ویرگول
ورودثبت نام
رایا وردپرس
رایا وردپرس
خواندن ۱۴ دقیقه·۱ ماه پیش

این 5 افزونه وردپرس را هر وبمستری باید روی سایت خود نصب کند

سلام به عزیزای دلم رایا وردپرسی های گل😘 امروز می‌خوایم درباره یک موضوع داغ و پرطرفدار صحبت کنم: افزونه‌ وردپرس! حتما میدونی که امروزه داشتن یک وبسایت حرفه ای و کارآمد جزو ملزومات هر کسب و کاری آنلاینی هست. برای اینکه بتونی وب سایتت رو به عنوان یک وبمستر باهوش به بهترین شکل ممکن مدیریت کنی و توسعه بدی نیاز به ابزار داری این ابزار همون افزونه وردپرس هست.

در واقع با افزونه های وردپرسی میتونی بدون داشتن دانش برنامه نویسی و بلد بودن چیزای سخت و پیچیده سایتت رو مدیریت کنی، به نوعی افزونه ها نقش دستیار رو برای توسعه سایت و پیاده سازی چیزی که تو ذهنته ایفا میکنن.

در این مقاله من 5 افزونه وردپرس رو معرفی کردم که هر وبمستری باید روی سایت خودش نصب داشته باشه.

وبمستر کیه؟

من بالا لفظ وبمستر رو به کار بردم شاید برات این سوال پیش بیاد که اصن وبسمتر کیه ؟!🧐 من بهت میگم نگران نباش کافیه همینطوری به خوندن این مقاله ادامه بدی تا دونه به دونه به جواب سوالات برسی.

اگر بخواهم خیلی ساده بگم، وبمستر کسیه که مسئولیت مدیریت، نگهداری و بهینه‌سازی یک وب‌سایت رو بر عهده داره. به عبارت دیگه، وبمستر همون کسیه که سایت رو به‌روز می‌کنه، محتوا رو مدیریت می‌کنه و به فکر امنیت و سئو هم هست. اگه بخام دقیق تر و عمیق تر وظایف رو روشن کنم باید بگم وبمستر کارای زیرو انجام میده:

وظایف وبمستر

وبمسترا کارهای مختلفی انجام می‌دن که شامل موارد زیر میشه:

  1. مدیریت محتوا: وبمسترها معمولاً مسئول نوشتن، ویرایش و منتشر کردن محتوا هستن. این یعنی اون‌ها باید بدونن چه نوع محتوایی برای کاربران جذابه و چطور می‌تونن بهترین تجربه رو براشون فراهم کنن.
  2. بهینه‌سازی سئو: وبمسترها باید با مفاهیم سئو آشنا باشن. یعنی بدونن چطور می‌تونن وب‌سایت رو طوری تنظیم کنن که در نتایج جستجو بهتر دیده بشه. این شامل انتخاب کلمات کلیدی، نوشتن متا تگ‌ها و بهینه‌سازی تصاویر میشه.
  3. تجزیه و تحلیل داده‌ها: وبمسترها باید به‌طور مرتب داده‌های وب‌سایت رو بررسی کنن. این یعنی استفاده از ابزارهایی مثل Google Analytics برای فهمیدن اینکه کاربرها چطور با وب‌سایت تعامل دارن، چه صفحاتی بیشتر بازدید می‌شن و از کجا می‌آن.
  4. مدیریت فنی: وبمسترها باید با بخش‌های فنی وب‌سایت هم آشنا باشن. این یعنی ممکنه نیاز به کار با کدنویسی HTML، CSS یا PHP داشته باشن. همچنین، نصب و پیکربندی افزونه‌ها و تم‌ها هم از وظایف اون‌هاست.
  5. امنیت وب‌سایت: یکی دیگه از وظایف مهم وبمسترها، حفظ امنیت وب‌سایت هست. این شامل نصب افزونه‌های امنیتی، مانیتور کردن وب‌سایت برای تهدیدات و ایجاد نسخه‌های پشتیبان میشه.

خب حالا که با لفظ وبمستر آشنا شدی بریم سراغ اصل موضوع که همون افزونه وردپرس هست.

