اولین بار اسم کتاب را در صفحه‌ی اینستاگرام فیدیبو دیدم. "ایکیگای: بهانه‌ای که صبح‌ها بیدارمان می‌کند." درست زمانی بود که سعی داشتم راهکارهای مختلف برای زودتر بیدار شدن را امتحان کنم. بنابراین تصمیم گرفتم کتاب را بخوانم. منتهی چون به ناشر کتاب زیاد اعتماد نداشتم، نسخه‌ی انگلیسی را دانلود کردم. لذا در مورد ترجمه نظری ندارم و مستقیم می‌روم سراغ خود کتاب.
"ژاپنی‌ها معتقدند هرکسی یک ایکیگای دارد که درونش نهفته است. ساکنان جزیره اوکیناوا، که بیشترین شهروندان صدساله را دارد، معتقدند ایکیگای دلیلی است که برای آن از خواب بیدار می‌شویم. ایکیگای به زندگی هدف و جهت می‌دهد و نقش مهمی در سلامتی و عمر طولانی ساکنان اوکیناوا دارد."
متن بالا گزیده‌ای از خود کتاب است. هرچند من در آخر کتاب هم آنطور که باید به وضوح نفهمیدم ایکیگای بالاخره چیست :)))
در یک کلام خیر. یا حداقل نه به آن اندازه که از عنوان انتظار می‌رود. کتاب انگار خلاصه‌ایست از یک سری کتاب و مستند و محتوای معروف دیگر به علاوه‌ی بخشی از تجارب نویسنده از سفر به ژاپن و صحبت با صدساله‌های آنجا. اینطور نیست که محوریت کتاب ایکیگای باشد، یا نویسنده حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد. من بخش‌هایی از کتاب را که هایلایت کرده بودم در ادامه می‌آورم. خودتان متوجه این پراکندگی محتوا خواهید شد.
تاکومی در زبان ژاپنی به کسی گفته می‌شود که در یک کار به‌خصوص مهارت زیادی دارد. و در بخشی از کتاب نویسنده تاکومی‌های مختلفی را مثال می‌زند. مثلاً رستورانی به نام Jiro هست که سوشی‌های خاصی درست می‌کند و مستندی به نام Jiro Dreams of sushi از آن ساخته شده است. همچنین این رستوران به دنبال گسترش شعبه یا حتی افزایش مشتری نیست. تنها تمرکزش روی بالابردن کیفیت کاری است که ارائه می‌دهند.
Jiro's family isn't looking to make money; instead they value good working conditions and creating an environment in which they can flow while making the best sushi in the world.
در مکتب شینتو، درختان، جنگل‌ها و اشیا روحی درون خود دارند که به نام kami شناخته می‌شود.
وقتی کسی - خواه هنرمند باشد، صنعتگر باشد یا آشپز- دست به خلق چیزی می‌زند، مسئولیتش این است که از طبیعت استفاده کند و به آن زندگی ببخشد، در حالی که برای ذات طبیعی آن در هر لحظه احترام قائل است. بنابراین هنرمند با شیء یکی شده و با آن جاری می‌شود.
میازاکی کارگردان معروف استودیو جیبلی (Ghibli) است که انیمیشن‌های معروفی ساخته است. در تصویر زیر چند شخصیت معروف از این انیمیشن‌ها را می‌توانید ببینید. بخشی از کتاب روی این تاکید دارد که اگر کسی ایکیگای خود را پیدا کند، و شغلش همان ایکی‌گایش باشد، دیگر بازنشستگی معنی ندارد.
مثالش هم همین میازاکی است. فردای روزی که بازنشسته می‌شود به استودیو برمی‌گردد و به نقاشی کشیدن ادامه می‌دهد.
Miyazaki can't stop drawing. The day after his retirement, instead of going on vacation or staying at home, he went to Studio Ghibli and sat down to draw. His colleagues put on the best poker faces, not knowing what to say. One year later, he announced that he wouldn't make any more feature films but that he would keep on drawing until the day he died.
احتمالاً تا حالا واژه‌ی flow را شنیده‌اید. تچان (از روی ویکی‌پدیا این واژه را نوشتم، وگرنه به ذهنم قد نمی‌دهد این کلمۀ بی‌ربط و نامأنوس از کجا آمده!) به حالتی از غرق شدن و جاری شدن در کار می‌گویند که فرد از دنیای بیرون جدا شده و نه خسته می‌شود و نه گذر زمان را حس می‌کند. در قسمتی از کتاب هم در مورد این می‌گوید که برای پیدا کردن ایکیگای، باید ببینید چه کاری است که شما را در خودش غرق می‌کند.
Flow is mysterious. It is like a muscle: the more you train it, the more you will flow, and the closer you will be to you ikigai.
در ادامه مصاحبه‌هایی با صدساله‌ها را آورده و بخشی از دیالوگ‌هایشان ممکن است جالب توجه باشد. گرچه همچنان معتقدم حرف چندان تازه‌ای نیافتم. بعضی جملات تأمل برانگیز بودند.
مثلاً والتر برونینگ که 114 سال عمر کرده می‌گوید، با خدا معامله‌ای کردم، گفتم اگر روزی بهتر [از روز قبل] نشدم، آن موقع وقت رفتنم است.
کتاب توصیه‌هایی هم در باب سلامت دارد. توضیح نسبتاً مفصلی هم داده است. در مورد اینکه نباید معده را 100% پر کرد و بهتر است قبل از اینکه کاملاً سیر شویم از غذا دست بکشیم. در مورد اینکه سبزیجات بیشتری بخوریم. چندتایی منبع آنتی‌اکسیدان معرفی می‌کند.
یک توصیه جالب هم که داشت این بود که می‌گفت تحقیقات نشان داده آنچه باعث سلامت ماهیچه‌ها و اندام است ذات "تحرک داشتن" است. مهم نیست که حتماً دمبل بزنید یا بدوید یا باشگاه بروید. بلکه مهمتر آن است که به طور کلی در زندگی تحرک داشته باشید، مدت طولانی ننشینید، و دائماً در حرکت باشید. چندتایی حرکت را هم معرفی می‌کند و گذری بر یوگا، تایچی، کیگونگ و شیاتسو هم دارد.
اگر یک کتاب می‌خواهید که مفاهیمی در باب زندگی سلامت و شاد را برایتان "یادآوری" کند و ریتم آهسته‌ای هم داشته باشد و ذهنتان را زیاد درگیر نکند کتاب مناسبی است. ولی اگر دنبال کتابی هستید که حرفی داشته باشد، یا چیزی در مورد یافتن هدف و ایکیگای به شما بگوید نه کتاب خوبی نیست. من از 5 امتیاز 2 به آن دادم :)
"The grand essentials to happiness in this life are something to do, something to love, and something to hope for."
- Washington Burnap
