برای درک این موضوع که چرا مرور کردن برای یک دانش‌آموز اهمیت دارد، لازم است ابتدا با ساختار حافظه انسان آشنا شوید.
حافظه انسان به سه نوع تقسیم می‌شود:
حافظه حسی
حافظه کوتاه‌مدت
حافظه بلندمدت
حافظه حسی:
این حافظه گنجایش بسیار زیادی دارد و اطلاعات مربوط به محرک‌ها را با جزئیات دقیقی در خود ذخیره می‌کند؛ اما مدت‌زمان نگهداری این اطلاعات محدود است (بین ۱ تا ۳ ثانیه). حال اگر به محرکی که وارد حافظه حسی شده، توجه شود، اطلاعات مربوط به آن وارد حافظه کوتاه‌مدت می‌شوند. برای مثال هنگامی‌که در خیابان مشغول قدم زدن هستید، تصاویر بی‌شماری را می‌بینید و صداهای زیادی را نیز می‌شنوید. تمامی این محرک‌ها در حافظه حسی شما هستند. حال اگر به یکی از این محرک‌ها به‌صورت آگاهانه توجه کنید (مانند رنگ لباس یک شخص)، آن محرک وارد حافظه کوتاه‌مدت شما می‌شود.
حافظه کوتاه‌مدت:
حافظه کوتاه‌مدت گنجایش بسیار محدودی دارد (بین ۵ تا ۹ قطعه اطلاعاتی)؛ اما برای مدت‌زمان بیشتری اطلاعات را در خود نگه می‌دارد (حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه). این زمان برای درک معنی، حل مسئله یا تصمیم‌گیری لازم است. حال اگر اطلاعات موجود در حافظه کوتاه‌مدت مرور یا تکرار شوند و یا با اطلاعاتی که از قبل آموخته‌اید مرتبط شوند، به حافظه بلندمدت انتقال می‌یابند.
حافظه بلند مدت:
این حافظه آخرین مرحله در نظام یادگیری است. حافظه بلندمدت گنجایش نامحدودی دارد و قادر است اطلاعات را برای مدت طولانی‌تری در خود نگه دارد. میزان ماندگاری اطلاعات در حافظه بلندمدت بسته به اهمیت آن‌ها و میزان تکرارشان می‌تواند بین یک دقیقه تا چندین سال باشد.
همان‌طور که در توضیحات مربوط به انواع حافظه اشاره شد، راه انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت، تکرار و مرور آن‌ها است؛ بنابراین اولین اهمیت مرور کردن، کمک به انتقال مطالب به حافظه بلندمدت می‌باشد.
اطلاعاتی که وارد حافظه بلندمدت شده‌اند، برای اینکه در ذهن ماندگار شوند، نیاز به مرور دارند؛ بنابراین برای جلوگیری از فراموشی مطالب آموخته‌شده لازم است مدام آن‌ها را مرور کنید. برای درک میزان اهمیت این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
هنگامی‌که بذری کاشته می‌شود، برای رشد کردن نیاز به مراقبت مداوم دارد. نمی‌توان بذر را به حال خود رها کرد و انتظار داشت که به گیاه تبدیل شود. حتی اگر برای مدتی از این گیاه مراقبت کنید و برای مدتی دیگر به آن رسیدگی نکنید، باز هم موجبات مرگ آن را فراهم می‌کنید. دروسی که مطالعه شده‌اند مانند بذری هستند که نیاز به مراقبت مداوم دارند؛ بنابراین دومین اهمیت مرور، جلوگیری از فراموشی و از بین رفتن مطالب آموخته‌شده است.
سومین اهمیت مرور کردن صرفه‌جویی در زمان می‌باشد. اگر مطالب آموخته‌شده مرور نشوند، به فراموشی سپرده می‌شوند. حال اگر پس از مدتی دوباره به سراغ آن مطالب بروید تقریباً باید به‌اندازه آموزش اول زمان بگذارید تا بتوانید آن را وارد حافظه خود کنید؛ اما اگر با مرور کردن اجازه فراموشی به درس‌هایتان را ندهید، هر بار که به سراغ آن مطالب بروید، زمان کمتری را صرف مطالعه آن‌ها خواهید کرد؛ بنابراین برخلاف تصور بیشتر افراد، مرور کردن باعث صرفه‌جویی در زمانتان می‌شود.
مورد مهم بعدی در مورد مرور کردن این است که با هر بار تکرار یک موضوع درسی، به نکات جدیدتری در مورد آن پی خواهید برد؛ زیرا با مرور کردن، یادگیری‌تان عمیق‌تر می‌شود و به جزئیات بیشتری از مطالب احاطه می‌یابید؛ درنتیجه راحت‌تر می‌توانید آموخته‌های خود را تجزیه و تحلیل کنید؛ بنابراین یادگیری نکات و مطالب جدیدتر و عمیق‌تر، چهارمین فایده مرور کردن محسوب می‌شود.
درنهایت مرور باعث طبقه‌بندی آموخته‌ها در ذهن می‌گردد. وقتی حجم زیادی از مطالب را وارد ذهن خود می‌کنید، دسته‌بندی خاصی برای آن‌ها وجود ندارد؛ اما با هر بار مرور کردن به شیوه‌های درست، مباحث در حافظه طبقه‌بندی می‌شوند. نتیجه این امر دسترسی راحت‌تر و سریع‌تر به مطالب آموخته‌شده است؛ بنابراین مرورهای مناسب و به‌اندازه سبب می‌شوند در جلسه آزمون یا امتحان، راحت‌تر مطالب را از حافظه خود به برگه آزمون انتقال دهید.
پوریا احمدی مشاور تحصیلی و کنکور
