در باب نظر، حرف‌ها بسیار است. در باب آزادیِ نظر مرزها باورنکردنی است. اگر بخواهم در مورد این مسأله برای شما گزیده‌ای از سخن نویسندگان و اندیشمندان بیاورم، خود مقاله‌ای چند هزار کلمه‌ای می‌شود. برای همین تصمیم گرفتم تنها به نظر خودم اکتفا کنم بدون آنکه به نظرات بزرگان ارجاع بدهم.
مجله شارلی ابدو را لابد همه می‌شناسید. مجله فکاهی فرانسوی که به خاطر کاریکاتورهایش و حمله مسلمانان بسیار مشهور شده است. اما کار شارلی ابدو چیست؟ این مجله کارش به چالش کشیدن ادعاهایی است که پیش‌فرض مقدس شمرده شده‌اند است. حالا این ادعا می‌تواند کاتولیک باشد، یهودیت باشد، هلوکاست باشد و یا حتی در زندکی روزمره فرانسویان جاری باشد.
در تمام مدتی که شارلی ابدو با زبان تیز خود باورهای این چنینی را به چالش کشیده، سه بار به سمت آن‌ها در سال‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۲۰ حمله شده است. تمام این حملات در پاسخ به کشیدن کارتون پیامبر مسلمانان بوده است. نمی‌خواهم وارد تاریخچه خونین این حملات بشم اما همین را بدانید که در حمله سال ۲۰۱۵ به دفتر مجله، ۱۰ نفر از کارکنان شامل ۴ کارتونیست مطرح فرانسوی از جمله سردبیر مجله کشته شدند. اما چهارشنبه بعدی نسخه جدید مجله باز هم طبق معمول روی گیشه‌ها رفت.
آزادی بیان زمانی که همه با هم موافق باشند آسان است. ارزش آزادی بیان در این است که هیچ چیز در مصونیت نباشد. بشود راجع به همه چیز حرف زد، با همه چیز شوخی کرد و به همه چیز توهین کرد. آزادی بیان را نباید با مسايل اخلاقی مخلوط کرد. کسی می‌تواند از آزادی بیان خود استفاده کند اما اخلاق را زیر پا بگذارد. همانطور که کسی می‌توان از آزادی رفتار خودش استفاده کرده اما اخلاق را زیر پا بگذارد. این دلیل نمی‌شود که آزادی رفتار را از افراد بگیریم یا محدود کنیم.
باور به یک چنین آزادی، و عمل به آن هزینه دارد. اگر شما باور داشته باشید که همه چیز قابل نقد، تخریب، توهین و شوخی است، اول آنکه در برابر این رفتارها باید تحمل داشته باشید. دوم آنکه باید خودتان جرأت داشته باشید نظرتان را بیان کنید. گاهی بیان نظرات مانند آنچه شارلی ابدو انجام داد با هزینه‌های سنگینی همراه می‌شود ولی آن‌ها آنچنان به ماموریت خود ایمان داشتند که حاضر بودند هزینه‌های احتمالی را پرداخت کنند.
همه چیز را باید دوباره بررسی کنید. همه چیز شامل وطن، دین، مذهب، سنت، باور و هرآنچه که روزی غیرقابل تغییر می‌دانستید را باید از دیوار محافظت خارج کنید و اجازه دهید دیگران به آن سنگ بزنند. و خودمان هم سنگ را بر داریم و به هرآنچه که فکر می‌کنیم باور آن مشکلی دارد، فارغ از آن که باورِ ارزشمند چه کسی باشد، پرتاب کنیم. تنها راه تمرین آزادی بیان همین است. باید شارلی ابدو باشیم.
