شهر هوشمند (Smart Cities)

شهر هوشمند (Smart City) یک مفهوم است که به شهرهایی اشاره دارد که فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات را به منظور بهبود عملکرد و کیفیت زندگی شهروندان به کار می‌برند. در یک شهر هوشمند، سیستم‌های مختلف از جمله حمل و نقل، ساختمان‌ها، انرژی، مدیریت پسماندها و سیستم‌های ارتباطات به یکدیگر متصل شده و اطلاعات را به صورت هوشمند جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند تا امکانات بهتری برای شهروندان فراهم کنند.

اجزای یک شهر هوشمند

شهرهای هوشمند برای ارتقای کیفیت زندگی ساکنان بر مولفه های مختلف فناوری تکیه دارند. این اجزا عبارتند از:

اینترنت اشیا (IoT): دستگاه‌های اینترنت اشیا، مانند حسگرها و محرک‌ها، در سرتاسر شهر مستقر هستند تا داده‌ها را جمع‌آوری کنند و امکان نظارت و کنترل بلادرنگ سیستم‌های مختلف را فراهم کنند. اینترنت اشيا در ایران به خوبی در حال گسترش است و چشم انداز خوبی از این حوزه میبینم.

تجزیه و تحلیل داده‌ها: داده‌های جمع‌آوری‌شده پردازش و تجزیه و تحلیل می‌شوند تا بینش‌های معنی‌داری به دست آورند و فرآیندهای تصمیم‌گیری را معقول تر و بهینه تر کنند. در این حوزه نیز دانشگاه های ایرانی و موسسات خصوصی به خوبی فعالیت می کنند و هرچند از کشورهای پیشرفته عقب تر هستیم اما روند ما صعودی و خوشبین هستم.

قابلیت اتصال: شبکه های ارتباطی قوی، از جمله اینترنت پهنای باند و اتصال بی سیم، انتقال یکپارچه داده و ارتباط بین دستگاه ها و سیستم ها را تسهیل می کنند. شبکه های ارتباطی کشور در دوران کرونا به خوبی تست شد و در زمانی که بسیاری از کشورها با مشکل روبرو شدند قدرت اینترنتی کشورمان قابل ستایش بود. اما در کشورهای پیشرفته این نقطه ضعف را دیدند و به سرعت برای رفع آن پیشرو شدند اما در کشورمان بعد از کرونا هنوز حرکت جدی و مثبتی دیده نمی شود هرچند فیبر نوری درحال گسترش است اما انتظار می رود سرعت راه اندازی آن افزایش پیدا کند.

زیرساخت های پایدار: شهرهای هوشمند اقدامات پایدار مانند منابع انرژی تجدیدپذیر، ساختمان های با انرژی کارآمد، سیستم های شبکه هوشمند و مدیریت بهینه زباله را در اولویت قرار می دهند. چیزی که ما در شهرهای خود کمتر می بینیم در دنیای امروز تلاش حکمرانان بر این پایه استوار است.

حمل و نقل هوشمند: سیستم های حمل و نقل هوشمند بر بهبود جریان ترافیک، کاهش ازدحام و افزایش گزینه های حمل و نقل عمومی تمرکز دارند. این ممکن است شامل مدیریت هوشمند ترافیک، سیستم‌های پارک هوشمند و زیرساخت وسایل نقلیه الکتریکی باشد.

حاکمیت و مشارکت شهروندان: شهرهای هوشمند بر مشارکت شهروندان از طریق پلتفرم‌های دیجیتال، ابتکارات داده‌های باز و خدمات حکومت الکترونیک تأکید دارند.

نمونه های شهر هوشمند در دنیا

در دنیا، بسیاری از شهرها تلاش می‌کنند تا به شهر هوشمند تبدیل شوند. در زیر چند نمونه از شهرهای هوشمند در جهان آورده شده است:

