این روزها والدین و دانشآموزان خود را برای شروع سال تحصیلی جدید آماده میکنند، یکی از دغدغههای والدین آگاه، فراهم کردن برنامه برای تهیۀ میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان است تا مطمئن شوند فرزندانشان بهلحاظ سلامتی در بهترین وضعیت خود قرار داشته باشند. با آگاهی و برنامهریزی میتوانید میانوعدهها را به ایستگاهی برای تأمین مواد مغذی مورد نیاز فرزندتان در روزهای مدرسه تبدیل کنید.
بنابراین، اگر شما هم تمایل دارید تا میانوعده سالم برای دانشآموزان را بیشتر بشناسید، در ادامۀ مقاله همراه پُرفیرو باشید.
در دنیای فعلی ما که همهچیز در حال تکامل است، یکی از جنبههای مهم تکامل شیوههای آموزش افراد شناخته شده است. توجه به هر جنبهای از رفاه کودک در حین آموزش دیدن، از جمله نیازهای تغذیهای آنها، بسیار مهم است. یکی از زمینههایی که تاکنون کمتر به آن توجه شده، اهمیت میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان در ساعات مدرسه است.
میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان، نقش مهمی در بهبود تمرکز، یادگیری و عملکرد تحصیلی ایفا میکند. مصرف میانوعدۀ دانشآموزان در مدرسه نه تنها تحت تأثیر رفتارها، عواطف و ادراکات خود، بلکه تحت تأثیر رفتارهای مهم دیگران و عوامل محیطی نیز قرار میگیرد. هم والدین و هم مدیران مدارس باید تغییراتی در محیط ایجاد کنند تا محیط مدرسه را به مکانی دلپذیر برای مصرف میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان تبدیل کنند و از مصرف تنقلات سالم، تجربهای لذتبخش برای دانشآموزان بسازند.
میانوعده، که بهعنوان مصرف مواد غذایی بین وعدههای غذایی اصلی تعریف میشود، یکی از منابع اصلی دریافت کالری است. حدود ۴۰ درصد از کل کالری مصرفی روزانۀ دانشآموزان ایرانی را تشکیل میدهد. حوالی ظهر، دانشآموزان، حتی کسانی که صبحانه میخورند، احساس گرسنگی میکنند و در نتیجه تمرکز خود را از دست میدهند. بنابراین، میانوعدهای مناسب در این زمان میتواند تمرکز و یادگیری آنها را تقویت کند.
میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان، سوخت مغز برای یادگیری بهتر آنها است. همانطور که میدانید، مغز انسان برای انجام فعالیتهای مختلف، از جمله یادگیری و تمرکز، به انرژی نیاز دارد. میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان نهتنها انرژی مورد نیاز برای آنها را تامین میکنند، بلکه به بهبود تمرکز، یادگیری و عملکرد تحصیلی آنان نیز کمک شایانی میکنند. اما سالم و مقوی بودن میانوعده دقیقاً به چه معنی است؟ در شروع سال تحصیلی جدید، چه نکاتی را باید در انتخاب میانوعدۀ دانشآموزان رعایت کنیم؟
میانوعدهها نقش بسیار مهمی در عملکرد تحصیلی دارند. انتخاب میانوعدههای مغذی و سالم، میتواند علاوه بر تأمین انرژی لازم، به افزایش تمرکز و در نتیجه، بهبود عملکرد تحصیلی کمک کند:
ثبات قند خون: نوسانات قند خون میتواند باعث کاهش تمرکز، خستگی و کاهش عملکرد شناختی شود. میانوعدههای سالم با تامین مداوم گلوکز، به ثبات قند خون کمک کرده و از این رو، تمرکز و یادگیری را بهبود میبخشند.
افزایش انرژی: فعالیتهای ذهنی و بدنی دانشآموزان در طول روز به انرژی مداوم نیاز دارد. میانوعدههای حاوی کربوهیدراتهای پیچیده، پروتئین و چربیهای سالم، مانند خرما، پسته و بادام، انرژی لازم برای انجام فعالیتهای ذهنی و فیزیکی در مدرسه را تأمین میکنند.
تأمین مواد مغذی: بسیاری از مواد مغذی ضروری مانند ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانها، در میانوعدههای سالم یافت میشوند. این مواد مغذی به سلامت کلی بدن و عملکرد بهتر مغز کمک میکنند.
جلوگیری از پرخوری: خوردن میانوعدههای سالم بین وعدههای اصلی، از پرخوری در وعدههای اصلی جلوگیری کرده و به حفظ وزن سالم کمک میکند.
