انواع شوک

شوک یعنی بی کفایتی در تحویل اکسیژن و مواد غذایی به بافت ها وسلول ها (BP. (BP به تنهایی معیار حساسی برای سنجش شوک نمی باشد چون ممکن است با وجود BP نرمال هم کاهش خونرسانی و مرگ سلولی رخ دهد.

انواع شوک:

1- شوک هیپووالمیک یا هموراژیک

2- شوک سپتیک (اتساع عروقی)

3- شوک کاردیوژنیک (قلبی)

4- شوک نوروژنیک (وازوواگال)

5- شوک انسدادی

6- شوک ناشی از تروما

1-شوک هیپووالمیک:

شایعترین علت شوک در بیماران جراحی یا ترومایی می باشد . بدنبال اتلاف حجم زیاد (خونریزی یا اسهال و استفراغ شدید و من آبی شدید بدن) سمپاتیک فعال شده باعث انقباض عروق محیطی (نه عروق قلبی و مغزی) شده باعث شیفت خون به سمت اعضای حیاتی می شود.

علل: 1- تروما 2- غیرتروما (اسهال ،استفراغ و..)

علائم بالینی : بتریتب با بی قراری شروع شده سپس اندامها سرد و مرطوب شده ، تاکیکاردی (افزایش ضربان قلب) و ضعف نبض های محیطی و در نهایت افت فشار رخ می دهد.

درمان:

1- حفظ راه هوایی و چک علائم حیاتی هر 15 دقیقه

2- کنترل محل خونریزی (اگر درمعرض دید است با فشار مستقیم)

3- احیای حجم با مایعات وریدی یا تجویز خون

4- لاپاروتومی یا توراکوتومی تجسسی و تشخیصی

5-پس از stable شدن(استوار شدن حال بیمار)، بیمار را جهت اقدامات اختصاصی تر (رادیوگرافی ، CT اسکن ، سونوگرافی و ...) ارجاع دهیم.

2- شوک کاردیوژنیک:

بدلیل نقص در پمپاژ خون علیرغم کافی بودن حجم داخل عروقی رخ می دهد که علت زمینه ای آن شامل اختلالات عروقی قلب مثل MI (آنفارکتوس میوکارد یا سکته قلبی) که (شایعترین علت است)، اختلالات دریچه ای یا اختلال خود عضله قلب (کاردیومیوپاتی ها) می باشند. بیشترین میزان مرگ و میر مربوط به شوک کاردیوژنیک است . برای تائید شوک قلبی نیاز به EKG (نوار قلب) و اکوکاردیوگرافی می باشد.

درمان:

1- حفظ راه هوایی و تهویه کافی(اکسیژن تراپی وحتی انتوباسیون(تراشه گزاری نای))

2- رد علل کاهش حجم (در شوک قلبی نباید مایع درمانی حجیم داد)

3- مایع درمانی محتاطانه (برای جلوگیری از ادم ریوی)

4- رفع علل الکترولیتی (هیپوکالمی(کاهش پتاسیم) و هیپومنیزیومی(کاهش منیزیم) شایعترند)

5- کنترل درد (مورفین یا فنتانیل)

6- درمان آریتمی ها و بلوک های قلبی

7- در صورت نارسایی شدید پمپ قلبی تجویز اینوتروپها (دوز کم اين داروها قدرت انقباض ميوکارد را افزايش مى‌دهد) مانند (دوبوتامین دوپامین ، اپی نفرین و ...)

3- شوک اتساع عروقی(شوک septic):

اتفاق اصلی در این نوع شوک ، اختلال یا نارسایی در انقباض عضلات صاف دیواره عروق بوده که یا بدلیل توکسین میکروارگانیسم ها (در شوک septic) یا به دلیل مواد شیمیایی (در مسمومیت شدید با CO و...) رخ می دهد.

علائم:

این نوع شوک شامل اتساع عروق محیطی (یعنی برخلاف سایر انواع شوک پوست گرم و مرطوب دارند و تب) + افت BP + مقاومت به درمان با وازوپرسورها (دوپامين،نوراپى‌نفرين و..) می باشند.

درمان:

1- حفظ راه هوایی و تهویه مناسب

2-تجویز سرم های نمکی متعادل بخصوص نرمال سالین

3- درمان آنتی بیوتیکی (در ابتدا تجربی یا emperical ولی پس از دریافت آزمایشات درمان اختصاصی بر حسب نوع میکروارگانیسم)

4- انجام جراحی برای کانونهای عفونی یا دبریدمان (درناژ آبسه)

5- رفع اختلالات زمینه ای و همراه

3- شوک نوروژنیک:

یعنی اختلال درایمپالسهایی که باعث انقباض عضلات عروق محیطی می شوند (ازبین رفتن تون وازوموتور) بدلیل آسیب های نخاعی در شکستگی های مهره های گردنی یا مهره های سینه ای فوقانی که باعث اختلال سمپاتیک می شوند.

علائم:

برخلاف سایر انواع شوک این ها تاکیکارد (افزایش ضربان قلب) نشده حتی ممکن است برادیکارد (کاهش ضربان قلب) هم بشوند.

پس شوک نوروژنیک یعنی افت BP + برادیکاردی + اندامهای گرم (مشابه شوک septic) و در معاینه اختلالات حسی و حرکتی و اسفنگتری دارند (بدلیل صدمه به نخاع).