کتاب انسان خردمند سرگذشت انسان از ابتدای حیاتش را بیان میکنه؛ اینکه قبل از وجود ما و همزمان با ما، موجوداتی بودند که به سبب زیستشان یا به خاطر انسانهای اولیه از بین رفتند.
یکی از موضوعاتی که باعث معروفیت کتاب انسان خردمند شدهاست، جامعبودن آن است؛ به این شکل که کتاب فقط در حوزه تاریخ نیست، بلکه تمام جنبههای زندگی انسان در طول زندگیش روی زمین را مورد بررسی قرار میدهد؛ هرچند مختصر! از جنبههای سیاسی و مذهبی گرفته تا فرهنگی، جغرافیایی و بسیاری موضوعات دیگر. بهعنوان مثال، شما میتوانید درباره چگونگی رفتار انسانها با یکدیگر، نحوه متحدشدنشان و نقش فرهنگ در این میان بیشتر بفهمید.
انسان خردمند دارای بخشهایی با سوالات چالشبرانگیز نیز هست که ما را به فکرکردن وامیدارد. این بخش برای من از جالبترین قسمتهای کتاب بود؛ مثلا آیا انسان به حقیقت خود آگاه است؟ یا چه گواهی در دست داریم که نشان دهد مردم امروز، در مقایسه با خوراکجویان اولیه یا دهقانان قرون وسطی، درک بیشتری از حقیقت دارند؟ تمامی این سوالات به طور غیرمستقیم ما را وادار میکند تا دربارهی سرگذشت و نحوه زندگی نیاکانمان از فکر کنیم
البته گاهی نیز این سوالات ممکن است برخی از عقاید و ارزشهای ما را زیر سوال ببرند؛ بهعنوان مثال، انقلاب کشاورزی، که ما آن را یکی از مهمترین انقلابهای تاریخ مینامیم، آیا واقعا برای بشر خوب بودهاست؟ این کتاب میتواند انقلاب کشاورزی را به عنوان یک محاسبه اشتباه تعیین کند! شاید انسان خردمند آرزوهای دیگری در سر میپروراندهاست و آگاهانه میخواست زندگی را دشوارتر کند تا آرزوهایش را محقق سازد؛ شاید انقلاب کشاورزی بخشی از این مسیر بود تا زندگی انسانها را درعوض آسانکردن، دشوار سازد.
همچنین، این کتاب برخی از حقیقتهای دردناک را بیان میکند که گذشتگان ما خواهان قبول آن نبودند؛ بهعنوان نمونه، انسان اولیه در آن زمان موجود خارقالعادهای نبود و شاید چیزی که ما را خارقالعاده ساخت «تخیل» است! تنها انسان خردمند است که می تواند راجع به تمام چیزهایی که هرگز ندیده یا حتی لمس و احساس نکردهاست صحبت کند؛ البته امروزه بسیاری از افراد کمتر از تخیلشان بهره میبرند.
کتاب انسان خردمند به نحوی ارزش زندگیمان را به ما نشان میدهد؛ به ما میفهماند که زندگی الان ما با گذر از چه مراحل سختی به اینجا رسیدهاست! زمانی بود که طبیعت بهعنوان نماد خدایان شناخته میشد؛ ما به هرکاری برای مراقبت از آن دست میزدیم… تا الان که از طبیعت استفاده بیرحمانه میکنیم و اصلا مراقبش نیستیم.
اصلا بیایید زندگی را کنار بگذاریم؛ کتاب انسان خردمند درواقع ارزش انسان را با ما نشان میدهد؛ اینکه چه اتفاقی افتاد که از یک انساننمایی که قادر به صحبتکردن نبود، تبدیل به یک انسان خردمند شدیم؟ البته انسان را نیز ستایش نمیکند. این کتاب درمورد شکلگیری و گسست ساختارهای اجتماعی، ظهور و سقوط امپراطوریها و کشف فنآوریهای بزرگ توضیحات مفصلی به ما میدهد؛ اما راجع به تاثیر تمامی آنها بر خوشبختی و رنج افراد چیزی نمیگوید و این بزرگترین خلل در درک ما از تاریخ است!
البته انسان خردمند درعینحال که بسیار قوی و دارای اطلاعات بالاییست، کتاب سنگینی بهشمار میرود؛ چراکه کتابی کامل است. به همین سبب اگر از خواندن کتابهای تاریخی و علمی لذت نمیبرید یا علاقه چندانی به آنها ندارید، ممکن است خواندن این کتاب کمی برایتان سخت باشد؛ اما پیشنهاد میکنم که حتی اگر به سختی و کندی برایتان میگذرد، از خواندن آن دست نکشید.
انسان خردمند به من آموخت که درک من از اتفاقات میتواند نادرست باشد؛ ممکن است هرچیزی که الان فکر میکنم اتفاق خوبیست، درست نباشد و تازه پر از نتایج منفی برای من باشد؛ چون تاریخ آکنده از محاسبات غلط احمقانه است.
در آخر، کتاب انسان خردمند یک مجموعه کامل از زندگی انسانهاست و بهبیانی به ما یادآوری میکند که خودمان و اطرافیانمان کی هستیم. اگر شما هم دوست دارید درباره انسانها و تاریخ شکلگیری آنها بیشتر بدانید، این کتاب را از دست ندهید.
