ترامپ به انتها رسیده است؟ شاید خود او نیز این سوال را مطرح کند. آرایش سیاسی اخیر آمریکا، زمزمه عدم حمایت نیروهای ارشد دولت از ترامپ و تلاش روزافزون دموکراتها برای کسب اکثریت در کنگره و سنا، آیا نفسهای ریاست جمهوری ترامپ را به شماره انداخته است؟
روزگار برای سیاستمداری که نه ادب دارد و نه آداب، هر روز سخت و سختتر میشود. امروز دیگر تنها دموکراتها و بازرس مولر تنها دشمن او نیستند و وضعیت به نحوی است که حتی کاخنشینان واشینگتن نیز گویی دیگر حامی ترامپ نیستند.
وضعیت کنونی ترامپ به طور کامل در سخنان او که در تجمع شهر بیلینگز ایالت مونتانا بیان شده، هویداست: «اگر استیضاح شوم مقصر شما هستید». ترامپ میداند اگر انتخابات میاندورهای کنگره و سنای آمریکا به نحوی رقم بخورد که دموکراتها اکثریت را به دست گیرند، دیگر راهی تا پایان باقی نمانده است.
در این وضعیت و با توجه به تحقیقات بازرس مولر و اعتراف مایکل کوهن، وکیل ترامپ و احتمال همکاری بیشتر او در پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2016، دموکراتها نیز به فعالیت خود برای پیروزی انتخابات افزودهاند.
مایکل کوهن دیدار دونالد جونیور ترامپ با عوامل روس جهت دریافت اطلاعات برای تخریب هیلاری کلینتون را تائید کرده و از سویی به پرداخت حقالسکوت به بازیگر فیلمهای مستهجن و مدل نشریه صحه گذاشته است.
باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا که دولت او از ابتدای کارزار انتخاباتی سال 2016مورد انتقادهای شدید ترامپ قرار میگرفته، اکنون سنت عدم دخالت روسای جمهور سابق آمریکا را کنار گذاشته و به عکس مواردی چون نطق در سالروز مرگ نلسون ماندلا، اینبار به طور علنی به انتقاد از ترامپ و روزگار فعلی واشینگتن پرداخت.
اوباما مردم و جوانان آمریکا را از «بیتفاوتی» بر حذر میدارد، تاریخ آمریکا را همواره عرصه منازعه بین افرادی که خواستار «جلو بردن جامعه» و آنهایی که خواستار «برگشت به عقب» بودند و در نهایت میگوید که در جایجای آمریکا میتوان انرژی را حس کرد و مردم میگویند: دیگر «بس» است.
در این شرایط جان کری نیز به انتقاد از ترامپ پرداخته است. نماینده آمریکا در مذاکرات هستهای و به سرانجام رسیدن برجام، گفته تصمیم ترامپ برای خروج از برجام، ثابت کرد بیاعتمادی ایران به آمریکا درست بوده است.
او بیان میکند که ترامپ علیرغم نظر وزیر دفاع، مقامهای اطلاعاتی دولت و وزیر امور خارجه وقت تصمیم به خروج از برجام گرفته است. کری اقدام ترامپ را عاملی دانسته که سبب قدرتگیری نیروهای تندرو در تهران شده است.
پس از ایراد این سخنان، ترامپ در توییتی بیان کرد که رقیب آتی او در انتخابات ریاست جمهوری جان کری خواهد بود و او از این مسئله بسیار خوشحال است اما جان کری این رخداد را چندان محتمل ندانست و از قضا انتخابات سال 2018 را از انتخابات ریاست جمهوری 2020 مهمتر دانست.
در این شرایط تلاشهای بازرس مولربرای پیشرفت در چرونده دخالت روسها در انتخابات 2016 و دموکراتها برای پیروزی در انتخاباتهای میاندورهای سال 2018، برای رسیدن به هدف مشترک استیضاح ترامپ بسیار به یکدیگر وابستهاند طبق قانون اساسی آمریکا، برای استیضاح هم به اعلام جرم از سوی دیوان عالی فدرال و هم فضای سیاسی موافق استیضاح در کنگره نیاز وجود دارد.
اما وضعیت ترامپ آنگاه سخت میشود که شاید عوامل درون کاخ سفید نیز به دنبال برکناری او باشند. این هشدار و وضعیت بغرنج با انتشار مقالهای در روزنامه نیویورک تایمز تحت عنوان «من درون دولت ترامپ و بخشی از جبهه مقاومت در برابر او هستم» پیدا شد.
در این مقاله بیان شده که عدهای در درون کاخ سفید، هسته مقاومت بیسروصدایی جهت خنثیسازی دستورکار و تمایلات «فاجعهبار» او شکل گرفته است. در این مقاله صریحا بیان شده که علاوه بر احتمال پیروزی دموکراتها در انتخابات و تلاشهای رابرت مولر برای به نتیجه رسیدن مسئله دخالت روسها، دونالد ترامپ با معضل دیگری روبهرو است: مقامهای ارشد در دولت که به دنبال خنثی کردن دستورهای او هستند.
این مقاله تصریح میکند که علت شکلگیری این هسته مقاومت، فاصله گرفتن ترامپ از « ایدهآلهای محافظهکاری» است، از قبیل آزادی تفکر، بازار آزاد و مردان آزاد.