1. سئول، کره جنوبی:
   سئول یکی از برترین شهرهای هوشمند دنیا است. این شهر برای بهبود زندگی شهروندان خود از فناوری‌های مبتنی بر اینترنت اشیا (IoT) استفاده می‌کند. برخی از پروژه‌های موفق این شهر شامل سیستم‌های مدیریت ترافیک هوشمند و سیستم‌های اتوماسیون خانه می‌شوند. تا سال 2019، سئول حدود 1.2 میلیارد دلار برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند هزینه کرده است.
2. توکیو، ژاپن:
   توکیو یکی از پیشتازان در حوزه شهر هوشمند است. از فناوری‌های هوشمندی مانند سیستم‌های اتوماسیون ساختمان، شبکه‌های ارتباطی پیشرفته و سامانه‌های ترافیک هوشمند استفاده می‌کند. میزان هزینه‌ای که توکیو برای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند هزینه کرده است، به دلیل پروژه‌های مختلف، قابل تخمین نیست.
3. کپنهاگ، دانمارک:
   کپنهاگ یکی از شهرهای هوشمند پیشرو در اروپا است. این شهر از فناوری‌های مبتنی بر داده‌ها (Data-driven) استفاده می‌کند تا بهبود عملکرد خدمات شهری را فراهم کند. برخی از پروژه‌های موفق کپنهاگ شامل سامانه‌های مدیریت پارکینگ هوشمند و سیستم‌های اطلاعات عمومی است.
4. سنگاپور: سنگاپور پیشرو جهانی در ابتکارات شهرهای هوشمند است. فناوری‌های مختلفی از جمله شبکه حسگر جامع، تجزیه و تحلیل داده‌های بی‌درنگ و راه‌حل‌های هوشمند تحرک را پیاده‌سازی کرده است. دولت شهر میلیاردها دلار برای تغییر زیرساخت ها و برنامه ریزی شهری خود سرمایه گذاری کرده است.
5. بارسلون، اسپانیا: بارسلون مفاهیم شهر هوشمند را برای افزایش پایداری و زیست پذیری پذیرفته است. این شبکه‌های هوشمند، روشنایی هوشمند خیابان‌ها، سیستم‌های مدیریت زباله و پلت‌فرم‌های دیجیتالی نوآورانه را برای مشارکت شهروندان پیاده‌سازی کرده است.
6. دبی، امارات متحده عربی: هدف دبی تبدیل شدن به یکی از هوشمندترین شهرهای جهان است. این شرکت ابتکاراتی مانند دبی هوشمند را راه اندازی کرده است که بر تغییر بخش هایی مانند حمل و نقل، مراقبت های بهداشتی و خدمات دولتی از طریق ادغام فناوری های پیشرفته و راه حل های مبتنی بر داده تمرکز دارد.
7. آمستردام، هلند: آمستردام در خط مقدم نوآوری شهرهای هوشمند، با تمرکز بر حوزه هایی مانند بهره وری انرژی، تحرک و مشارکت شهروندان، پیشرو بوده است. این شبکه‌های هوشمند، زیرساخت خودروهای الکتریکی و سیستم‌های پارک هوشمند را پیاده‌سازی کرده است.

مزایای شهرهای هوشمند: شهرهای هوشمند چندین مزیت بالقوه دارند، از جمله:

بهبود کیفیت زندگی: فناوری‌های هوشمند کارایی خدمات شهری مانند حمل‌ونقل، انرژی و مراقبت‌های بهداشتی را افزایش می‌دهند که منجر به کیفیت زندگی بهتر برای ساکنان می‌شود.

توسعه پایدار: با بهینه سازی استفاده از منابع و ترویج شیوه های پایدار، شهرهای هوشمند به حفظ محیط زیست و کاهش ردپای کربن کمک می کنند.

بهره وری پیشرفته: سیستم های هوشمند نظارت و مدیریت در زمان واقعی زیرساخت های شهری را امکان پذیر می کنند که منجر به بهبود بهره وری عملیاتی و صرفه جویی در هزینه می شود.

رشد اقتصادی: شهرهای هوشمند سرمایه‌گذاری را جذب می‌کنند و نوآوری را تقویت می‌کنند که منجر به رشد اقتصادی و ایجاد شغل در بخش‌های مرتبط با فناوری، زیرساخت‌ها و خدمات می‌شود.

برای نتیجه گیری در مورد ایجاد یک شهر هوشمند در ایران، می با توجه به آنچه که در بالا ذکر کردم مراحل زیر می تواند راه گشا باشد:

1. تحلیل و بررسی: ابتدا باید نیازها و مشکلات فعلی شهر خود را تحلیل کنید. بررسی کنید که چه نیازهایی در زمینه حمل و نقل، انرژی، مدیریت پسماندها، امنیت و خدمات شهری وجود دارد.
2. برنامه‌ریزی: برنامه‌ریزی جامع برای تبدیل شهر به یک شهر هوشمند ایجاد کنید. این برنامه باید شامل اهداف، استراتژی‌ها، فرایندها و زیرساخت‌های مورد نیاز باشد.
3. همکاری با عرضه‌کنندگان فناوری: برقراری همکاری با شرکت‌ها و عرضه‌کنندگان فناوری می‌تواند در تأمین ابزارها و راهکارهای لازم برای شهر هوشمند شما مفید باشد. به عنوان مثال، شرکت‌هایی که در زمینه شبکه‌های ارتباطی، سنسورها، سیستم‌های اتوماسیون و هوشمندسازی ساختمان‌ها فعالیت می‌کنند.
4. آزمایش و اجرا: شروع به اجرای پروژه‌های کوچک‌تر و آزمایشی کنید. به عنوان مثال، می‌توانید سیستم‌های مدیریت ترافیک هوشمند، نورپردازی هوشمند، سامانه‌های اطلاعات عمومی هوشمند و زیرساخت‌های ارتباطی را آزمایش کنید.
5. گسترش و بهبود: با تجربه و بازخوردهایی که از پروژه‌های آزمایشی دریافت می‌کنید، برنامه را گسترش دهید و بهبود‌های لازم را انجام دهید. این فرآیند به صورت مداوم ادامه خواهد داشت.