موکورمیکوزیس بیماری حاد و نسبتا کشنده است که به سرعت توسعه می یابد و به علت قارچهای مختلف راسته موکورال ایجاد می گردد.
بیماری به اشکال رینوسربزال، ریوی، گاستروانتستینال، جلدی و یا منتشره دیده می شود. ( جلوتر توضیح میدم همه رو )
این عوامل به طور معمول بیماریزا نمی باشند، بیماریهای ناتوان کننده ای چون دیابت ( بخصوص در مرحله کنترل نشده و اسیدوز ) لوسمی، سل، سوختگی و سوء تغذیه زمینه را برای ابتلا به بیماری فراهم می سازنند.
این قارچها علاقه خاص در تهاجم به عروق خونی دارند ضایعات اغلب با واکنشهای نکروزه و چرکی همراه می باشند و تولید گرانولوم شایع نیست.
عامل بیماری
ارگانیسمهای عامل بیماری متعلق به راسته موکورال و رده زیگومیست می باشند مهمترین جنس های موکورمیکوز انسان عبارتند از:
اپیدمیولوژی
گونه های عامل بیماری انتشار وسیع جهانی دارند و در طبیعت در روی مواد آلی در حال فساد، فضولات و مواد قندی به سرعت رشد می کنند و اسپور آنها به مقدار فراوان در هوا پراکنده است. انسان به طور دائم در تماس با اسپور این قارچها می باشد.
بیماری از طریق استنشاق اسپورها و به میزان کمتر تلقیح تروماتیک ( مثلا جراحت ) به داخل پوست منتقل می شود.
اشکال مختلف بیماری بستگی به عوامل مختلف مساعد کننده دارد و به نظر می رسد که رابطه ای بین بیماری، سن، جنس و نژاد موجود نیست.
بیماری از انسان به انسان یا حیوان به انسان قابل انتقال نیست.
تظاهرات بالینی
حادترین عفونت قارچی شناخته شده است.
بیشتر موارد بیماری در افراد دیابتی کنترل نشده در مرحله اسیدوز، بچه های مبتلا به سوء تغذیه، بیماران با سوختگی شدید، افراد مبتلا به سرطان و درمان دارویی با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و کورتیکواستروئیدی دیده می شود.
بیماری موکورمیکوزیس به اشکال بالینی مختلفی بروز می کند.
در زایگومایکوزیس ناشی از راسته موکورال برخلاف راسته انتموفتورال که ضایعات گرانولوماتوزی ایجاد می کنند، التهاب دیده نمی شود. ( زایگومایکوزیس: عفونت قارچی فرصت طلبِ حاد با سیر سریع است و شامل انواع مختلفی از عفونت‌هایی است که تحت عنوان موکورمایکوزیس است و توسط گونه‌های مختلف راسته‌ی موکورال‌ها شامل جنس‌های رایزوپوس، موکور، رایزوموکور و آبسیدیا و انتوموفتورومایکوزیس میباشد. )
اشکال بالینی بیماری در ارتباط با بیماری زمینه ای است:
فرم رینوسربرال در ارتباط با اسیدوز دیابتی
فرم ریوی در ارتباط با لوسمی و لنفوم
فرم گاسترواینتستینال در ارتباط با سوء تغذیه
موکورمیکوزیس رینوسربرال:
این فرم بیماری اغلب با دیابت حاد در رابطه است و اگر تشخیص داده نشود به سرعت منجر به مرگ می گردد.
این شکل بیماری بیشتر در اثر گونه های ریزوپوس ایجاد می شود، عفونت از قسمتهای فوقانی شاخکهای بینی یا سینوسهای پارانازال و یا در موارد نادری از طریق حلق با سلولیت ( عفونت بافت ) شروع میشود.
کنترل مرحله اسیدوز منجر به بهبودی موقت خودبخود در این بیماران میگردد محل عفونت بینی، کاسه چشم و در مراحل بعدی مغز و مننژ است.
موکورمیکوزیس ریوی:
علائم موکورمیکوزیس ریوی شبیه به سایر عفونتهای ویروسی و باکتریایی میباشد نشانه های گرفتاری ریه مشتمل بر درد قفسه سینه، خلط خونی و تب است.
عفونت ریوی به طور اولیه در تعقیب استنشاق کونیدی قارچ و به طور ثانویه در اثر توسعه فرم رینوفاسیال ایجاد می گردد.
این عفونت بیشتر در بیماران مبتلا به لوسمی و لنفوم و گاه در دیابتی ها وجود دارد. ( این موارد رو بالا مشخص کردم )
موکورمیکوزیس گاسترواینتستینال:
علائم بیماری در این حالت مختلف است و بستگی به محل و دامنه عفونت دارد. درد غیر اختصاصی و زخم غیر مشخص پپتیک، اسهال، استفراغ خونی و مدفوع خونی گزارش شده اند.
موکورمیکوزیس دستگاه گوارش معمولا با سوء تغذیه رابطه نزدیک دارد.
موکورمیکوزیس جلدی:
ضایعات اولیه جلدی بیش از همه در سوختگیها دیده می شود.
ضایعات باعث نکروز در بافت زمینه می شود.
موکورمیکوزیس مغزی:
بدنبال انتشار خونی دیده می شود.
قابل افتراق از موکومایکوز رینوسربرال است.
علایم نورولوژیک موضعی است ( اختلالات ساختاری، بیوشیمیایی یا الکتریسیته در مغز ).
تشخیص مشکل است.
در تشخیص آزمایش CSF ( مایع مغزی-نخاعی ) کمک کننده نیست.
موکورمیکوزیس منتشره:
معمولا در بیماران نوتروپنی همراه با عفونت ریوی است.
مغز شایعترین محل انتشار است.
در تشخیص آزمایش CSF کمک کننده نیست.
ضایعات متاستاتیک (گسترش و مهاجرت سلول‌های سرطانی از یک بافت به بافت‌های دیگر ) در طحال، قلب و دیگر اندام ها دیده می شود.
تشخیص آزمایشگاهی:
کلیه عوامل بیماریزا در موکورمیکوزیس در روی محیط کشت S، بدون سیکلوهگزیمید به خوبی قادر به رشد هستند.
کلنی این قارچها رشد بسیار سریع دارد.
کشت نمونه های بینی، کام و خلط به ندرت مفید است.
روشهای سرم شناسی مناسب در تشخیص موکورمیکوزیس وجود ندارد.
درمان:
در درمان موکورمیکوزیس کنترل دیابت یا سایر عوامل مساعد کننده بیماری واجد اهمیت فراوان می باشد و در غیر این صورت درمان با داروهای ضدقارچی به تنهایی یا موثر نیست و یا اثر موقت دارد.
آمفوتریسین B به طور سریع و با حداکثر دوز قابل تحمل در روز از راه تزریق وریدی تجویز می شود.
جراحی ضایعات نکروتیک در موکور مایکوزیس جلدی یا برداشتن بافت نکروزه عفونی.
ترکیبات آزولی جدید در درمان موکورمیکوزیس چندان موثر نمی باشد.