بهبود خلقوخو: میانوعدهها با تأمین انرژی لازم بدن به بهبود خلقوخو و کاهش استرس کمک میکنند.
بهبود تمرکز: تغذیه نامناسب و گرسنگی میتواند باعث کاهش تمرکز و کاهش کارایی دانشآموزان شود.
رشد و نمو: مواد مغذی موجود در میانوعدههای سالم برای رشد و نمو طبیعی دانشآموزان ضروری هستند.
ایجاد عادتهای غذایی سالم: انتخاب میانوعدههای سالم برای دانشآموزان باعث ایجاد عادت به خوردن غذاهای سالم و مغذی و پایهگذاری سبک زندگی سالم در آینده خواهد بود.
با برنامهریزی دقیق و ارائۀ میانوعدههای سالم و متنوع، میتوانید به دانشآموزان کمک کنید تا سال تحصیلی موفقی را پشت سر بگذارند. کمبود این مواد مغذی میتواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش تمرکز، مشکلات یادگیری، خستگی مفرط و تغییرات خلقی شود.
برخی مواد مغذی مهم برای بهبود عملکرد مغزی دانشآموزان را میتوان چنین برشمرد:
اسیدهای چرب امگا ۳: موجود در ماهیهای چرب، آجیلها و دانهها
ویتامینهای گروه B: موجود در گوشت، تخممرغ، غلات کامل و پسته
آهن: موجود در گوشت قرمز، مرغ، تخممرغ، حبوبات، خرما و پسته
روی: موجود در گوشت قرمز و آجیلها
آنتیاکسیدانها: موجود در میوهها، سبزیجات رنگی و خرما
انتخاب بهترین میانوعده برای دانشآموزان به عوامل مختلفی مانند سن، فعالیت بدنی، ترجیحات غذایی و اهداف تغذیهای بستگی دارد. اما مبنای انتخاب خوراکیها باید سالم و مغذی بودن آنها باشد:
آجیل و دانهها: آجیل و دانهها از جمله پسته و بادام حاوی پروتئین، چربیهای سالم و فیبر هستند.
میوهها و سبزیجات: میوهها و سبزیجات سرشار از فیبر، ویتامینها و مواد معدنی هستند.
تخممرغ آبپز: تخممرغ منبع خوبی از پروتئین و ویتامینهای گروه B است.
ماست یونانی: ماست یونانی سرشار از پروتئین و کلسیم است.
خرما و سایر خشکبار: خرما منبعی عالی از کربوهیدرات، پروتئین و فیبر است. آهن، آنتیاکسیدانهای مفید و ویتامینهای A، C و Kهمگی در خرما به مقدار کافی وجود دارند. انجیر خشک و سایر میوههای خشک نیز انتخابی مناسب هستند.
برخی نکات کاربردی در برنامهریزی میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان را میتوان فهرست کرد:
تنوع غذایی: سعی کنید در طول هفته از انواع مختلف مواد غذایی استفاده کنید تا علاوه بر ایجاد علاقه و میل به میانوعده در کودک، از همۀ گروههای غذایی استفاده شود.
حجم مناسب: اندازۀ میانوعدهها باید متناسب با سن و فعالیت بدنی دانشآموزان باشد.
زمانبندی مناسب: بهتر است میانوعدهها حدود ۲ تا ۳ ساعت پس از وعدههای اصلی و قبل از شروع فعالیتهای ذهنی مانند درس خواندن سرو شوند.
جذابیت ظاهری: استفاده از ظروف رنگارنگ و تزیینات ساده میتواند تمایل بیشتری به خوردن میانوعدههای سالم در دانشآموزان ایجاد کند.
مشارکت کودک: حتماً از کودک خود بخواهید در انتخاب میانوعده برای مدرسه مشارکت کند.
اهمیت آب: علاوه بر میانوعدهها، نوشیدن آب کافی در طول روز برای حفظ سلامتی و هیدراته ماندن بدن دانشآموزان بسیار مهم است. پس فراموش نکنید همراه با میانوعده، به دانشآموز آب یا شیر کمچرب بدهید.
مشورت با متخصص تغذیه: در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی، بهتر است با متخصص تغذیه مشورت کنید.
در آخر، باید بدانید تقویت عادات غذایی سالم در کودکان نیازمند صبر و تداوم است. سادهترین و موثرترین راه این است که والدین خودشان از غذاهای سالم استفاده کنند تا کودکان آنها را الگوی خود قرار دهند.
«میانوعدۀ سالم برای دانشآموزان؛ کلید موفقیت در سال تحصیلی جدید»، وبلاگ پرفیرو، ۲۸ شهریور ۱۴۰۳
