اجازه نداریم با همه هم‌پیاله شویم

گاهی دین‌داری سخت است. چون انسان دین‌دار باید اصول داشته باشد.

پرده اول

در زیارت «جامعه کبیره» خطاب به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) می‌خوانیم: «اصولُ الکَرَم»؛ شما ریشه و اساس کرامت هستید.

«کَرَم» در زبان فارسی ترجمه ندارد. کرامتِ شیء، نفیس و عزیز شدن آن است؛ یعنی چیزی در اصل خود شرافت پیدا کند. به بالاترین مقام و واقعی‌ترین مفهوم خود دست پیدا کند.

پرده دوم

دین می‌خواهد به انسان کرامت بدهد؛ انسان را شریف کند؛ انسان را به اصل خود بازگرداند. روح انسان را خدایی کند.

برای همین، دین به انسان اصل و قاعده می‌دهد؛ برای او مسیر و طریق تعریف می‌کند.

پرده سوم

اهل‌بیت(ع) اینچنین بودند. اصل و اساس انسانیت در وجود آنان معنا می‌شد. پس رفتارهای آنان از همین اساس ریشه می‌گرفت. به دیگران می‌بخشیدند و دیگران را می‌بخشیدند. به‌خاطر آنکه اساس کرم در وجود آنان استوار بود.

در رفتارهای فردی، آنچنان به دیگران می‌بخشیدند که کسی باورش نمی‌شد و در رفتارهای اجتماعی و سیاسی، آنچنان در برابر ظلم ایستادگی می‌کردند و در برابر ناحق حاضر به مصالحه نمی‌شدند و حتی هزینه‌های سنگین می‌دادند که برخی به آنان طعنه می‌زدند شما حکومت‌داری بلد نیستید!

ایشان حکومت را هم منبعث از همین اصل و اساس می‌دانستند که با آن احقاق حقی بشود. پس آن را صرفا ابزاری می‌دانستند برای ستاندن حق مظلوم؛ نه آنکه میز قدرتی برایشان فراهم باشد تا منفعت شخصی و خانوادگی خودشان را تأمین کنند.

پرده چهارم

دین می‌خواهد انسان را به کرامت و شرافت برساند. دین می‌خواهد انسان را نفیس و عزیز کند. برای همین است که گاهی دین‌داری سخت است. چون انسان دین‌دار باید اصول داشته باشد. باید خط‌کشی داشته باشد. نمی‌تواند با همه یکسان باشد. نمی‌تواند با همه بجوشد و با همه هم‌پیاله شود. انسان دین‌دار به نسبت حق و باطل، موضع دارد. اساسا دین به پیروان خود اجازه نمی‌دهد همرنگ جماعت شوند. در نتیجه متدین واقعی، هم دوستان و دلدادگان آتشین دارد و هم دشمنان خونین و دست به شمشیر دارد.

دقت شود این «اصل‌گرایی» منافاتی با مهربانی، ملایمت، رحمت و دلسوزی همه‌جانبه ندارد.

پرده پنجم

برخی هستند که با همه خوب‌اند. در مجلس ختم‌شان همه شرکت می‌کنند. با انقلابی خوب‌اند، با ضدانقلاب هم خوب‌اند. با رزمنده و مجاهد خوب‌اند، با منافق هم خوب‌اند. با مظلوم خوب‌اند، با ظالم هم خوب‌اند. با غرب خوب‌اند، با شرق خوب‌اند. با راست خوب‌اند، با چپ خوب‌اند. به همه لبخند می‌زنند و همه را تأیید می‌کنند تا کسی از آنان نرنجد. به قول معروف وسط لحاف می‌خوابند.

زندگی دین‌دارانه چنین مجوزی نمی‌دهد، چون دین تولیدکننده اصول و مقوم اصالت‌هاست.

اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بارزترین و کامل‌ترین نمونه چنین سبک زندگی بودند. برای همین است که در زیارت «جامعه کبیره» خطاب به ایشان می‌خوانیم: «اصولُ الکَرَم».