وقتی از محصولات ارگانیک میگوییم، شاید بهتر باشد در ابتدا تعریف کامل و دقیقی از منابع معتبر دربارۀ محصولات ارگانیک داشته باشیم تا بدانیم که اساساً وقتی دربارۀ محصولات ارگانیک حرف میزنیم، دربارۀ چه حرف حرف میزنیم؟
بر اساس تعریف دانشنامۀ بریتانیکا غذای ارگانیک، غذای تازه یا فرآوریشدهای است که به روشهای کشاورزی ارگانیک تولید شده باشد. غذای ارگانیک بدون استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی مانند آفتکشها و کودهای مصنوعی تولید شده و حاوی ارگانیسمهای اصلاحشدۀ ژنتیکی (GMOs) نیست.
غذاهای ارگانیک میتواند بهصورت محصولات تازه، گوشت و لبنیات و همچنین غذاهای فرآوری شده مانند کراکر، نوشیدنیها و وعدههای غذایی منجمد وجود داشته باشد. از همین رو است که بازار مواد غذایی ارگانیک از اواخر قرن بیستم بهطور قابل توجهی رشد کرده است و به صنعتی چند میلیارد دلاری با سیستمهای تولید، فرآوری، توزیع و خرده فروشی متمایز تبدیل شده است.
محصول ارگانیک از مواد تولید شده حاصل از شیوههای کشاورزی ارگانیک تولید میشود. بیشتر محصولات ارگانیک شناختهشده مواد غذایی ارگانیک هستند، اما لباس و اقلام مراقبت شخصی را نیز میتوان با محصولات ارگانیک تهیه کرد.
محصولات ارگانیک در واقع به محصولاتی اطلاق میشود که تحت یک سیستم کشاورزی بدون استفاده از کودهای شیمیایی مضر و آفتکشها تولید میشوند و با رویکردی مسئولانه نسبت به محیط زیست و جامعه پرورش مییابند. این روش کشاورزی به حفظ ظرفیت باروری و بازسازی خاک، تغذیۀ مناسب گیاهان و مدیریت صحیح خاک کمک میکند و غذایی مغذی و سرشار از حیات تولید میکند که مقاومت بیشتری در برابر بیماریها دارد.
محصولات ارگانیک معمولاً زمان بیشتری برای رشد نیاز دارند و برای سلامت انسان مفیدتر هستند. در کشورهای مختلف، مقررات خاصی برای کشت محصولات ارگانیک وجود دارد؛ به عنوان مثال، در ایالات متحده از گواهینامۀ وزارت کشورزی (USDA) و در هند از گواهینامۀ برنامۀ ملی تولید ارگانیک (NPOP) استفاده میشود.
از مزایای دیگر محصولات ارگانیک میتوان به کاهش استفاده از آفتکشها و افزایش محتوای مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا-۳ در گوشتها و لبنیات اشاره کرد. با این حال، یکی از چالشهای اصلی در خرید این محصولات، هزینۀ بالای آنهاست که بهدلیل تقاضای بیشتر نسبت به عرضه و فرآیند تولید پرهزینهتر، معمولاً ۴۷ درصد گرانتر از محصولات غیرارگانیک است.
بر اساس مطالعۀ انجام شده در سرویس تحقیق مستقل پارلمان اروپا (EPRS) با عنوان “پیامدهای بهداشتی انسان از غذاهای ارگانیک و کشاورزی ارگانیک” دیده شده است که خوردن غذاهای ارگانیک به بهبود رشد اولیه کمک میکند، قرار گرفتن در معرض آفتکشها را کاهش میدهد، ارزش غذایی غذاها را تقویت کرده و خطر بیماریها را کاهش میدهد. این یافتهها پس از ادعاهای قبلی مجلۀ اروپایی تغذیه و ایمنی غذایی (EJNFS) مبنی بر اینکه مصرفکنندگان غذاهای ارگانیک الگوهای غذایی سالمتری دارند، مطرح شده که با مطالعات و نشریات دیگر تأیید شده است.