5 افزونه وردپرس که هر وبمستری باید روی سایتش نصب کند

1. افزونه المنتور (Elementor)

افزونه المنتور یکی از پرطرفدارترین ابزارها برای ساخت صفحات وب توی وردپرسه و تقریباً می‌شه گفت که یه جادوگر تمام‌عیاره.

https://virgool.io/d/dn6c9zxh587n/%F0%9F%93%B7

چرا Elementor این‌قدر محبوبه؟

خب، بیا ببینیم چرا وبمسترا و حتی کسایی که خیلی از کدنویسی سر درنمیارن، به Elementor این‌قدر علاقه دارن.

  1. کشیدن و رها کردن (Drag & Drop): این یکی از بهترین ویژگی‌های المنتور هست. فقط کافیه عناصر مورد نظرت رو بکشی و توی صفحه رها کنی. مثلاً اگه می‌خوای یک دکمه «خرید» یا یک تصویر زیبا بزاری، فقط کافیه اونو بکشی و بیاری توی صفحه. اصلاً نیاز نیست که دست به کد بزنی یا تخصص خاصی داشته باشی. به همین سادگی!
  2. پیش‌نمایش زنده: یکی دیگه از ویژگی‌های عالی صفحه ساز المنتور اینه که میتونی تغییرات رو در لحظه ببینی. این یعنی وقتی شما طراحی رو انجام میدی، میتونی ببینی که صفحه چطوری به نظر میاد و اگه چیزی درست نبود، سریع اصلاحش کنی. به این ترتیب دیگه نیازی نیست منتظر باشی تا بعد از انتشار صفحه، بفهمی چطور شده.
  3. الگوهای آماده (تمپلیت ها): المنتور برای کاربراش کلی الگو و طرح‌بندی آماده داره. این یعنی اگه ایده‌ای نداری یا وقت کافی برای طراحی از صفر رو نداری، می‌تونی از این الگوها استفاده کنی و تنها با چند تغییر کوچک، صفحه‌ات رو شخصی‌سازی کنی.
  4. ابزارهای پیشرفته: برای کسانی که می‌خوان یه قدم جلوتر برن، المنتور ابزارهای پیشرفته‌ای هم داره. مثلاً می‌تونی با استفاده از افکت‌های حرکتی، انیمیشن‌ها و طراحی‌های خاص، صفحات خیلی جذاب‌تری بسازی. این یعنی میتونی به راحتی سایتت رو از دیگران متمایز کنی.
  5. سازگاری با موبایل (طراحی ریسپانسیو): حالا که همه‌مون با موبایل کار می‌کنیم، این نکته خیلی مهمه. با المنتور می‌تونی طراحی‌های خودت رو به راحتی برای نمایش در موبایل و تبلت بهینه کنی. فقط کافیه روی گزینه پیش‌نمایش موبایل کلیک کنی و ببینی که چطور صفحه ات روی دستگاه‌های مختلف نشون داده میشه.

نکته جالب

یکی از چیزهایی که درباره المنتور وجود داره ، اینه که کاربرانی که حتی هیچ تجربه‌ای در طراحی وب ندارن، می‌تونن با این افزونه به راحتی یک وب‌سایت زیبا بسازن. از وبلاگ‌ها و سایت‌های شخصی تا فروشگاه‌های آنلاین و وب‌سایت‌های شرکتی، همه و همه با المنتور قابل طراحی هستن.

نتیجه‌گیری

در کل، المنتور یکی از بهترین ابزارهایی هست که هر وبمستری باید توی جعبه‌ابزارش داشته باشه. با این افزونه، دیگه لازم نیست نگران طراحی‌های پیچیده یا کدنویسی باشی. با چند کلیک ساده میتونی صفحات حرفه‌ای و جذاب بسازی. پس اگر هنوز از المنتور استفاده نکردی، حتماً یه سری به رایا وردپرس بزن و از قسمت دانلود افزونه ها جدیدترین نسخه پولی افزونه یعنی (افزونه المنتور پرو) رو رایگان دانلود کن.