در این مقاله اما این احتمال داده شده که این هسته خنثیکننده به دنبال برکناری ترامپ از طریق تمسک به متمم 25 قانون اساسی و درخواست اکثریت کابینه به کنگره جهت برکناری رئیس جمهوری وجود دارد. مسئلهای که ترامپ را بیش از پیش منزوی و به گوشه رینگ نزدیک میکند.
این هسته مقاومت اما یک جلوه بیرونی نیز داشته تا از حالتی موهومی که ترامپ برای آن متصور شده خارج شود. باب وودوارد، خبرنگار افشاکننده واترگیت و عامل استعفای ریچارد نیکسون، در کتاب «ترس: ترامپ در کاخ سفید» نوشته که گری کوهن، مدیر سابق شورای ملی اقتصاد آمریکا برگهای از روی میز ترامپ برداشت تا مانع از خروج ترامپ از توافق تجاری با کره جنوبی شود. این نامه که گویا در سپتامبر از میز کار ترامپ برداشته شده، در شبکه سی ان ان به نمایش درآمده است.
پس از انتشار این مقاله، تمایل به یافتن نویسنده آن به شدت افزایش پیدا کرده است. بیشتر نگاهها روی مایک پنس است، معاون رئیس جمهور. او به صراحت نوشتن این مقاله را رد کرده و نویسنده آن را «بیشرم» خطاب کرد.
قدرت مایک پنس در دولت بر کسی پوشیده نیست. وزرای بهداشت و وزیر آموزش و پرورش و مقامات ارشد از گروه نزدیک به پنس بودهاند. در مسائلی چون طرح معامله قرن ردپای فراوانی از او دیده میشود به عکس آنچه مطرح است، معمار جدید نظم خاورمیانه است.
پنس در چند ماه اخیر چندین ضیافت شام با حضور چهرههای بانفوذ ترتیب داده و سفرهایی به اسرائیل و خاورمیانه داشته است. اقداماتی که بیشتر برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری صورت میگیرد. از سویی به مراتب نفوذ پنس در حزب جمهوریخواه نیز بهتر از ترامپ است و عدم دعوت از او برای حضور در مراسم تدفین مککین بر این اختلافات دامن زده است.
با توجه به پالسهایی که از کاخ سفید دریافت شده و آرایش سیاسی دموکراتها، ترامپ در تنهاترین حالت ممکن از ابتدای ریاست جمهوری خود قرار گرفته است. از زمانی که مسئله استیضاح ترامپ مطرح شده، همواره جانشین شدن پنس به جای ترامپ در جامعه آمریکا مطرح بوده است. گروهی نیز چون اومارسو مانیگو، رئیس پیشین دفتر روابط عمومی کاخ سفید، روی کار آمدن پنس را اشتباهی بزرگ قلمداد میکنند.
حال و روز آمریکای ترامپ چندان خوش نیست. روی کار آمدن ترامپ موجب خیزش دوباره جریانهای راست افراطی و بعضا نژادپرست در آمریکا شده است. جامعه فعلی ایالات متحده در نزدیکی انتخابات میاندورهای به شدت دچار دودستگی و تشتت است.
از سویی اعمال تعرفههای تجاری سنگین روی کالاهای چینی، اروپایی و واردات فولاد از کانادا؛ کوک کردن ساز مخالف با سازمان تجارت جهانی، نقش راهبری دولت آمریکا در جهان به خطر خواهد افتاد و این مسئله چندان مورد غفلت دولتهای اروپایی و آسیای شرقی قرار نخواهد گرفت. از سویی دیگر آغاز جنگ تجاری با چین، شرکتهای آمریکایی از جمله اپل را با چالش افزایش قیمت و تبعات اقتصادی آن روبهرو خواهد کرد.
با شرایط و فضای کنونی که از ترامپ به جهان و جامعه آمریکا منتقل میشود و با گذشت زمان، تلقی اکثریت این است که ترامپ یک رئیس جمهور ناکارآمد و ناتوان است. رویه پیشین حزب جمهوریخواه و تفکر جدیدی که اتخاذ کرده در جذب آرا کارساز بوده و شاید به جای فردی مانند ترامپ که جهان سیاست را آشفته میسازد، فردی کارکشتهتر مانند پنس جایگزین مناسبی باشد. اکنون با توجه به قوت گرفتن احتمال استیضاح، بایستی بدیلی برای ترامپ در جامعه مطرح شود، هم برای تصدی زودهنگام و هم برای انتخابات 2020.
هرچه که میگذرد، ترس ترامپ برای رسیدن به انتها بیشتر میشود. او اخیرا گفته بود که با استیضاح او، بازارها آشفته خواهند شدو دموکراتها با دانستن این موضوع نبایستی به دنبال انجام این رخداد باشند. در آخرین اظهار نظر نیز او برای نجات خویش رو به طرفداران خود آورده است و گویی دیگر خبری از حمایت فیلهای سپهر سیاسی آمریکا نیست.
آینده سیاست آمریکا به شدت با انتخابات اخیر گره خورده است و همه گروهها به شدت به این امر واقفاند. شاید این انتخابات علاوه بر تعیین ترکیب جدید مجلس سنا و کنگره، ساکن جدید اتاق بیضیشکل را تعیین کند.