از گذشته تا به حال، ذخیره کردن اطلاعات یکی از دغدغههای اصلی بشریت بوده است. از زمان نیاکان ما که بر روی سنگ اطلاعات محرمانه را حکاکی میکردند تا دنیای امروز که فضاهای ابری (Cloud Storages) این مسئولیت را بر عهده دارند. پیش از این فلاپی دیسکها، CD ها، هارد دیسکها، مموری کارتها و فلش درایورها ابزارهایی بودند که کاربران میتوانستند اطلاعات خود را بر روی آنها ذخیره کنند اما این ابزارها تا چه حد میتوانستند نیازهای کاربران اعم از فضای ذخیرهسازی، سرعت انتقال دادهها، امنیت و پایداری اطلاعات، جلوگیری از آسیبهای فیزیکی و قابل دسترس بودن اطلاعات را برطرف کنند؟
فضای ابری یا حافظهی ابری، به فضایی تحت عنوان سرور اشاره میشود که اطلاعات از طریق اینترنت بر روی آن قرار میگیرند. این اطلاعات در هر زمان و مکان و از طریق هر دستگاه متصل به اینترنتی قابل دسترسی و بازیابی است. یک مثال برای فضای ابری میتواند سرویسدهندههای ایمیل مانند Gmail باشند که از همین فضا برای ذخیرهی اطلاعات ایمیل کاربران استفاده میکنند.
فضای ابری مجموعهای از سرورهای به هم متصل است که اطلاعات کاربران حاوی اسناد و محتویات چند رسانهای را بر اساس فضای مورد نیاز کاربر، بر روی حداقل یک سرور ذخیره میکند. معمولا فضاهای ابری توسط یک سرویسدهنده ارائه میشود که از طریق یک واسط کاربری قابل مدیریت است. همچنین مسئولیت حفظ، نگهداری و بازیابی اطلاعات بر عهدهی آن سرویسدهنده میباشد.
برای اطمینان از در دسترس بودن ثابت دادهها، سیستمهای ذخیره سازی ابری شامل تعداد زیادی سرور داده میشود. بنابراین، اگر یک سرور نیاز به تعمیر و نگهداری داشته باشد یا خراب شود، کاربران میتوانند مطمئن باشند که دادهها به جای دیگری منتقل شدهاند و در دسترس آنها است.
البته گاهی وقتها اطلاعات برخی از کاربران بسیار مهم بوده و از امنیت بالایی برخوردار است. در این مواقع معمولا تنها از سرورهای داخلی یا خصوصی با هزینههای بالا و شرایط نگهداری خاصی استفاده میشود.
پیش از این سرویسهایی نظیر Dropbox ،One Drive و Google Drive نمونههایی از یک فضای ابری بودند که کاربران به صورت رایگان اما محدود میتوانستند از آنها استفاده کنند. برای استفاده از فضای ابری ابتدا باید نوع نیاز کاربر از این فضا مشخص شود. فضاهای ابری انواع متفاوتی دارند اما همگی قابلیت ذخیره انواع فایلهای متنی، عکس و ویدیو، پایگاههای داده و انواع دادههای موجود را دارند. کاربران یا سازمانها میتوانند بسته به نیاز خود از انواع فضاهای ابری استفاده کنند که عبارتاند از:
تا به اینجا مفهوم فضای ابری، کاربرد و انواع آن مطرح شد. از آنجایی که حجم اطلاعات امروزی بسیار زیاد بوده و فرایند انتقال دادهها زمانبر شده است، ارزیابی معیارهای یک فضای ذخیرهسازی و انتخاب صحیح آن، از بروز دوبارهکاری و هدر رفتن زمان، مخصوصا برای سازمانها جلوگیری میکند. حال به این موضوع اشاره میشود که چگونه میتوان یک فضای ابری تهیه کرد و به هنگام خرید آن، به چه نکاتی باید توجه شود.
سرویسدهنده: پیشتر مطرح شد که سرویسدهندهی یک فضای ابری چقدر میتواند در امنیت و مدیریت فضای ابری تاثیرگذار باشد. همچنین نوع زیرساخت، کیفیت خدمات، تضمین امنیت، مقیاسپذیری، واسط کاربری و پشتیبانگیری سرویسدهنده در طول استفاده از یک فضای ابری بسیار حائز اهمیت است. بنابرین ارزیابی و انتخاب یک سرویسدهنده معیار اول و مهم یک فضای ابری است.
