شاید برای شما هم جالب باشد بدانید که به کار بردن مثال معروف آب خنک خوردن در میان ایرانیان به چه شکل رواج پیدا کرده و استفاده میشود. تهران با قرار گرفتن در کوهپایههای رشته کوه البرز مرکزی، همواره از تعداد قابل توجهی رود، آبشار و چشمه برخوردار بوده است. با توجه به وجود چشمههای پر آب در تهران سیستم آبرسانی در آن به وسیله قنات و کاریزهایی که از این رشته قناتها به سراسر شهر راه داشته انجام میشده است.
این رشته قناتها وظیفه آبرسانی و تهیه آب تهران را برعهده داشته و در اکثر نقاط پایتخت وجود داشتند. از جمله مهمترین این رشته قناتها میتوان به منبع آبهای موجود در کاخ سعد آباد، نیاوران، شمس العماره، قنات خیابان دولت، کاخ گلستان و غیره اشاره کرد.
البته متاسفانه بسیاری از این قناتها در طول سالیان با توجه به ساخت و سازها کور شده یا از بین رفتند. لازم به ذکر است که هماکنون تعداد بسیار کم و معدودی از قناتهای تهران فعال بوده و هماکنون وجود دارند. از جمله مهمترین این قناتهای زنده، قنات سعد آباد است که در منطقه یک تهران قرار گرفته و با سیراب کردن محوطه سعد آباد و برخی باغهای اطراف آن به محدوده محمودیه در کنار هتل استقلال تهران، هتل آزادی تهران و هتل پارک وی تهران میرسیده است.
یکی از رشته قناتهای مهمی که در گذشته دارای آب بسیار گوارا و خنکی بود، قنات زندان قصر بوده است. این منبع آب از دو قنات مبارک آباد و مخلص آباد نشات میگرفت که در نهایت در قصر فتحعلیشاه، موزه زندان قصر امروزه به یکدیگر متصل میشد. زندان قصر که روزگاری یکی از کاخهای مهم قاجاریان به شمار می رفته، در زمان پهلوی به زندانی برای معترضان و مخالفان دولت تبدیل شد.
از اینرو با توجه به حبس شدن افراد در این مکان و وجود آب خنک این قنات در این زندان، مردم به کسی که در آن زندانی میشد میگفتند: «رفت که آب خنک بخورد!» حکایت آب خنک خوردن در میان مردم چنان رواج پیدا کرد که تبدیل به یک ضربالمثل بسیار معروف و پرکاربرد شد چنانچه تا به امروز در توضیح کسانی که زندانی میشوند این مثال را به کار میبرند.