در شماره قبلی « صورت‌های مالی بانک‌ها به زبان ساده» در مورد «هزینه سود سپرده» صحبت کردیم (لینک ویرگول - لینک تلگرام). حال در نوشته پیش رو در مورد تسعیر ارز صحبت میکنیم.
اگر صورت‌های مالی بانک‌ها رو نگاه کنیم در 3 صورت «ترازنامه»، «سود و زیان» و «سود و زیان جامع» عبارت مربوط به تسعیر ارز را می‌بینیم (صورت‌های مالی حسابرسی شده بانک ملت منتهی به 29 اسفند 1400 رو بررسی میکنیم).
ابتدا از صورت سود و زیان و یادداشت شماره 42 شروع میکنیم. معنی «خالص سود مبادلات و معاملات ارزی» که مبلغ 11,988 میلیارد تومان هست، چیه؟ مبلغ فوق معادل 40درصد «خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌گذاری» (29,746 میلیارد تومان) هست و عدد قابل توجهیه.
قبل از اینکه به سراغ یادداشت مربوطه (شماره 42) بریم. تعریف اقلام پولی و غیرپولی رو میگیم. طبق استاندارد حسابداری شماره 16 (آثار تغییر در نرخ ارز) اقلام ارزی به 2 نوع پولی و غیرپولی تقسیم میشه.
اقلام پولی همونطور که از اسمش مشخصه، حق دریافت یا تعهد پرداخت مبلغ ثابت و معینی از وجه نقد هست. وجه نقد، حساب‌های دریافتنی و پرداختنی تجاری، سود سهام پرداختنی نمونه‌هایی از اقلام پولی هستن.
اقلام غیرپولی عکس اقلام پولی هست و از قبل نمیشه مبلغ معینی از وجه نقد رو براش تعیین کرد. پیش‌پرداخت، سرقفلی، موجودی کالا نمونه‌هایی از این نوع هستن.
حالا بریم سراغ یادداشت شماره 42.
عدد 11,988 میلیارد تومان از مجموع 2 قلم «سود (زیان) خرید و فروش ارز» و «سود (زیان) تسعیر ارز» بدست اومده. قلم اول نتیجه مبادلات ارزی بانک هست مثلا بانک 2 ماه پیش مقداری از دلارهای خودشو فروخته و یورو خریده، در طول این مدت هم ارزش یورو کاهش پیدا کرده. حالا یورو رو میفروشه و دوباره دلار میخره. طی این معامله بانک متحمل زیان شده. قلم دوم مربوط به تسعیر هست یعنی مثلا بانک 1 میلیارد دلار داشته، پارسال این مقدار رو با نرخ 15,900 تومانی گزارش کرده و امسال با نرخ 20 هزار تومانی گزارش کرده. اختلاف این 2 میشه رقم فوق و تو سود و زیان دوره گزارش میشه.
حالا میریم سراغ سود و زیان جامع و یادداشت شماره 32.
مبلغ 31,033 میلیون ریال (3 میلیارد تومان) تحت سرفصل «تفاوت تسعیر ارز» گزارش شده. خب این عدد چیه حالا؟
در اینجا تسعیر مربوط به اقلام غیرپولی آورده میشه. فرض کنید بانک در خارج از کشور شعبه یا شرکت فرعی داره. کلیه دارایی‌ها و بدهی‌ها بعلاوه درآمدها و هزینه‌های آنها به طور خالص در این حساب آورده میشه. عدد 3 میلیارد تومان در ظاهر نشون میده که بانک ملت عملیات خارجی خاصی نداره. اقلام غیرپولی علاوه بر صورت سود و زیان جامع، در ترازنامه تحت سرفصل «تفاوت تسعیر ارز» هم آورده میشه (اختلاف 2 کادر قرمز و آبی).
نکته آخر اینکه با توجه به شرایط خاص و تحریم کشور، بانک مرکزی با توجه به دسترسی‌پذیری ارز، تعیین میکنه که چه مقدار ارز تسعیر بشه.
پایان/
