جدیدترین محصول پُرفیرو انجیر خشک استهبان است. به همین بهانه و همزمان با مناسبتهای روز پزشک (اول شهریور) و روز داروساز (پنجم شهریور)، در این مقاله، به بررسی خواص درمانی، روشهای مصرف و نکات مهم در ارتباط با انجیر خواهیم پرداخت.
اگر شما هم به خواص میوهها علاقمند هستید، در ادامۀ مقاله همراه ما باشید.
معرفی انجیر
انجیرها به خانوادۀ موریاسه (Moraceae) تعلق دارند؛ نوعی درخت یا درختچۀ خزاندار که بومی خاورمیانه و آسیای جنوبغربی است. تاریخچۀ انجیر به دوران امپراتوری روم برمیگردد و اهمیت آن در کتابهای مقدس مانند قرآن و انجیل نیز ذکر شده است. باور بر این است که انجیر یکی از قدیمیترین گیاهان کشتشده است که با منشأ باغبانی مدیترانهای مرتبط است. امروزه، انجیر در کشورهای با آبوهوای گرم و خشک در سرتاسر جهان کشت میشود.
اگرچه اغلب از انجیر بهعنوان میوه یاد میشود، اما آنها در واقع نوعی گل هستند. میوه انجیر از یک خوشه بسته تشکیل میشود که صدها گل نر و ماده کوچک را در خود جای داده است. این گلها درون انجیر شکوفا میشوند و میوههای کوچک داخل گلها همان چیزی هستند که مردم مصرف میکنند. به همین دلیل، انجیر بهعنوان میوۀ تجمعی شناخته میشود که از چند صد دانه کوچک تشکیل شده است.
بیش از ۸۰۰ نوع مختلف انجیر وجود دارد که در تقریباً ۵۰ کشور در سراسر جهان کشت میشوند. ترکیه در سال ۲۰۲۱ بزرگترین تولیدکنندۀ انجیر (۳۲۰,۰۰۰ تن) بود و پس از آن مصر (۲۹۸,۴۹۸ تن) و مراکش (۱۴۴,۱۵۳ تن) به ترتیب در رتبههای دوم و سوم قرار داشتند. سایر کشورهای تولیدکنندۀ انجیر که در فهرست ۱۰ کشور برتر در سال ۲۰۲۱ قرار دارند، شامل الجزایر، ایران، اسپانیا، سوریه، ازبکستان، ایالات متحده و آلبانی هستند.
مواد غذایی انجیر
انجیر حاوی ترکیبات مغذی متعددی است که برای سلامتی بسیار مفید هستند:
فیبر: ۱۰۰ گرم انجیر خشک حدود ۸/۸ گرم فیبر دارد که برای سلامت دستگاه گوارش ضروری است.
ویتامینها: این میوه منبع خوبی از ویتامینهای A ،C ،E و K است که هر یک نقش مهمی در حفظ سلامت بدن دارند.
مواد معدنی: این میوه حاوی مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم و آهن است که برای تقویت استخوانها و عملکرد قلب ضروری هستند.
آنتیاکسیدانها: ترکیبات فنولی موجود در این میوه خاصیت آنتیاکسیدانی دارند که به مبارزه با رادیکالهای آزاد کمک میکنند.
خواص انجیر
انجیر یک نیروگاه تغذیه است. این میوههای خوشمزه سرشار از فیبر رژیمی، ویتامینها و مواد معدنی هستند که آنها را به گزینهای عالی برای کسانی تبدیل میکند که بهدنبال کاهش وزن هستند. محتوای بالای فیبر در آن به کنترل اشتها کمک کرده، احساس سیری را تقویت میکند و کالری دریافتی کلی را کاهش میدهد. علاوه بر این، میوههای این درخت منبع خوبی از آنتیاکسیدانها است که از سلولها در برابر آسیب محافظت میکند و ممکن است برای پیشگیری از سرطان مفید باشند. در علوم فعلی نیز باورهای بسیاری دربارۀ اهمیت و خواص آن وجود دارد که در زیر برخی از این موارد که حاصل علوم و تحقیقات علمی هستند، اشاره شده است:
- ملین طبیعی: بهدلیل محتوای بالای فیبر در این میوه، عملا نوعی ملین طبیعی محسوب میشود. مصرف آن میتواند به تسهیل حرکات روده کمک کند و از یبوست جلوگیری نماید؛ بنابراین، روند روده تحت فشار را آسان میکند. انجیر دارویی قدیمی برای درمان یبوست است و در نتیجه به تغذیۀ رودهها کمک میکند. سعی کنید ۲ تا ۳ عدد خشک را با معدۀ خالی مصرف کنید تا به رفع یبوست کمک کنید.
- کاهش التهاب: ترکیبات ضدالتهابی موجود در آن میتوانند به کاهش التهابهای مزمن کمک کنند. این خاصیت برای افرادی که دچار بیماریهایی مانند آرتریت یا بیماریهای قلبی هستند، بسیار مفید است.
- تقویت استخوانها: کلسیم و پتاسیم موجود در انجیر به تقویت استخوانها کمک کرده و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش میدهند.
- تنظیم فشارخون: مصرف فستفود روزبهروز در حال افزایش است و این امر میتواند منجر به مشکلات فشارخون شود. فشار خون بالا اغلب منجر به عدم تعادل سطح پتاسیم در بدن میشود. این میوه که منبع خوبی از پتاسیم است، بهطور طبیعی میتواند سطح پتاسیم را بهبود بخشد و در نتیجه ممکن است فشارخون را کنترل کرده و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد.
