منبع: خطبههای نهجالبلاغه
موضوع محوری: مردم، حکومت، عدالت اجتماعی
در نهجالبلاغه، نگاه امام علی(ع) به مردم کاملاً متفاوت با نگاه رایج قدرتمحور است. مردم در نگاه او نه ابزار حفظ حکومتاند، نه عدد و آمار. آنها اساس و پایه مشروعیت حکومتاند. برای همین است که در خطبهها، امام بارها خودش را در برابر مردم مسئول میداند، نه بالاتر از آنها.
امام علی حکومت را بدون رضایت و اعتماد مردم بیمعنا میداند. نه از سر سیاستبازی، بلکه از سر واقعبینی. او میفهمد جامعهای که مردمش احساس عدالت نکنند، حتی اگر ظاهراً آرام باشد، از درون ناآرام است. این ناآرامی دیر یا زود خودش را نشان میدهد.
در خطبهها، امام تأکید میکند که حاکم نباید بین مردم فاصله بیندازد. فاصله، آغاز سوءتفاهم است. وقتی حاکم صدای مردم را نشنود، تصمیمها از واقعیت جدا میشوند. امام علی بهروشنی میگوید که حاکم باید در دسترس باشد، نه در برج عاج.
نکته مهم این است که امام علی مردم را هم مسئول میداند. یعنی رابطه یکطرفه نیست. مردم هم باید آگاه باشند، مطالبهگر باشند و در برابر ظلم سکوت نکنند. عدالت اجتماعی بدون مشارکت مردم شکل نمیگیرد.
این نگاه، حکومت را به یک رابطه زنده تبدیل میکند، نه ساختاری خشک. رابطهای که در آن اعتماد، پاسخگویی و انصاف حرف اول را میزنند.
جمعبندی
در نهجالبلاغه، مردم ستون حکومتاند؛ اگر ستون ترک بخورد، سقف هم فرو میریزد.
تگها:مردم، حکومت عادلانه، نهجالبلاغه، خطبهها
