به طور کلی مسئله از اینجا شروع میشود: نیاز داریم یک سری رویداد را ثبت و ذخیره کنيم.
اما در موارد زیر اختلاف وجود دارد (چند مورد مهم):
چه کسی رویداد را ثبت کند؟
چه کسی رویداد را ذخیره کند؟
امنیت رویدادهای ثبت شده چطور تامین شود؟
چه کسانی به رویدادهای ذخیره شده دسترسی داشته باشند؟
چه کسانی در رویدادهای ذخیره شده میتوانند تغییرات ایجاد کنند؟
افراد ناشناس باشند یا خیر؟
روش اول: یک نفر به صورت متمرکز مسئول ثبت رویداد باشد و دادهها در کامپیوتر آن فرد ذخیره گردد.
روش دوم: گروهی از افراد به صورت غیرمتمرکز مسئول ثبت رویدادها باشند و دادهها در کامپیوترهای همهی آن افراد ذخیره گردد.
در هر 2 روش نیاز داریم به فرد یا افرادی که مسئول ثبت و ذخیره اطلاعات هستند؛ هزينهایی پرداخت کنیم زیرا در حال استفاده از ظرفیتها و زیرساختهای آنها هستیم.
روش اول که همین سیستم فعلی بوده و عمده افراد آشنایی کافی با آن دارند و موضوع این نوشته نمیباشد و بیشتر در مورد روش دوم صحبت خواهیم کرد.
بلاکچین
به صورت کلی ابتدا نیاز به یک نرمافزار داریم که افراد بتوانند به صورت همتا به همتا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و شبکهای بین خود ایجاد کنند. حال فرض کنید در این شبکه یک رویدادی بین 2 فرد رخ میدهد و خواستار این هستند که این رویداد توسط افراد حاضر در شبکه ثبت و در کامپیوترهای آنها برای همیشه ثبت شود. اما افراد حاضر در شبکه برای انجام این کار طلب هزینه میکنند و افرادی که تقاضای ثبت رویداد دادهاند باید این هزینه را پرداخت کنند (اینکه کدام طرف رویداد باید این هزینه را بدهد فعلا موضوع بحث نیست. البته لزومی ندارد رویداد بین 2 نفر باشد و یک نفر هم تقاضای ثبت و ذخیره هر چیزی را داشته باشد، مثلا یک عکس).
کریپتوکارنسی
معمولا نرمافزاری که زیرساخت شبکه را ایجاد کرده است ویژگی دیگری نیز دارد و آن وجود پول دیجیتالی است. یعنی نرمافزار مذکور یک نوع پول دیجیتالی را منتشر میکند که افراد میتوانند آن را با یکدیگر مبادله کنند (دقت شود که پول در عصر حاضر یعنی یک سری نوشته در داخل کامپیوتر که صرفا اسم افراد صاحب آن عوض میشود در واقع یک دیتابیس از اسم افراد و یک عدد به عنوان مانده حساب جلوی آن).
حال برگردیم به هزینهایی که برای ثبت و ذخیره رویداد باید پرداخت میشد؛ این هزینه با استفاده از همان پول دیجیتالی مذکور پرداخت میشود. اما چه کسی در شبکه این هزینه را دریافت میکند؟
استخراج و مکانیسم اجماع
طبق دستورالعمل از پیش تعیین شده نرمافزار، به صورت رندوم این هزینه به یکی از ذخیرهکنندگان شبکه (کسی که کامپیوتر خود را در اختیار قرار داده تا ذخیره اطلاعات در آنها صورت گیرد) به صورت تصادفی اختصاص داده میشود.
البته به صورت دقیقتر ابتدا باید درخواست افرادی که برای تقاضای ثبت رویداد داشتهاند باید صحتسنجی شود که این موضوع بوسیله اجماع بین کاربران شبکه تعيين میشود. 2 نوع مکانیسم اجماع متداول وجود دارد:
الف) یک مسئله ریاضی طرح میشود و هر کسی که زودتر بتواند آن را حل کند، کارمزد مذکور را دریافت خواهد کرد. مشخص است که در این حالت هر کسی که کامپیوتر با قدرت پردازش بیشتری در اختیار شبکه قرار دهد، احتمال بدست آوردن کارمزد توسط آن فرد بیشتر میشود.
