در ۱۵ بهمن، چهل و پنج امین روز زمستان، در سراسر ایران، جشن گاهنباری برگزار می شد.جشنی فراموش شده که در آیین گذشتگان ما بوده است.اعیاد باستانی بسیار زیادی در ایران وجود دارند که در هنگام فرا رسیدن هریک از این جشن ها، مردم به شادی و پایکوپی می پردازند.شاید خیلی از افراد، درباره جشن میانه زمستان، اطلاعی نداشته باشند. با ما همراه باشید تا به طور کامل با جشن گاهنباری آشنا شوید.
گاهنبار یا گاهبار یا گَهَنبار در اسطوره های زرتشتی و آریایی آن شش روزی است که خدا دنیا را آفرید و در کتاب زند از زرتشت نقل می کنند که اهورامزدا دنیا را در شش «گاه» آفرید و اولِ هر گاهی نامی دارد و در اولِ هر گاهی جشنی سازند. همانطور که در دین های سامی، آفریدگار، جهان هستی را در شش روز می آفریند، در دین ایرانیان کهن نیز اهورامزدا آفرینش جهان مادی را در شش گاهنبار به انجام می رساند.
در زمان های گذشته، نیاکان ما هرساله این روز باشکوه را جشن گرفته و برای داشتن بهاری پررونق، دعا می کردند.زیرا کمر سرما به زودی شکسته شده و زمین دوباره در فصل بهار به اصطلاح زنده می شود.
گاهنبار از گاه و انبار تشکیل شده است. زرتشتیان در این جشن به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از نعمت ها می پرداختند. همچنین هر فرد، بخشی از درآمد خود را به بینوایان اختصاص می داد. بنا بر این باور بسیاری از نیکوکاران زرتشتی بخشی از دارایی خود از جمله زمین، باغ، آب و خانه را وقف مراسم گهنبار و بخشش و یاری رسانی به دیگران می کردند.
همانطور که در بالا توضیح دادیم، اهورامزدا آفرینش جهان مادی را در ۶ گاهنبار به انجام می رساند که این ۶ گاهنبار عبارتند از:
میدیوزَرِیم: نخستین گاهنبار و برابر با روز ۱۵ اردیبهشت ماه که در این هنگام آسمان آفریده شد.
میدیوشـِیم:گاهنبار دوم که برابر است با روز پانزدهم تیرماه، صدوپنجمین روز سال که در این روز «آب» آفریده شد.
پَیته شَهیم: برابر است با روز ۳۰ ماه شهریور یا صد و هشتادمین روز سال که زمین آفریده شد.
اَیاسرِم:گاهنبار چهارم برابر است با ۳۰ مهر ماه یا دویست و دوازدهمین روز از سال، که گیاهان آفریده شدند.
میدیارِم: که برابر است با ۲۰ دی ماه یا دویست و نودمین روز از خلقت هستی ، که جانوران آفریده شدند.
هَـمَـسپَـتمَدُم: که در سیصد و شصت و پنجمین روز (سال کبیسه) از خلقت زمین که به آن وهیشتواشت گاه نیز می گویند، انسان ها و مردم آفریده شدند.
در آخرین مرحله، آتش که نمادی از انرژی، نیرو و توان جنبش در هستی است قرار دارد.
شش گهنبار جشن پاسداشت این آفریده ها است و به همین سبب برخی دانشمندان نوروز را جشن آفرینش آتش و بزرگداشت آن می دانند. جالب است بدانید که هریک از جشن های شش گانه ی گاهنبارها تا ۵ روز به طول می انجامیده است. آخرین روز هر گاهنبار مهم ترین روز جشن می باشد.
برخی از مردم بر این باورند که جشن میانه زمستان، هفت گاه دارد. آتش به عنوان گاه هفتم حساب نمی شود.
در ایران باستان هر ساله جشن میانه زمستان برگزار می شد که آن را جشن کشاورزی نیز می دانسته اند. در گذشته شغل اکثر مردم دامداری و کشاورزی بوده است بنابراین سرما و گرما و زنده شدن زمین برای آنها بسیار پر اهمیت بود.
نیاکان ما بر این باور بودند که زمستان رو به پایان است و کشاورزی کم کم بیدار میشود. به همین دلیل، این روز باشکوه را جشن می گرفتند.
تمای شهر های ایران، در زمان های گذشته، جشن میانه زمستان را جشن می گرفتند.اما برخی از شهرها مانند یزد، اصفهان و شیراز، این جشن را باشکوه تر از شهرهای دیگر برگزار می کردند.
امروزه، آثار بسیار زیادی از جشن میانه زمستان، در برخی از شهرهای ایران به جای مانده است. شما می توانید با خودرو شخصی خود و یا اجاره خودرو به این شهرها سفر کرده، و آثار به جا مانده از این جشن و آداب و رسوم نیاکان خود را، ببینید.
ایرانیان همه از توانگر و ناتوان، دارا و ندار در این جشن شرکت کرده و هر کس به توان خود خوراکی هایی جمع می کرد و دور هم یا در معابد زرتشتی جمع می شدند و به ستایش اهورامزدا و سپاس گزاری از او برای داده ها و آفریده های نیکش می پرداختند.
در این میان موبد معبد نیز برای کشاورزان دعا می کرد. پس از نیایش، مردم سفره ای پهن کرده، تمامی خوراکی های جمع شده را درون سفره گذاشته و با یکدیگر تقسیم می کردند.
مردم بعد از این جشن کم کم وسایل کشاورزی را از انبار ها بیرون می آوردند و آن ها را تمیز و تعمیر می کردند و برای سال جدید و کشت و کار بهتر آماده می شدند.
جشن میانه زمستان، پاییز و تابستان، برای یک هدف برگزار میشد. تمامی این جشن ها، برای ایرانیان و نیاکان ما، دارای ارزش بوده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به سایت رنت کنیم مراجعه کنید.
