خط قرمز نشان دهنده سقف مجاز برای افزایش دور و سرعت موتور سیکلت است.
در بعضی از موتور ها خط قرمز، بالای سرعت سنج و در بعضی دیگر، پایین سرعت سنج قرار دارد.
زمانی که موتورسیکلت شروع به حرکت می نماید، قطعات زیادی از موتور، در جهت های مختلف بالا و پایین یا چپ به راست حرکت می کنند، در نتیجه تغییرات سرعت ناگهانی و افزایش سرعت بیش از حد مجاز می تواند برای این قطعات زیان بار باشد.
قطعات پیستونی موتور مانند پیستون و میله اتصال، دارای جرم (اینرسی و شتاب) هستند و در برابر تغییرات سرعت و جهت، مقاومت می کنند.
بنابراین هرچه موتور سریع تر بچرخد، پیستون سعی می کند از پین پیچ جدا شود و میله اتصال هم با شدت بیشتری سعی بر جدا شدن از میل لنگ دارد و در نهایت هم قطعات فلزی پیستون و میل لنگ شکسته شده و از محل خود خارج می شوند.
حال اگر در این محدوده قرمز، موتورسیکلت اقدام به تغییر جهت نماید، ضربه های وارد شده به قطعات شدیدتر و جبران ناپذیر تر می گردد.
چنان چه قطعات پایینی در موتور سیکلت، مانند پیستون و میل لنگ را برای حرکت در دور و سرعت بالا تقویت نمایید، ممکن است قطعات دیگر مانند تجهیزات سرسیلندر در اثر سرعت های بالا دچار آسیب شوند؛ این امر در موتور سیکلت های دو زمانه و چهار زمانه کاملا مشهود می باشد.
در موتورهای چهار زمانه، شیرهای سر سیلندر، جریان سوخت و هوا را به داخل سیلندر هدایت می کنند و گازهای خروجی را کنترل خواهند کرد.
دریچه های سیلندر هم توسط میل بادامک باز شده و توسط فنر بسته می شود. در واقع عملکرد این فنر باعث می شود تا دریچه در ازای حرکت بادامک، به راحتی باز و بسته شود.
بنابراین اگر موتور در دورهای بالا و با سرعت زیاد بچرخد، حرکت میل بادامک و فنر در زمان باز و بسته کردن سوپاپ دچار اختلال می گردد. در چنین حالتی ممکن است دریچه سیلندر باز بماند یا به موقع بسته نشود و امکان برخورد دریچه با پیستون به وجود آید و همین امر خسارات جبران ناپذیری را برای موتورسیکلت به همراه خواهد داشت.
در موتور سیکلت های دو زمانه از فنر، استفاده نمی شود، اما با این حال باز هم در این موتور سیکلت ها، باید از قوانین فیزیک پیروی نمود و میزان چرخش استاندارد موتور، برای سایر قطعات رفت و برگشتی رعایت گردد.
با توجه به مطالب ذکر شده به این نتیجه رسیدیم که برای تمام مدل های موتورسیکلت چهار زمانه یا دو زمانه سقف مجاز دور تعیین شده است اما این سوال پیش می آید که این سقف دور چرا در موتور سیکلت های مختلف متفاوت است و حد مجاز سرعت و دور در هر موتورسیکلت چگونه تعیین می شود؟
برای پاسخ به این سوال باید به بحث اینرسی و سوپاپ برگردیم و تفاوت های آن ها را در این دو مدل موتورسیکلت بررسی نماییم.
در برخی موتورسیکلت ها، بادامک در بخش بالای موتور و در بالای سرسیلندر قرار گرفته و مستقیما روی شیرها، کار می کنند، بنابراین در چنین موتورسیکلت هایی از قطعات کم تری استفاده شده است و همین امر منجر به کاهش اینرسی و جرم کمتر گردیده و در نهایت حرکت شناور سوپاپ با سرعت بیشتری امکان پذیر می باشد.
در حالی که هر چه سوپاپ، قطعات بیشتری داشته باشد، از جرم و اینرسی بیشتری برخوردار بوده و سرعت چرخش موتور محدودتر می گردد.
بنابراین سرعت پیستون متناسب با تعداد ضربه های پیستون مشخص می گردد، طوری که هرچه تعداد ضربه ها بیشتر باشد، دور پیستون همراه با دور موتور بیشتر می شود.
علاوه بر نوع موتورسیکلت و حرکت پیستون، موارد دیگری نظیر طراحی ورودی و خروجی یا سرعت سوخت بنزین در سیلندر هم در تعیین سقف مجاز دور و سرعت موتور موثر می باشند.
به همین دلیل امروزه سازندگان موتورسیکلت برای مدل های اسپرت و یا موتورهایی که برای مسافت های کوتاه طراحی شده اند، موتور با دور بالاتر و اسب بخار بیشتری در نظر گرفته اند.
هم چنین برای موتور سیکلت های مدرن به منظور افزایش عمر و جلوگیری از فرسوده شدن، از محدود کننده های دور استفاده می کنند تا در این راستا سوخت یا احتراق کاهش یابد و دور موتور در سرعت مطمئنه نگه داشته شود.
منبع:
