آنافیلاکسی شدیدترین شکل واکنش آلرژیک است. این یک اورژانس پزشکی است و میتواند تهدیدکنندۀ زندگی باشد. آنافیلاکسی میتواند بهسرعت ایجاد شود و علائم آن در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن ظاهر میشود. تحقیقات نشان میدهد که آنافیلاکسی بیشتر بر پوست و سیستم تنفسی تأثیر میگذارد. برخی از علائم عبارتاند از:
- کهیر، گرگرفتگی و خارش
- مشکل در تنفس
- خسخس سینه
- تورم
- فشارخون پایین
- تغییرات در ضربان قلب (سلامت قلب و مواد غذایی مناسب برای آن)
- سرگیجه و غش
- از دست دادن هوشیاری
شناخت این علائم میتواند برای دریافت درمان به موقع بسیار مهم باشد.
علائم اولیۀ شوک آنافیلاکتیک متفاوت است و ممکن است در ابتدا نسبتاً خفیف به نظر برسد. آنها ممکن است شامل کهیر، خارش یا احساس ترس باشند. افرادی که سابقه واکنشهای آلرژیک شدید دارند، اغلب هر بار که واکنش نشان میدهند، علائم مشابهی دارند. علائم هشداردهندۀ اولیه مبنی بر اینکه فرد ممکن است دچار شوک آنافیلاکتیک شود، عبارتاند از:
- آبی یا سفید شدن پوست صورت
- تورم لب یا صورت
- سرفه
- خسخس سینه
- مشکلات تنفسی
- کهیر، بهویژه اگر در چندین منطقه باشد
تزریق اپینفرین درمان اولیه برای افرادی است که آنافیلاکسی را تجربه میکنند. این انژکتورها که EpiPen نیز نامیده میشوند، یک دوز واحد از هورمون اپینفرین را حمل میکنند. اپینفرین عمل مواد تولیدشده در طی واکنش آلرژیک را معکوس میکند. همچنین میتواند از وارد شدن شوک به بدن جلوگیری کند یا اگر از قبل شروع شده باشد، روند شوک را معکوس کند. EpiPenمعمولاً مستقیماً در ران تزریق میشود و فقط با نسخۀ پزشک در دسترس است.
افراد در صورت تجربه یا مشکوک بودن به واکنش آنافیلاکتیک باید با ارژوانس پزشکی تماس بگیرند. درمان آنافیلاکسی در خانه یا بردن به بیمارستان بیخطر نیست. اگر درمان به تأخیر بیفتد، میتواند کشنده باشد. درمان همیشه با تجویز اپینفرین شروع میشود. در موارد شوک آنافیلاکتیک شدید، ممکن است فرد نیاز به درمان اضافی داشته باشد.
افراد بهدلیل آلرژی واکنشهای آنافیلاکسی دارند. بدن پروتئینهایی تولید میکند که میتوانند به مهاجمان خطرناک از جمله ویروسها و باکتریها حمله کنند. فرد مبتلا به آلرژی در پاسخ به مواد بیضرر، پروتئینهای ایمونوگلوبولین IgEتولید میکند. این مواد باعث تحریک گلبولهای سفید خون به نام ماستسلها میشوند تا مواد شیمیایی خاصی را آزاد کنند، اغلب هیستامینهایی که باعث واکنش آلرژیک میشوند. برخی از آلرژنها بیشتر از سایرین باعث ایجاد چنین واکنشی میشوند. این آلرژنهای رایج ممکن است عبارتاند از:
- نیش حشرات
- غذاها، از جمله بادامزمینی، گردو، صدف و تخممرغ
- لاتکس
- داروها، از جمله پنیسیلین، برخی از داروهای بیهوشی و آسپرین
با این حال، هر مادهای که فرد به آن حساسیت داشته باشد، میتواند باعث واکنش آنافیلاکتیک شود.
پس از اولین واکنش آنافیلاکتیک، پیگیری با پزشک ضروری است. این کار ممکن است شامل گرفتن نسخه برای EpiPenو ارزیابی خطر واکنشهای آینده باشد. افرادی که از قبل میدانند آلرژی دارند، نیز باید پس از هر واکنش آنافیلاکتیک با پزشک مشورت کنند. آنها باید با پزشک در مورد برنامهریزی در صورت اورژانس آینده صحبت کنند. فردی که آنافیلاکسی را تجربه میکند، باید آن را بهعنوان اورژانس پزشکی درمان کند. افراد دارای EpiPen باید در اسرع وقت قبل از مراجعه به اورژانس اپینفرین را تزریق کنند.
آنافیلاکسی و شوک آنافیلاکسی میتواند باعث عوارض تنفسی کشنده شود. بدون درمان سریع، ممکن است فرد نتواند نفس بکشد. اگر کسی نتواند برای مدت طولانی نفس بکشد، ممکن است آسیب مغزی را تجربه کند. برخی از افراد مبتلا به آنافیلاکسی ممکن است بیماری آلرژیک دوم به نام «واکنش دو فازی» داشته باشند. این واکنش ثانویه ممکن است ۱۲ تا ۷۲ ساعت پس از اولین واکنش آلرژیک رخ دهد. افرادی که آنافیلاکسی را تجربه میکنند، در صورت بروز واکنش دو فازی باید در ساعات بعد تحت نظر قرار گیرند. واکنش دو فازی معمولاً نسبت به واکنش اول شدت کمتری دارد، اگرچه گاهی اوقات، میتواند تهدیدکنندۀ زندگی باشد.
«آیا حساسیت (آلرژی) خطرناک است؟ مهمترین نکات برای مدیریت آن»، وبلاگ پرفیرو، ۱۸ مهر ۱۴۰۳
