فیلمِ تار (Tár) اثری در ژانر درام و موسیقی به‌شمار می‌رود که تاد فیلد (Todd Field) کارگردانی و نویسندگی آن را برعهده داشته است.
تار اثری است با رنگ مایه‌هایی از سینمای مدرن اروپایی در وصف زندگی پر فرازونشیبِ درونی و بیرونی موسیقی‌دان و رهبر ارکستر خیالی لیدیا تار با بازی ستودنی کیت بلانشت که به‌گفته تادفیلد نقش لیدیا تار تنها برای او نوشته شده و اگر بلانشت نقش را قبول نمی‌کرد تار هم ساخته نمی‌شد.
فیلم از منظر مقدمه‌چینی و دادن اطلاعات در باب گذشته و حتی هدفی که پرسوناژِ لیدیا تار در پیش دارد بسیار موفق عمل می‌کند و این‌کار را در همان سکانس مصاحبه تار با آدام گوپنیک (نویسنده، مقاله‌نویس و مفسر نیویورکر که در نقش واقعی خودش حاضر شده) و از او به‌عنوان یکی از نوابق موسیقی عصر ما یاد می‌کند؛ گوپنیک با لحنی سرد و ارقام‌گونه آمار را این‌چنین به حضارِ در سالن و ما می‌دهد؛ او فارغ‌‍‌التحصیلی پیانو از موسسه کورتیس و هاروراد، فارغ‌التحصیل دکترای موسیقی از وین با تخصص موسیقی بومی از کشور پرو، انسانی خودساخته و مستقل، مصمم، حرفه‌ای، چیره‌دست در موسیقی و البته مغرور و خودپسند است. به‌موازات صحبت‌های گوپنیک، نماهایی می‌بینیم از آماده‌سازی لیدیا برای یک جلسه‌ی عکاسی. از انتخاب منبع الهام عکس؛ که تصویری از کلودیو آبادو (رهبر ارکستر برجسته‌ی ایتالیایی) روی جلد صفحه‌‌ی اجرای او از سمفونی شماره‌ی ۵ گوستاومالر -آهنگساز رمانتیک اتریشی- به‌همراه ارکستر فیلارمونیک برلین باشد، تا اندازه گرفتن و پروف لباسی که لیدیا برای بازسازی آن تصویر قصد پوشیدن‌اش را دارد. در این سکانس آغازین جدا از طراحی صحنه، لباس و نورپردازیِ استاندارد در کنار یک رشته تقطیع نماهایی که متجلی‌کننده مهارت بالا و ستودنی تادفیلد در مقام کارگردانی است؛ بیشتر این بازی میخکوب‌کننده کیت بلانشت با آن لحن گفتار، سکوت به‌موقع، میمیک استادانه،حرکات دست و زبان بدنش که در هنگام وصف شروع سمفونی شماره ۵ بتهوون در حد اعلای خود می‌رسد و مخاطب را غرق در خود می‌کند.
جدا از مباحث فرمالیستیِ اثر که می‌توان بند‌های فراوانی در مورد هر پردهٔ آن نوشت و تحلیل کرد که متأسفانه در حد حوصله این نوشته نیست و جای دارد در فرصتی دیگر در باب تار تحلیل مفصل تری بنویسم اما می‌توان از لحاظ محتوایی نیز مختصر نوشت.
از لحاظ مباحث نظری Tár به‌شکل واضح و صریح خودش را به گفتمان مهم جنبش «ME Too»، «فرهنگ کنسل /Cancel culture»، و مباحث مرتبط با تفکیک/عدم تفکیک هنرمند از هنر الصاق می‌کند. از گرایش جنسی لیدیا گرفته تا نظراتش در باب حقیقتِ هنر و هنرمند، قدرت و مقابله با تهمت‌ها، عدم ارتباط با آثار هنری هنرمندان بزرگی چون باخ و بتهوون به‌دلیل فساد اخلاقی آن‌ها و...
به‌نظر بندهٔ نوعی جدا از کیفیت نسبتاً خوب فرمی تار نسبت به آثار هزاره سوم؛ با وجود قوانین چندگانه آکادمی اسکار که در چند سال اخیر پر رنگ شده‌اند و داد طرفداران جدی سینما را در آورده‌اند؛ تار شانس اول جایزه برترین فیلم سال ۲۰۲۲ از طرف داوران آن خواهد بود .
محمد مهدی صفری تنها