- تقویت سیستم ایمنی: مصرف میوههای این گیاه همراه با عسل باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و به مبارزه با عفونتها کمک میکند.
- درمان مشکلات تنفسی: انجیر برای تسکین سرفه و مشکلات تنفسی مانند آسم مفید است. جوشاندۀ انجیر با عسل میتواند علائم سرماخوردگی را کاهش دهد.
- افزایش انرژی: انجیر منبع غنی از قندهای طبیعی است که انرژی فوری را تأمین کرده و خستگی را کاهش میدهد.
- خواص ضدسرطانی: آنتیاکسیدانهای موجود در در این میوهها ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطانها را کاهش دهند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم این میوه ممکن است با کاهش خطر سرطان رودۀ بزرگ مرتبط باشد.
- مفید برای کاهش وزن: انجیر غنی از فیبر میتواند میانوعدهای عالی یا میاننوشی در اواسط صبح باشد، بهویژه برای افرادی تمایل به کاهش وزن دارند. انجیر خشک یک میانوعده مغذی عالی است. مصرف ۲ یا ۳ انجیر خشک میتواند باعث شود فرد برای مدت طولانیتری احساس سیری کرده و این میتواند به حفظ فاصله بیشتر بین دو وعدۀ غذایی او منجر شود.
- میتواند سلامت گوارش را بهبود بخشد: انجیر منبع بسیار خوبی از پریبیوتیکها است. پریبیوتیکها میتوانند از عملکرد پروبیوتیکها حمایت کنند که در نتیجه میتواند سبب بهبود روند هضم و سلامت کلی روده شود.
- انجیر برای باروری: انجیر از زمان یونان باستان بهعنوان میوه عشق شناخته میشد و آن را بهعنوان نماد باروری در نظر میگرفتند. این موضوع بعداً مورد تحقیق قرار گرفت و بر اساس محتوای بالای آهن آن، تأیید گردید. آهن نقش اساسی در کل فرآیند تخمکگذاری در زنان دارد. برای مردان، آهن کم ممکن است بر کیفیت و تحرک اسپرم تأثیر بگذارد. حتی امروزه برای تقویت سلامت باروری آنها را معمولاً با شیر مصرف میکنند.
- میتواند سلامت قلب را بهبود بخشد: انجیر بهدلیل داشتن فیبر و پتاسیم بالا به حذف چربی اضافی از بدن و فشار از قلب کمک میکند. این امر میتواند بهشدت به بهبود سلامت قلب شما کمک کند. در کنار این دو عملکرد، میوه این گیاه همچنین منبع عالی آنتیاکسیدان است که نهتنها رادیکالهای آزاد را کاهش میدهد بلکه به کاهش تریگلیسیرید و کلسترول بد نیز کمک میکند. بنابراین، میتوانید با استفاده از مصرف منظم و در حد اعتدال آن قلب خود را قویتر کرده و امیدوار باشید که طول عمر بیشتری داشته باشید.
نحوۀ مصرف انجیر
انجیر را میتوان به روشهای مختلف مصرف کرد:
- خام خوردن: بهترین روش برای بهرهمندی از خواص آن، مصرف خام آن است.
- خشک شده: انجیر خشک نیز دارای خواص مشابه است و میتواند بهعنوان میان وعده یا افزودنی به غذاها استفاده شود.
- بهصورت مربا یا کمپوت: تهیۀ مربا یا کمپوت از انجیر نیز راه خوشمزه برای مصرف آن است.
- در ترکیب با دیگر مواد غذایی: اضافه کردن انجیر به سالادها، اسموتیها یا دسرها نیز گزینهای عالی است.
نکات مهم در مصرف انجیر
- در حد اعتدال مصرف شود: اگرچه انجیر خواص زیادی دارد، اما باید در مصرف آن اعتدال رعایت شود؛ زیرا مصرف بیش از حد ممکن است منجر به افزایش قند خون گردد.
- مشورت با پزشک: افرادی که دارای بیماریهای خاص هستند یا باردارند، باید قبل از مصرف انجیر با پزشک مشورت کنند.
- حساسیت غذایی: برخی افراد ممکن است نسبت به انجیر حساسیت داشته باشند؛ بنابراین بهتر است در صورت مشاهدۀ علائم حساسیت، از مصرف آن خودداری کنند.
نتیجهگیری
انجیر نه تنها میوهای خوشمزه بلکه منبعی غنی از مواد مغذی و دارای خواص درمانی فراوان است که در طب سنتی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به تاریخچۀ طولانی استفاده از این میوه و خواص متعدد آن، گنجاندن آن در رژیم غذایی روزانه میتواند به حفظ سلامت عمومی بدن کمک کند. بنابراین، با شناخت بهتر از این میوۀ ارزشمند، بهتر میتوانیم از فواید آن بهرهبرداری کنیم.
لازم به ذکر است که همانند هر مادۀ خوراکی دیگری، بیماران خاص و افرادی که تحت درمان دارویی یا رژیم خاصی هستند، بهتر است پیش مصرف این میوه مغذی با پزشک خود مشورت کنند. پُرفیرو در این مقاله تلاش کرد تا سابقه و پیشینۀ مصرف انجیر در تاریخ و باورهای گوشه و کنار جهان را به شما معرفی کند و یادآور شود که درمان بسیاری از دردها در طبیعت نهفته است. کافی است با آن مهربان باشیم و توجه بیشتری به هدایای آن به خود داشته باشیم.
منبع
«12 مورد از خواص شناخته شده انجیر در طب سنتی: استفادههای تاریخی و درمانی»، وبلاگ پرفیرو، ۲۷ آبان ۱۴۰۳