2. افزونه رنک مث (Rank Math)

حالا بریم سراغ Rank Math! این افزونه یکی از بهترین ابزارها برای بهینه‌سازی سئو توی وردپرسه و توجه خیلی‌ها رو به خودش جلب کرده. حالا بیاید ببینیم این افزونه چی داره که این‌قدر محبوب شده.

https://virgool.io/d/dn6c9zxh587n/%F0%9F%93%B7

چرا Rank Math این‌قدر جذابه؟

  1. تنظیمات ساده و کاربرپسند: یکی از چیزهایی که در مورد رنک مث خیلی جالبه، رابط کاربری بسیار ساده و قابل فهمشه. حتی اگه تازه‌کار باشی، می‌تونی به راحتی با این افزونه کار کنی. وقتی نصبش می‌کنی، یه راهنمای گام به گام داره که در مراحل اولیه تنظیم راهنماییت می‌کنه. این یعنی نیازی نیست نگران پیچیدگی‌های سئو باشی!
  2. تحلیل و امتیازدهی سئو: افزونه رنک مث بهت این امکان رو می‌ده که هر پست یا صفحه‌ای که می‌نویسی رو بررسی کنی و امتیاز سئوش رو ببینی. به همین راحتی! مثلاً می‌تونی ببینی که آیا کلمات کلیدی رو به درستی استفاده کردی یا نه، آیا توضیحات متا رو نوشتی و حتی آیا تعداد لینک‌های داخلی کافیه یا نه. این امتیازدهی بهت کمک می‌کنه تا بهتر بفهمی که چه جاهایی نیاز به بهبود دارن.
  3. قابلیت‌های پیشرفته سئو: رنک مث شامل قابلیت‌های پیشرفته‌ای مثل Schema Markup و Rich Snippets هست که به موتورهای جستجو کمک می‌کنه تا بهتر بفهمند محتوای سایتت چیه و این باعث میشه سایتت در نتایج جستجو بهتر دیده بشه. این یعنی شانست برای افزایش کلیک و ترافیک بیشتر میشه :)
  4. مدیریت 404 و ریدایرکت‌ها: یکی از ویژگی‌های جالب Rank Math اینه که بهت اجازه می‌ده صفحات خطای 404 رو مدیریت کنی. اگه کاربری به صفحه‌ای که وجود نداره مراجعه کنه، می‌تونی اونو به صفحه‌ای دیگه ریدایرکت کنی. این یعنی کاربر به جایی برمی‌گرده که هنوز به دردش می‌خوره و از سایتت ناامید نمی‌شه!
  5. تحلیل کلمات کلیدی: با رنک مث می‌تونی به راحتی کلمات کلیدی رو بررسی کنی و ببینی کدوم کلمات برای محتوای که نوشتی مناسب‌تر هستن. این ابزار بهت پیشنهاد می‌ده که از چه کلمات کلیدی مرتبطی برای بهبود سئو استفاده کنی. مثلاً میتونی ببینی کلمات کلیدی پرطرفدار توی حوزه‌ کارت کدوم‌ها هستن و ازشون توی محتوای خودت استفاده کنی.
  6. سازگاری با ابزارهای تحلیلی: این افزونه به راحتی با Google Search Console و Google Analytics هم همخوانی داره. یعنی اطلاعات ارزشمندی رو از این ابزارها به راحتی در داشبورد Rank Math میتونی ببینی و برای بهبود سئو ازشون استفاده کنی.

نتیجه‌گیری

به‌طور کلی، رنک مث یکی از بهترین انتخاب‌ها برای هر وبمستریه که به دنبال بهینه‌سازی سئوی وب‌سایت خودش هست. با این افزونه، نیازی نیست به سئو به عنوان یک کار پیچیده نگاه کنی؛ بلکه میتونی با ابزارهایی که Rank Math بهت می‌ده، به سادگی محتوای بهینه تولید کنی و سایت خودت رو به صفحات اول گوگل برسونی. پس اگه هنوز از رنک مث استفاده نکردی، حتماً یه سری به دانلود افزونه در رایا وردپرس بزن و جدیدترین نسخه پولی افزونه یعنی (رنک مث پرو) رو به صورت رایگان دانلود کن.