تقاضای مصرفکنندگان برای غذاهایی که برچسب ارگانیک دارند، بهسرعت در حال افزایش است. برخی از افراد بهدلیل نگرانی از پیامدهای محیطی تصمیمات خود، و دیگران بهدلیل فواید سلامتی ناشی از مصرف پایدار، به این محصولات روی آوردهاند. برچسب ارگانیک روی محصولات کشاورزی نشان میدهد که تقریباً تمام مواد شیمیایی مصنوعی مانند آفتکشها در تولید این محصولات ممنوع هستند.
همچنین، تناوب محصولات برای تقویت تنوع زیستی خاک الزامی است. کشاورزی ارگانیک سیستم مدیریت تولید جامعی است که سلامت اکوسیستم را ترویج و تقویت میکند. یکی دیگر از دلایل اصلی خرید مردم غذاهای ارگانیک این است که احساس میکنند این محصولات برای آنها و خانوادهشان بهتر هستند؛ به همین دلیل بیش از نیمی از غذای کودک فروخته شده در بریتانیا ارگانیک است.
مطالعات اولیه عمدتاً مزایای متعددی را برای مصرفکنندگان غذاهای ارگانیک یافتهاند، که از جمله آنها میتوان موارد زیر را نام برد:
- کاهش شیوع چاقی بزرگسالان و دیابت نوع ۲؛
- کاهش بروز بیماریهای قلبی عروقی و سایر بیماریها؛
- کاهش قرارگیری در معرض آفتکشها از طریق غذا، که بهبود توسعۀ شناختی را به همراه دارد؛
- کاهش شیوع آلرژیها در نوجوانان؛
- کاهش فرآوری محصولات که منجر به افزایش سطح آنتیاکسیدانهایی مانند اسیدهای چرب امگا-۳ میشود؛
- کاهش آسیبپذیری نسبت به کادمیوم سنگین، که معمولاً در کودهای مصنوعی یافت میشود؛
- کاهش خطر مقاومت آنتیبیوتیکی.
ما روی زمین زندگی میکنیم و شاید تا کنون هرگز به این نکته فکر نکرده باشیم که چطور سیارۀ زمین در طول سالیان دراز از هرگونه شرایطی عبور کرده و امروز در اختیار ما قرار گرفته است و ما چگونه با کوچکترین انتخابهای خود میتوانیم نقش عمدهای برای حفظ و سلامت آن داشته باشیم. یکی از مؤثرترین انتخابهایی که میتوانیم داشته باشیم، انتخاب محصولات ارگانیک است.
کشاورزی ارگانیک تنها به آنچه که به بدن خود وارد میکنیم، مربوط نمیشود، بلکه تأثیر مثبت آن بر محیط زیست نیز اهمیت دارد. با انتخاب محصولاتی که بهصورت پایدار تأمین شدهاند، بهطور مسئولانه تولید شدهاند و دوستدار محیط زیست هستند، میتوانیم ردپای کربنی خود را کاهش دهیم، تولید زبالهها را به حداقل برسانیم و از شرکتها و تولیدکنندگانی حمایت کنیم که به رفاه و سلامت سیاره ما اهمیت میدهند. در اینجا پنج راهی که نشان میدهد محصولات ارگانیک برای سیاره بهتر هستند، آورده شده است:
- سلامت خاک: شیوههای کشاورزی ارگانیک سلامت خاک را در اولویت قرار میدهند و از تناوب محصولات، کشت پوششی و کمپوستسازی برای تغذیه طبیعی خاک استفاده میکنند. با اجتناب از آفتکشها و کودهای مصنوعی، کشاورزان ارگانیک تنوع زیستی خاک را حفظ کرده، چرخه مواد مغذی را ترویج میدهند و از فرسایش خاک جلوگیری میکنند تا سلامت و باروری بلندمدت زمین تضمین شود.