ب) کاربران شبکه باید مقداری پول (از جنس همان پولی که بالاتر گفته شد) وثیقه قرار دهند و هر کاربری که مقدار بیشتری پول وثیقه کند احتمال بدست آوردن کارمزد توسط آن فرد بیشتر میشود (حالا ویژگیهای دیگری هم میتوان از جمله مدت زمان وثیقه دخیل کرد که در اینجا مورد بحث نیست).
مکانيسمهای فوق به این دلیل ايجاد شدهاند که ذخیرهکنندگان به راحتی نتوانند رویداد دروغ ایجاد کنند و همچنین رویدادهای قبلی از گزند هر نوع آسیب در امان باشند.
قابل ذکر است که هر رویدادی که در شبکه ثبت و ذخیره میگردد به صورت شفاف در اختيار همهی افراد قرار دارد اما نکته این است افراد میتوانند در شبکه ناشناس باقی بمانند (البته به صورت دقیقتر در حال حاضر نه خیلی).
بدین ترتیب میتوان یک سیستم پولی غیرمتمرکز، ناشناس و تا حد زیادی ایمن از تقلب و سانسور ایجاد کرد که محدودیتهای مرزی و جغرافیایی ندارد.
ارتباط با دنیای واقعی
حال بعد از فهمیدن نحوه ثبت و ذخیره رویدادها و روابط بین اجزا مختلف شبکه، برگردید به آن پولی دیجیتال؛ چرا افراد باید از این پول استفاده کنند؟ چه چیزی میتواند به آن اعتبار بیشتری بدهد؟
ویژگیهای مختلفی از جمله شفافیت، غیرمتمرکز بودن، بدون مرز بودن و راحتی در استفاده، ... تا اینجا ذکر شد. اما در مورد اعتبار ناشر تا اینجای کار صحبتی انجام نشد.
البته به صورت دقیقتر در اینجا به جای اعتبار ناشر، بیشتر اعتبار کد نرمافزاری که زیرساخت شبکه را ايجاد کرده است؛ مطرح است.
نرمافزار مذکور همچنین میتواند این ویژگی را ايجاد کند که افراد بتوانند نرمافزارهای متداول را بر بستر این زیرساخت ایجاد کنند و بتوانند نیازهای روزمره افراد را با شفافیت و اعتماد بیشتر و هزینه کمتر (و مزایای دیگر) برطرف کنند.
به عنوان مثال فرض کنید 2 نفر میخواهند مبادلهای با یکدیگر انجام دهند ولی اعتماد کافی بین آنها وجود ندارد در حالت متداول یک بانک به عنوان شخص ثالث؛ این اعتماد را ايجاد میکند. و پس از انجام مبادله، پول بین طرفین جابجا میشود.
حالا فرض کنید این مبادله را با استفاده از یک نرمافزار و پول دیجیتال موجود در آن نرمافزار و بدون مراجعه به بانک انجام دهید.
بستگی به قدرت نرمافزار مذکور (و ویژگیهای مطلوب دیگر)، هر چقدر افراد بیشتری تمایل به استفاده از این نرمافزار داشته باشند (در واقع نسبت به حالت متداول، مزیت خاصی وجود داشته باشد)؛ در واقع تمایل بیشتری به استفاده از پول دیجیتال آن نرمافزار دارند و تقاضا برای آن افزایش پیدا میکند.
دقت داشته باشید که «هر» ابزار مالی باید در نهايت یک مسئله در دنیای واقعی را حل کند. هر ابزاری که بتواند مسائل بیشتری را حل کند، ارزش آن نیز بیشتر خواهد شد.
بدین ترتیب یکی از معیارهای ارزش پول دیجیتال شبکه این میباشد که هرچقدر بتواند قراردادهای بیشتر و ویژگیهای دیگر را ارائه دهد، تقاضای برای پول دیجیتالی آن هم بیشتر خواهد شد.
اینکه در داخل نرمافزار زیرساخت شبکه، پول دیجیتال به چه روشی ایجاد میشود (و بقيه مختصات آن پول) یا ویژگیهای دیگر آن از جمله مقدار عرضه چقدر باشد، موضوع این نوشته نمیباشد.
پایان/