3. افزونه راکت یا موشک وردپرس (WP Rocket)

حالا وقتشه که بریم سراغ WP Rocket، این افزونه یکی از بهترین و معروف‌ترین افزونه‌های کش (Caching) برای وردپرسه. اگر دنبال اینی که سایتت سریع‌تر بارگذاری بشه و تجربه کاربری بهتری رو برای بازدیدکننده‌ها فراهم کنی، این افزونه رو نباید از دست بدیش!

https://virgool.io/d/dn6c9zxh587n/%F0%9F%93%B7

چرا WP Rocket انقدر محبوبه؟

  1. تنظیمات ساده و کاربرپسند: یکی از دلایل اصلی محبوبیت افزونه راکت اینه که کار کردن باهاش خیلی راحته. بعد از نصب و فعال‌سازی، فقط با چند کلیک ساده تنظیماتش رو میتونی انجام بدی. این یعنی حتی اگه خیلی از مباحث فنی سر در نیاری، باز هم میتونی از قابلیت‌های این افزونه استفاده کنی.
  2. کش‌ پیشرفته: WP Rocket با استفاده از تکنیک‌های کش‌ پیشرفته، به شدت سرعت بارگذاری صفحات سایتت رو افزایش می‌ده. وقتی کاربر به سایتت میاد، به جای اینکه هر بار به سرور مراجعه کنه، اطلاعات مورد نیاز رو از کش (حافظه موقت) می‌گیره. این یعنی صفحات به سرعت بارگذاری می‌شن و کاربر به هیچ وجه یا لاقل مدت زمان خیلی کمتری معطل میشه.
  3. بهینه‌سازی فایل‌ها: این افزونه بهت اجازه می‌ده فایل‌های CSS و JavaScript رو بهینه کنی. با این ویژگی، می‌تونی فایل‌ها رو فشرده و ترکیب کنی تا حجمشون کمتر بشه. وقتی حجم فایل‌ها کاهش پیدا کنه، زمان بارگذاری هم کم‌تر میشه. این یکی از راه‌های مؤثر برای بهینه‌سازی سرعت سایته.
  4. بارگذاری تنبل (Lazy Load): افزونه موشک وردپرس، قابلیت بارگذاری تنبل رو هم داره. این یعنی تصاویر و ویدیوها فقط وقتی بارگذاری می‌شن که کاربر به اون‌ها اسکرول کنه. به این ترتیب، وقتی صفحه اولیه بارگذاری می‌شه، فقط محتوای لازم بارگذاری می‌شه و باقی محتوا در حین حرکت کاربر بارگذاری می‌شه. این ویژگی هم باعث افزایش سرعت بارگذاری صفحه میشه و هم تجربه کاربری رو بهبود می‌بخشه.
  5. پشتیبانی از CDN: اگه از شبکه‌های تحویل محتوا (CDN) استفاده میکنی، افزونه راکت بهت اجازه می‌ده تا به راحتی با CDN همگام‌سازی انجام بدی. این یعنی می‌تونید محتوا رو از سرورهای نزدیک به کاربرا توزیع کنی و زمان بارگذاری رو باز هم کاهش بدی.

نتیجه‌گیری

در نهایت، افزونه راکت یک ابزار فوق‌العاده برای هر وبمستریه که می‌خواد سایتش رو سریع‌تر و کارآمدتر کنه. با قابلیت‌های متنوع و کاربرپسندش، میتونی به راحتی وبسایتت رو رو بهینه و تجربه کاربری بهتری رو برای بازدیدکننده‌ها فراهم کنی. پس اگه هنوز از WP Rocket استفاده نکردی، یا میخای نسخه پولی افزونه یعنی (راکت پرمیوم) رو به صورت رایگان دانلود کنی به رایا وردپرس یه سری بزن.

4. افزونه مداد زرد (Yellow Pencil)

پلاگین مداد زرد یکی دیگه از ابزارهای فوق‌العاده برای طراحی و ویرایش صفحات توی وردپرسه که بهت این امکان رو می‌ده که وب‌سایتت رو به سلیقه خودت طراحی کنی. ( به نوعی بدون دانش فنی میتونی از طریق رابط بصریش کد css بزنی) با مداد زرد می‌تونی سایتت رو به راحتی و بدون هیچ دانش فنی خاصی سفارشی‌سازی کنی. بیا با هم ببینیم چرا این افزونه این‌قدر محبوبه!

