرساند.
توزيع كنندگان كتاب در حقيقت حلقه واسطه ميان ناشرين و كتابفروشان هستند كه با رساندن كتابهاي ناشرين به دست كتابفروشان، باعث ميشوند تا اين كتابها در قفسه كتابفروشيها قرار گرفته و در نهايت، اهل مطالعه و مخاطبان، از كتابفروشيها كتابهاي مد نظر خود را خريداري كرده و بخوانند.
شايد در زمانهاي دور كه هر ناشر، كتابفروشي مخصوص به خود را داشت و دايره مخاطبان هم مثل امروز گسترده نبود، نياز به توزيع كنندگان هم به اين گستردگي احساس نميشد ولي زمان جلو رفت و جلو رفت تا رسيديم به امروز و گستردگي مخاطبين و رشد تعداد كتابفروشيها و نتيجه شد؛ اهميت نقش توزيع كنندگان كتاب.
رشد و تنوع ناشرين و موضوعاتي كه در آن كتاب چاپ ميشود در سالهاي دهه 60 و 70 سبب تمركز بخشي از نيروهاي فعال در حوزه چاپ و نشر بر روي مسئله توزيع كتاب شد. با پيشرفت روند كار، اينروزها حتي ديگر توزيع كنندگان صرفا به روشهاي سنتي بازاريابي و توزيع، بسنده نميكنند و شيوههاي كارآمد و به روز شدهاي همچون فروش از طريق وبسايت و استفاده از ظرفيتهاي شبكههاي اجتماعي به منظور معرفي و ارائه آثار چاپ شده توسط ناشرين را به كار ميبندند.
به عنوان نمونه موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات به عنوان يكي از توزيعكنندگان اصلي، با وبسايت خود به آدرس gbook.ir كه دائما در حال به روز رساني است، به نوعي محدوديتهاي موجود در شيوه سنتي توزيع كتاب را كنار گذاشته و كتابفروشيهاي گوناگون از اين طريق ميتوانند در تمام طول 24 ساعت شبانه روز، براي ثبت سفارشات خود با اين توزيع كننده در ارتباط باشند. به اين ترتيب در نسل نوين بازاريابي و توزيع، امكاناتي همچون بستر اينترنت به كمك توزيع كنندگان آمده و آنها ميتوانند با سرعت و دقت بيشتري به ارائه خدمات خود بپردازند.
داستان توزيع كتاب به اين ترتيب دائما در حال نوآوري شيوههاي خود است و بايد ديد در گذر سالهاي آينده با چه ابزارهاي نويي روبرو خواهد شد.