با توجه به اینکه مدتی است که به گفته بانک مرکزی ایران، عملیات بازار باز در کشور انجام می‌شود، امروز با چند اصطلاح تخصصی مورد استفاده در این حوزه آشنا می‌شویم.
عملیات بازار باز اصلی‌ترین ابزار برای سیاست‌گذاری پولی می‌باشد در "این پست تلگرامی" به صورت مختصر، کلیات عملیات بازار باز توضیح داده شده است.
https://t.me/Graham_Investing/188
"گزارش زیر" در تاریخ 7 تیر توسط بانک مرکزی با عنوان "گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی" منتشر شده است.
https://cbi.ir/showitem/21882.aspx
از گزارش فوق:
برای توضیح جمله بالا، ابتدا اصطلاحات "توافق بازخرید" و "توافق بازخرید معکوس" را باید تعریف کنیم.
توافق بازخرید (Repurchase Agreement) که در به صورت ساده به Repo معروف می‌باشد قراردادی می‌باشد که در آن بانک مرکزی در ازای دریافت اوراق قرضه دولتی، به بانک‌های تجاری در یک بازه کوتاه‌مدت (مثلا یک هفته) پول (ذخایر یا همان پایه پولی) را قرض می‌دهد تا بانک تجاری آن را در تسویه بین‌بانکی استفاده کند. همچنین بانک تجاری متعهد می‌شود پس از اتمام بازه زمانی مورد نظر، دوباره اوراق قرضه دولتی را بانک مرکزی بخرد. به نوعی می‌توان گفت بانک مرکزی در ازای دریافت یک وثیقه به بانک تجاری پول قرض می‌دهد. مبلغ فروش در قرارداد بیشتر از مبلغ خرید می‌باشد و بدینوسیله بهره لازم روی قرارداد اعمال می‌شود. آنچنان که مشاهده شد در این فرایند پایه پولی افزایش یافت.
توافق بازخرید معکوس (Reverse Repurchase Agreement) که به صورت ساده به Reverse Repo معروف می‌باشد قراردادی است که در آن بانک مرکزی به بانک تجاری اوراق قرضه دولتی می‌فروشد و همچنین متعهد می‌شود پس از یک بازه کوتاه‌مدت (مثلا یک هفته) دوباره آن اوراق را از بانک تجاری بازخرید کند. طی این عملیات میزان ذخایر (پایه پولی) بانک‌های تجاری کاهش می‌یابد و بدین ترتیب می‌توان گفت سرعت وام‌دهی بانک‌های تجاری مقداری آهسته‌تر می‌شود. در این قرارداد بانک مرکزی اوراق قرضه را در قیمت بالاتری از خرید، بازخرید می‌کند.
این قرارداد عکس قرارداد Repo می‌باشد در واقع در یک قرارداد، یک طرف وارد Repo شده و طرف دیگر وارد Reverse Repo شده است. به عنوان مثال در گزارش فوق، بانک مرکزی وارد قرارداد Repo شده و بانک تجاری وارد قرارداد Reverse Repo شده است. یعنی بانک مرکزی 6,440 میلیارد تومان از حساب بانک‌های تجاری نزد خودش را کسر کرده و در ازای آن، به بانک‌های تجاری اوراق قرضه دولتی داده است. همچنین پس از گذشت یک هفته بانک مرکزی متعهد شده است که این اوراق را با نرخ 18% بازخرید کند. نرخ 18% در اینجا نرخ به اصطلاح بازده تا سررسید (Yield to Maturity) برای بازه‌ی یک هفته‌ایی می‌باشد که نرخ دوره نگهداری (Holding Period Return) آن حدود 0.32% (کمتر از نیم درصد) بدست می‌آید. یعنی بانک مرکزی پس از یک هفته دیگر، مبلغ 6,460 میلیارد تومان را به بانک‌های تجاری برخواهد گرداند و اوراق دولتی را پس خواهد گرفت.
به طور خلاصه، در دوره قرارداد طی عملیات Repo پایه پولی (ذخایر) افزایش و در عملیات Reverse Repo پایه پولی کاهش می‌یابد. بانک مرکزی بوسیله این عملیات، نقدینگی مورد نیاز برای بازار بین‌بانکی را مدیریت و نرخ بهره بین‌بانکی را در محدوده هدف خود نگه می‌دارد.
پایان/
https://t.me/Graham_Investing
https://twitter.com/n_aghpour
