«مصائب استاد ژپتو»
خطر لو رفتن داستان
به طور کلی هر انسانی در هر نقطه ای از جهان حداقل یکبار داستان پینوکیو را شنیده و یا دیده است و یا حتی عده ای کتاب معروف آن یعنی ماجرا های پینوکیو را خوانده اند.
کارلو کلودی، نویسنده قرن نوزدهمی ایتالیا خالق شخصیت پینوکیو بود .عروسکی چوبی که دلش میخواهد مانند یک پسر واقعی باشد و مداوم دروغ می گوید. بعد از نوشتن کتاب ماجرا های پینوکیو، این داستان دست مایه آثار بسیاری از هنرمندان شد و اقتباس های کارتونی و سینمایی زیادی از آن شد. از جمله کارتون پینوکیو (۱۹۴۰) محصول دیزنی، مجموعه کارتونی ژاپنی ماجراهای پینوکیو (۱۹۷۶) فیلم های پینوکیو رابرت زمیکس و پینوکیو گیرمو دل تورو هر دو محصول سال ۲۰۲۲، لازم به ذکر است که پینوکیو رابرت زمیکس با تکنیک لایو اکشن و فیلم دل تورو با تکنیک انیمیشن استاپ موشن ساخته شده است. می توان گفت سیاه ترین و بزرگسالانه ترین نسخه ساخته شده پینوکیو، اثر دل تورو می باشد. پینوکیوی دل تورو _ بر خلاف زمیکس_در رساندن شعار به صورت سالمی به مخاطب موفق است، دل تورو شعار می دهد ولی درگیر شعار زدگی نمی شود و مخاطب با مفاهیم ضد جنگ و ضد دیکتاتوری این فیلم کاملا ارتباط برقرار می کند.
ژپتو پیرمرد نجاری است که به دلیل تبحر زیادش در ساخت اشیا چوبی در نزد مردم دهکده کوچکی که در آن قرار دارد مورد احترام زیادی است و سفارش هایی از اشیا کوچک ضروری و چوبی تا تندیس های بزرگ چوبی را قبول می کند. مردم او را استاد ژپتو خطاب می کنند. ژپتوی پیر با تنها پسر ده ساله اش که نامش کارلوست زندگی می کند. در واقع دنیای کوچک و عمر طویل ژپتو را دو چیز تشکیل می دهد : چوب و کارلو.
کارلو در کنار پدرش بسیار شاد است. و در بیش تر کارهای ژپتو شاگرد و یار و یاور اوست. ژپتو پیرمردی ساده و تحت تاثیر محیط اطرافش می باشد او به مسیح عشق می ورزد و به او اعتقاد زیادی دارد، تا حدی که با تمام روح و وجودش که چوب است تمثالی از مسیح با کمک کارلو برای کلیسای دهکده می سازد. در آموزش هایش به کارلو او بهترین و مورد استفاده ترین میوه کاج و راز تشخیص میوه های کاج مخصوص نجاری را نشان می دهد.
روزی کارلو و ژپتو مشغول تمام کردن مجسمه مسیح در کلیسا هستند که هواپیما های جنگی دشمن کلیسا را بمباران می کنند. ژپتو که بیرون کلیسا منتظر پسرش است زنده می ماند و کارلو کشته می شود. در فیلم ذکر می شود که آن هواپیما ها قصد بمباران آن دهکده را نداشته اند و فقط برای اینکه سبک تر به پایگاه شان بازگردند بمب هایشان را در آنجا خالی می کنند. کارلو کشته می شود و تنها یادگاری که از او در نزد ژپتو می ماند میوه ای کاج است. ژپتوی پیر و دل شکسته دچار افسردگی می شود و به الکل روی می آورد. او که اکنون پیرمردی دائم الخمر است مداوم بر سر قبر کارلو می گرید و آن میوه کاج را به همراه کارلو بر بالای قبرش دفن می کند.
سال های سال می گذرد ژپتوی مست هر روز بر سر قبر کارلو با او حرف می زند و آن میوه کاج به درختی تنومند تبدیل شده و محل زندگی سباستین.ج. کریکت می شود. سباستین جیرجیرکی است که خود را راوی داستان معرفی کرده و ما تا آخر فیلم با او همراه هستیم. شبی ژپتوی مست تبر در دست گرفته و آن درخت را قطع می کند. تیکه ای از آن را با خود به خانه اش می برد و از آن پینوکیو را می سازد. بدون کارلو باید پسری با ژپتو باشد که از روح او یعنی چوب، ساخته شده باشد پینوکیو وارد دنیای تاریک داستانی دل تورو و تنها امید و آرامش ژپتو می شود. دنیایی که درگیر فاشیست است دنیایی که همه مجبور هستند به هیتلر درود بفرستند حتی در کلیسا و در آنجاست که ژپتو هنگامی که خون را بر بدن مسیح نقاشی می کند موقع فرستادن درود بر هیتلر قلم مو از دستش می افتد و خون نمادین مسیح بر لباس یک نظامی فاشیست می ریزد دنیایی که در آن پسران ده، دوازده ساله به میدان جنگ فرستاده می شوند دنیایی که در آن کارلو ها قربانی جنگ می شوند. حالا که دیگر ژپتو به پیری رسیده تنها امید و انگیزه زندگی اش پینوکیوست. تا جایی که برای نجات جان پینوکیو جان خودش را بارها به خطر می اندازد. عشق بین ژپتو و پینوکیو دو طرفس و در آخر داستان پینوکیو بین جاودانه بودن و نجات جان ژپتو، زندگی ژپتو را انتخاب می کند.
آخر داستان مانند آخر هیچ داستانی از پینوکیو نیست. مرگ ژپتو و مرگ تمامی شخصیت های داستان به مخاطب گذر سریع زمان و همینطور فانی بودن زندگی زمینی و هر چه که درآن است را یاد آوردی می کند و در آنجاست که می فهمیم که تمامی داستانی که از زبان سباستین گفته می شد از دنیای پس از مرگ است.
امیر محمد جعفری