- صرفهجویی در آب: کشاورزی متداول به شدت به آبیاری و نهادههای شیمیایی وابسته است که منجر به آلودگی آب و کاهش منابع آب شیرین میشود. در مقابل، شیوههای کشاورزی ارگانیک بر صرفهجویی در آب تمرکز دارند و با استفاده از تکنیکهایی مانند آبیاری قطرهای، مالچپاشی و انتخاب محصولاتی که بهرهوری بالایی از آب دارند، مصرف آن را به حداقل رسانده و منابع آب ارزشمند را حفظ میکنند.
- حفظ تنوع زیستی: مزارع ارگانیک پناهگاهی برای تنوع زیستی فراهم میکنند و از بسیاری از گونههای گیاهی و جانوری که به سلامت و تابآوری اکوسیستم کمک میکنند، حمایت میکنند. با اجتناب از مصرف آفتکشهای مصنوعی و موجودات دستکاریشده ژنتیکی (GMO) کشاورزی ارگانیک از گردهافشانها، پرندگان و سایر حیات وحش محافظت کرده و تنوع زیستی و تعادل اکولوژیکی را تقویت میکند.
- کاهش تغییرات اقلیمی: کشاورزی ارگانیک با کم کردن انتشار گازهای گلخانهای و ذخیره کربن در خاک، این پتانسیل را دارد که تغییرات اقلیمی را کاهش دهد. با اجتناب از کاربرد کودهای مصنوعی و ترویج انباشت مادۀ آلی در خاک، کشاورزی ارگانیک کمک میکند تا کربن جذب و ذخیره شود، اثرات تغییرات اقلیمی را کاهش دهد و تابآوری سیستمهای کشاورزی در برابر رویدادهای جوی شدید را افزایش دهد.
- کاهش قرارگیری در معرض مواد شیمیایی: انتخاب محصولات ارگانیک قرارگیری ما در معرض مواد شیمیایی مضر را کاهش میدهد که نه تنها برای سلامت خود ما مفید است، بلکه برای سلامت محیط زیست نیز مؤثر است. با اجتناب از آفتکشها و کودهای مصنوعی، کشاورزی ارگانیک جریان مواد شیمیایی به آبراهها را به حداقل رسانده، آلودگی هوا و خاک را کاهش داده و حیات وحش و اکوسیستمها را از تأثیرات منفی مواد شیمیایی سمی محافظت میکند.
محصولات ارگانیک معمولاً طعم بهتری دارند. بسیاری از مطالعاتی که طعم و کیفیت میوهها و سبزیجات ارگانیک و معمولی را مقایسه کردهاند، نشان میدهند که در بیشتر موارد، محصولات ارگانیک از نظر طعم و کیفیت بیشتر در مقایسه با حصولات رایج از خود نشان دادهاند. از جمله دلایلی که سبب ایجاد طعم بهتر محصولات ارگانیک میگردد، میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- سطح بالاتر آنتیاکسیدانها: میوهها و سبزیجات ارگانیک معمولاً دارای سطح بالاتری از آنتیاکسیدانها هستند که میتواند به طعم قویتر آنها کمک کند.
- عملکرد کمتر: محصولات ارگانیک معمولاً عملکرد کمتری دارند، یعنی در هر هکتار محصول کمتری برداشت میشود. این موضوع میتواند به تمرکز بیشتر مواد مغذی و طعم در این محصولات منجر شود.
- عدم استفاده از مواد شیمیایی: کشاورزان ارگانیک از آفتکشها و کودهای شیمیایی استفاده نمیکنند، که این امر سبب حفظ طعم طبیعی و کیفیت محصولات میگردد.
- امکان نگهداری بهتر: محصولات ارگانیک معمولاً بهتر نگهداری میشوند و عمر مفید طولانیتری دارند، که این نیز به تازگی و طعم آنها کمک میکند.
«آیا محصولات ارگانیک واقعاً گرانتر هستند؟ نگاهی به هزینهها و مزایا»، وبلاگ پرفیرو، ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