چرا مداد زرد این‌قدر جذابه؟

  1. طراحی بصری و زنده: مداد زرد بهت این امکان رو می‌ده که تغییرات رو در لحظه ببینی. یعنی وقتی روی یک متن یا تصویر تغییراتی رو اعمال میکنی، همزمان نتیجه رو هم بتونی ببینی. این یه ویژگی خیلی عالیه چون باعث می‌شه کنترل بیشتری روی طراحی‌هات داشته باشی.
  2. ویرایش ساده و کاربرپسند: یکی از بزرگ‌ترین مزایای مداد زرد اینه که کار کردن باهاش خیلی راحته. با کلیک روی هر عنصر صفحه، به راحتی تغییرات لازم اعمال میشه. مثلاً اگه می‌خواهی رنگ یک دکمه رو عوض کنی، فقط کافیه روی دکمه کلیک و از پنل تنظیمات استفاده کنی. این یعنی هیچ نیازی به کدنویسی یا پیچیدگی‌های اضافی نداری.
  3. تنظیمات پیشرفته: برای کسایی که علاقه به طراحی دقیق‌تر دارن، مداد زرد ابزارهای پیشرفته‌ای رو هم ارائه می‌ده. میتونی با استفاده از ویژگی‌هایی مثل سایه‌، حاشیه‌ و افکت‌های حرکتی، طراحی‌های خاص و منحصر به فردتری بسازی.
  4. مجموعه‌ای از الگوها و استایل‌ها: مداد زرد شامل الگوها و استایل‌های از پیش طراحی‌شده‌ای هست که می‌تونی به راحتی ازشون استفاده کنی. این یعنی اگر زمان کافی نداری یا ایده‌ای برای طراحی نداری، می‌تونی از این الگوها استفاده کنی و فقط به سلیقه خودت کمی تغییرش بدی. این طوری می‌تونی سریع‌تر به نتیجه مطلوب برسی و سایتت رو راه بندازیش.
  5. سازگاری با دستگاه‌های مختلف: یکی از نکات مثبت مداد زرد اینه که می‌تونی طراحی‌های خودت رو برای نمایش در موبایل و تبلت هم بهینه کنی. یعنی وقتی که کاربرت سایت رو با موبایل باز می‌کنه، همه چیز به خوبی و بهینه نمایش داده میشه.

نتیجه‌گیری

در نهایت، مداد زرد یکی از بهترین ابزارهایی هست که هر وبمستری باید توی جعبه‌ابزارش داشته باشه. این افزونه بهت این امکان رو می‌ده که بدون نیاز به کدنویسی، وب‌سایتت رو به راحتی طراحی و سفارشی‌سازی کنی. اگر میخای نسخه پولی و پرو این افزونه کاربردی یعنی ( Yellow Pencil Pro) رو روی سایتت نصب کنی به رایا وردپرس یه سری بزن.

5. افزونه زمینه های سفارشی پیشرفته

حالا وقتشه که درباره یکی از جالب‌ترین و کاربردی‌ترین افزونه‌ها صحبت کنیم: Advanced Custom Fields Pro یا همون ACF Pro. این افزونه به وبمسترا این امکان رو می‌ده که به راحتی زمینه‌های سفارشی برای پست‌ها و صفحات خودشون اضافه کنن. بزار بهت بگم که چرا این افزونه به درد هر وبمستری می‌خوره و چطور می‌تونه کارت رو خیلی ساده‌تر کنه.

چرا ACF Pro این‌قدر مهمه؟

  1. زمینه‌های سفارشی بدون دردسر: با ACF Pro، میتونی به راحتی و بدون نیاز به کدنویسی پیچیده، زمینه‌های سفارشی ایجاد کنی. مثلاً فرض کن یک وب‌سایت درباره غذا داری و می‌خواهی اطلاعات خاصی مثل زمان پخت، مواد اولیه و یا نمره کاربران رو اضافه کنی. با ACF Pro میتونی این اطلاعات رو به راحتی لدون کدنویسی اضافه کنی و مطمئن باشی که همه‌چیز منظم و مرتب کار میکنه.
  2. رابط کاربری کاربرپسند: یکی از ویژگی‌های عالی ACF Pro اینه که رابط کاربری اون بسیار ساده و کاربرپسنده. وقتی یک زمینه سفارشی جدید اضافه میکنی، می‌تونی به راحتی نوع اون رو انتخاب کنی. از متن و تصویر گرفته تا انتخاب تاریخ و حتی گالری، همه چیز در دسترسه. این یعنی حتی اگر تازه‌کار باشی، می‌تونی بدون هیچ مشکلی از این افزونه استفاده کنی.
  3. سازگاری با سایر افزونه‌ها: ACF Pro به راحتی با سایر افزونه‌ها و تم‌ها سازگار می‌شه. مثلاً اگه از Elementor یا WPBakery Page Builder استفاده میکنی، می‌تونی زمینه‌های سفارشیت رو به سادگی درون این صفحه‌سازها قرار بدی.
  4. مدیریت بهینه داده ها: ACF Pro بهت این امکان رو می‌ده که داده‌ها رو به بهترین شکل مدیریت کنی. می‌تونی داده‌ها رو به راحتی در هر جایی از وب‌سایتت نمایش بدی. این یعنی با استفاده از کدهای کوتاه (Shortcodes) یا توابع PHP، می‌تونی زمینه‌های سفارشی رو در صفحات و پست‌های مختلف به راحتی نشون بدی. این کار باعث می‌شه محتوای وب‌سایتت به شدت غنی‌تر و جذاب‌تر بشه.