زیرساخت و معماری: انتخاب یک زیر ساخت و معماری مناسب، تاثیر زیادی در سرعت، امنیت و اشتراکگذاری فضای ابری دارد. زیرساختهای سختافزاری و پروتکلهای ارتباطی انواع گوناگونی دارند که هر یک، میتواند در سرعت حافظهی ذخیرهسازی و پایداری منابع فضای ابری متفاوت عمل کنند. بعضی فضاهای ذخیرهسازی مبتنی بر سیستم های ذخیره سازی Distributed و Software Defined Storages این امکان را برای کاربران ایجاد میکند تا اطلاعات خود را بدون دغدغه در این بستر ذخیره نمایند. همچنین استفاده از پروتکل S3 شرکت آمازون، پروتکل HTTPS و معماری Multi-Tenant، ارتباط و اشتراکگذاری میان کاربران را در بالاترین کیفیت و امنیت حفظ میکند.
فضای ذخیرهسازی: فضای ذخیرهسازی کافی و منعطف یکی از معیارهای کاربران و سازمانها است تا بتوانند در لحظه فضای مورد نیاز خود را داشته باشند و در هزینهها صرفه جویی کنند. قابلیت ارتقا یا کاهش میزان حافظه و حجم فضای ابری، از ۱ گیگ تا هزاران گیگ، امکانی است که در سرویسهای مطرح برای کاربران فراهم شده است. با این ویژگی میتوان در هر لحظه متناسب با نیاز موجود، به فضای بیشتر یا کمتری برای دادهها دسترسی داشت.
قیمت: دور بودن هزینهها از نوسانات دلار و منعطف بودن آن به نسبت تغییر فضای ابری، یکی دیگر از معیارهای مالی برای انتخاب فضای ابری است. با گسترش تکنولوژی ابری در ایران، هزینههای اضافی مانند هاردهای سخت افزاری SSD و HDD حذف شده و قیمت فضای ابری بر اساس میزان حجمی که برای فایلها و اطلاعات کاربر نیاز است، تعیین میشود.
امنیت: حفظ و بازیابی اطلاعات از بزرگیترین نگرانیهای کاربران به هنگام استفاده از فضاهای ابری است. پروتکلها، زیرساختها و استانداردهای فنی معیارهای مهمی برای ارزیابی امنیت یک سرویس ابری است. بسیاری از مسئولیتهای حفاظت و نگهداری از اطلاعات و امنیت فایروالها و سرورهای فیزیکی را سرویسدهندگان به صورت کامل بر عهده دارند. بهرهگیری از استاندارد S3 آمازون در سرویسهای فضای ابری، مانیتورینگ و سایر مواردی که پیشتر مطرح شد، امنیت بالای دادههای کاربران را تضمین کرده و میتوان با خیالی راحت از این فضا استفاده کرد.
نحوهی دسترسی: یکی از مزایای فضای ابری، دسترسی آسان از طریق اینترنت به آن است. از این رو، دسترسی سریع و آسان به همراه یک واسط کاربری مناسب بر روی تمامی پلتفرمها، از بزرگترین مزیتهای انتخاب یک فضای ابری است.
پشتیبانی: پشتیبانی ۲۴ ساعته و ۷ روزه هفته یکی از دلگرمیهای کاربران برای انتخاب یک فضای ابری است تا به هنگام برخورد با هرگونه مشکلی، بتوانند از علت و راهحل آن مطلع شوند.
پس از خرید سرویس فضای ذخیرهسازی ابری از سرویسدهنده، اطلاعات سرویس در اختیار کاربران قرار میگیرد. با استفاده از این اطلاعات، میتوان به راحتی از طریق نرمافزارهای سازگار با S3 و یا نرمافزارهای مدیریت FTP، به دادهها و فضای ابری دسترسی داشت.
نرمافزار تحت مرورگر: با استفاده از نرمافزار مدیریت فایلهای باکت تحت مرورگر، میتوان فایلهای موجود در باکت را مدیریت کرد. برای استفاده از این نرمافزار بایستی به آدرس https://[yourdomain]/webinterface مراجعه و با تکمیل مقادیر احراز هویت، وارد مدیریت فضای ابری شد. (نسخهی تحت وب - همهی پلتفرمها)
نرمافزارهای سازگار با S3 مانند S3 Browser یا Cyberduck: با استفاده از نرمافزار S3 Browser (نسخهی دسکتاپ - ویندوز) و نرمافزار Cyberduck (نسخهی دسکتاپ - ویندوز و مک) میتوان به راحتی از طریق کامپیوترهای شخصی یا لپتاپها، به فضای مدیریتی ابری متصل شد.
نرمافزارهای مدیریت FTP مانند FileZilla: نرمافزار FileZilla (نسخهی دسکتاپ - همهی پلتفرمها) یکی از بزرگترین و معروفترین نرمافزارهای مدیریت FTP بوده که در سرویس مدیریت فضای ابری نیز به راحتی قابل استفاده است. همچنین برای مدیریت فضای ابری از طریق تلفنهمراه، میتوان از نرمافزارهای متعددی استفاده کرد.