روز صنعت و معدن؛ نگاهی دوباره به قلب تپنده اقتصاد ایران
هر ساله دهم تیرماه، به عنوان روز صنعت و معدن در تقویم رسمی کشور گرامی داشته میشود؛ روزی که فرصتیست برای قدردانی از فعالان این حوزه و در عین حال، بازنگری در چالشها، فرصتها و ضرورتهای توسعه صنعتی و معدنی در ایران.
نقش صنعت و معدن در توسعه اقتصادی
صنعت و معدن، دو رکن اساسی و مکمل در مسیر توسعه اقتصادی کشورها به شمار میآیند. از یک سو، صنعت موتور محرک اشتغالزایی، فناوری و رشد پایدار است، و از سوی دیگر، معدن بهعنوان منبع تأمین مواد اولیه، پشتوانهای مهم برای صنایع پاییندستی محسوب میشود. ایران با برخورداری از ذخایر عظیم معدنی و زیرساختهای صنعتی متنوع، ظرفیتهای کمنظیری در این حوزه دارد که اگر به درستی مدیریت و استفاده شود، میتواند کشور را از خامفروشی، وابستگی ارزی و مشکلات مزمن اقتصادی نجات دهد.
چالشها و موانع پیشروی صنعت و معدن
با وجود ظرفیتهای بالقوه، صنعت و معدن کشور با مشکلاتی جدی روبهروست. تحریمهای بینالمللی، فرسودگی ماشینآلات، نبود سرمایهگذاری پایدار، ضعف در انتقال فناوری، دشواری در صادرات، عدم ثبات در سیاستگذاریها، و نبود تعامل مؤثر بین بخش خصوصی و دولت، از جمله مهمترین موانع توسعه در این بخشها هستند.
علاوه بر این، بروکراسی پیچیده، مشکلات تامین مالی از سوی بانکها، و عدم دسترسی مناسب به بازارهای جهانی، باعث شده بسیاری از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط دچار رکود یا حتی تعطیلی شوند. در بخش معدن نیز عدم توجه کافی به ایمنی، محیط زیست و بهرهبرداری اصولی، تهدیدی جدی برای منابع طبیعی و حقوق نسلهای آینده به شمار میرود.
فرصتها و راهحلها
در مقابل این چالشها، فرصتهای قابلتوجهی نیز وجود دارد. توسعه صنایع دانشبنیان، نوسازی تجهیزات با مشارکت بخش خصوصی و سرمایهگذاران خارجی، ایجاد شهرکهای صنعتی و معدنی هوشمند، توسعه صنایع پاییندستی معدنی (مانند زنجیره فولاد، مس و آلومینیوم)، و بهرهگیری از ظرفیت جوانان متخصص کشور، از جمله راهحلهاییست که میتواند مسیر تحول را هموار کند.
همچنین اصلاح قوانین مالیاتی، تسهیل فضای کسبوکار، تقویت دیپلماسی اقتصادی، و توسعه زیرساختهای حملونقل و انرژی از دیگر اقدامات ضروری برای رونقبخشی به این بخش کلیدی است.
جمعبندی
روز صنعت و معدن نباید صرفاً به یک بزرگداشت نمادین محدود شود. این روز فرصتی است برای گفتوگوی ملی درباره آینده تولید، ارزشآفرینی، عدالت اقتصادی و استقلال صنعتی. باید از این مناسبت برای همفکری، برنامهریزی و اقدام مشترک بین دولت، بخش خصوصی، دانشگاهها و نهادهای مدنی بهره گرفت. آینده اقتصادی ایران، وابسته به احیای صنعتی پویا و بهرهبرداری مسئولانه از منابع معدنیاش است