نتیجه‌گیری

در نهایت، Advanced Custom Fields Pro یکی از بهترین افزونه‌ها برای وبمستراست که واقعاً می‌تونه کارت رو به شدت راحت‌تر کنه. اگه دوست داری به وبسایتت فیلدهای سفارشی اضافه کنی میتونی آخرین نسخه افزونه رو از رایا وردپرس دانلود کنی.

سوالات متداول درباره "5 افزونه وردپرس که هر وبمستری باید روی سایت خود نصب کند!"

1. افزونه‌های وردپرس چه کمکی به وبمسترا می‌کنن؟

افزونه‌های وردپرس به وبمسترا این امکان رو می‌دن که بدون نیاز به کدنویسی پیچیده، قابلیت‌های مختلفی به وب‌سایتشون اضافه کنن. از بهینه‌سازی سئو و مدیریت محتوا تا طراحی صفحات و امنیت وب‌سایت، هر افزونه می‌تونه کارایی خاصی رو به سایت اضافه کنه.

2. آیا نصب همه این افزونه‌ها ضروریه؟

نصب همه این افزونه‌ها برای هر وبمستری ضروری نیست. بهتره بر اساس نیازهای خاص وب‌سایت و نوع فعالیتی که داری، افزونه‌های مناسب رو انتخاب کنی. هر وب‌سایت ممکنه نیازهای متفاوتی داشته باشه.

3. آیا افزونه‌های وردپرس رایگان هستن؟

بله، بسیاری از افزونه‌های وردپرس رایگان هستن، اما بعضی از افزونه‌ها مثل المنتور و ACF Pro نسخه‌های پولی هم دارن که امکانات پیشرفته‌تری رو ارائه می‌دن. می‌تونید نسخه های پولی رو رایگان ار رایا وردپرس دانلود کنید.

4. آیا افزونه‌ها با هم تداخل دارن؟

در برخی موارد ممکنه افزونه‌ها با هم تداخل داشته باشن. به همین دلیل، همیشه بهتره قبل از نصب یک افزونه جدید، مطمئن بشی که با سایر افزونه‌هایی که قبلاً نصب کردی، سازگار هست.

5. آیا استفاده از بیش از حد افزونه‌ها به سایت آسیب می‌زنه؟

بله، استفاده از تعداد زیاد افزونه‌ها می‌تونه سرعت وب‌سایتت رو کاهش بده و حتی باعث ایجاد مشکلات امنیتی بشه. بهتره فقط افزونه‌هایی که واقعاً بهشون نیاز داری رو نصب کنی و از حذف افزونه‌های غیرضروری غافل نشی.

سخن پایانی

ممنون که با نگاه قشنگت منو تا پایان این پست همراهی کردی امیدوارم این مقاله به دردت بخوره و به کارت بیاد اگه سوال، یا مشکلی هم داشتی حتما قسمت نظرات بیان کن تا بهت پاسخ بدم ❤️

منابع: رایا وردپرس (مرجع آموزش وردپرس و المنتور) - رایا فیلم ( مرجع دانلود فیلم و سریال)

دانلود افزونهافزونه وردپرسوردپرسکلمات کلیدیتجربه کاربری
رایا وردپرس رو دنبال کن تا کلی ترفند و چیزای خفن راجع به طراحی سایت با وردپرس و المنتور یاد بگیری :) https://rayawp.ir
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید