اختلال وسواس فکری- اجباری یا OCD یک وضعیت سلامت روانی طولانی مدت است که از طریق افکار وسواسی و رفتارهای اجباری ظاهر میشود. علائم وسواسی ممکن است شامل افکار مزاحم مکرر یا اصرار باشد که باعث ناراحتی عاطفی میشود. اجبارها رفتارهای تکراری هستند که فرد مجبور به انجام آن میشود. اگر بیمار در برابر اجبار مقاومت کند، اضطراب شدیدی را تجربه میکند. در ادامه درباره OCD بیشتر صحبت میکنیم با ما همراه باشید…
اختلال OCD را با دو دسته علائم اصلی نشان میدهند: دسته اول وسواس و دیگری اجبار. وسواس فکری تمایل مکرر و مزاحمی است که برخی از انواع رایج آن عبارتند از:
افراد مبتلا به OCD همچنین اجبارهایی را تجربه میکنند، رفتارهایی که فرد احساس میکند مجبور به انجام آنها است. اگر آنها اجبار را کامل نکنند، شدیدا مضطرب میشوند. برخی از اجبارهای رایج عبارتند از:
گزینههای درمانی به کاهش علائم OCD کمک میکنند، اگرچه برای همه افراد به صورت یکسان مؤثر نیستند. گزینهها شامل روان درمانی، مصرف داروها، نوروتراپی یا ترکیبی از هر دو است که در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم
رایجترین شکل روان درمانی مورد استفاده برای OCD نوعی درمان شناختی رفتاری (CBT) است که به عنوان پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP) شناخته میشود. CBT درمانی است که در آن رواندرمانگر به بیماران کمک میکند تا افکار خود را ارزیابی کنند و الگوهای فکری جدید و سالمتری را جایگزین الگوهای منفی کنند.
در ERP، بیمار به تدریج در معرض محرکهای اجباری (ماننداشیاء نامرتب) قرار میگیرد. درمانگر به آنها کمک میکند تا یاد بگیرند که در برابر اصرار برای انجام رفتار اجباری مقاومت کنند. هدف این است که به تدریج تحمل ایجاد شود و اضطراب بیمار از انجام ندادن رفتار کاهش یابد.
به غیر از روان درمانی، از داروها نیز میتوان برای درمان OCD استفاده کرد. اولین دارو OCD ، مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است.
سازمان FDA چهار SSRI را برای درمان OCD تأیید کرده است، از جمله فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت)، فلووکسامین (لووکس) و پاروکستین (پاکسیل). دو مورد دیگر، سیتالوپرام (Celexa) و اسیتالوپرام (Lexapro) برای این بیماری خاص مورد تأیید FDA نیستند، اما به هر حال معمولاً مورد استفاده قرار میگیرند زیرا تحقیقات نشان داده است که آنها مؤثر هستند.
داروهای SSRIها با تغییر سطح یک ماده شیمیایی مغز به نام سروتونین عمل میکنند. اگرچه تحقیقات زیادی نشان میدهد که SSRIها برای OCD مؤثر هستند، هنوز دقیقاً مشخص نیست که چرا آنها کار میکنند.
برخی از مطالعات نشان میدهد که SSRIها شبکههای مغزی خاصی را فعال میکنند که معمولاً در بیماران OCD سرکوب میشوند. این به کاهش بیشآگاهی و اضطراب کمک میکند و الگوهای رفتاری سالمتری را ترویج میکند.
کلومیپرامین ممکن است برای بیمارانی که OCD به اندازه کافی به SSRIها پاسخ نمیدهد استفاده شود. این یک نوع متفاوت از ضد افسردگی است که به عنوان یک ضد افسردگی سه حلقهای (TCA) شناخته میشود. همچنین مورد تأیید FDA برای OCD است، و تحقیقات ۴ نشان داده است که به اندازه SSRIها مؤثر است.