شب یلدا، بهعنوان طولانیترین شب سال، ریشهای عمیق در تاریخ و فرهنگ ایرانی دارد و از منظر اسلامی نیز قابل تأمل است. اگرچه در منابع اسلامی بهصورت مستقیم به این شب اشاره نشده، اما سنتهای مرسوم آن، نظیر شکرگزاری، دورهمی خانوادگی و تقویت محبت، در قرآن و احادیث مورد تأیید قرار گرفتهاند.
قرآن کریم به ارزش زمان و نشانههای طبیعت توجه ویژهای دارد و آنها را دلیلی برای تأمل و شکرگزاری میداند. بنابراین، شب یلدا میتواند فرصتی باشد برای تفکر در عظمت خلقت و سپاسگزاری از نعمتهای الهی.
یکی از مهمترین سنتهای یلدا، گردهمایی خانوادگی است که با تأکیدات اسلام بر حفظ صلهرحم همخوانی دارد. پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: *«صِلَةُ الرَّحِمِ تَزيدُ فِي العُمُرِ»*؛ بدین معنا که شب یلدا فرصتی برای تقویت این روابط و بهرهگیری از برکات آن است.
در این شب، مردم با مصرف نعمتهایی همچون میوهها و خوراکیها، از خداوند شکرگزاری میکنند. قرآن کریم نیز در آیه ۷ سوره ابراهیم میفرماید: *«لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ»*. چنین مراسمی میتواند حس شکرگزاری را در دلها تقویت کند.
با این حال، اسلام هرگونه خرافهگرایی و باورهای نادرست، نظیر فالگیری یا اعتقاد به تأثیرات جادویی خاص را مردود میداند، چراکه این امور با اصول توحیدی در تضاد هستند.
بهطور کلی، اگر شب یلدا با نیت شکرگزاری، تحکیم روابط خانوادگی و اندیشیدن در عظمت آفرینش برگزار شود، عملی پسندیده و مطابق با آموزههای اسلامی خواهد بود. اما هرگونه خرافه یا عمل مغایر با توحید، از منظر اسلامی ناپذیرفتنی است.