ساحل مرتضوی
ساحل مرتضوی
خواندن ۲ دقیقه·۶ ماه پیش

43. علم‌خوانی: عروج انسان11: شناخت یا قطعیت یا معلومه چی کجاست؟

این قسمت برام تلخ بود چون از دورانی حرف میزد که با هیجان و نوآوری شروع شد ولی به ویرانی ختم شد! با فرضیه‌های بکر و درک‌های جدیدی مثل عدم قطعیت و تبدیل اتمها به هم پا گرفت ولی به بمب اتمی! ختم شد!


نکات جالب این قسمت در دو نکته خلاصه میشه:

  • اول اینکه امکان درک کامل برای ما وجود نداره! (این رو به شکل زیبا و چشم‌نواز و تاثیرگذاری توضیح داده)
  • دوم اینکه علم سالها تلاش کرد تا به اینجایی برسیه که بتونه با قطعیت از عدم قطعیت حرف بزنه!
هر دو نکته خیلی به هم مرتبط هستن ولی برای من واقعاً دوتا موضوع جداگانه‌ان!

می‌خوام در این مورد بیشتر بنویسم: ببینید!‌ ممکنه باورمون بشه که نمی‌تونیم جهان رو در یک قاب ببینیم، ممکنه بپذیریم چشم غیر مسلح نمی‌تونه خیلی چیزها رو ببینه ولی آیا این باعث میشه فکر کنیم که در دانش ناتوانیم یا دانش هیچوقت به تصویری کامل دست پیدا نمی‌کنه؟

به نظر من: خیر.

ما با اینکه می‌دونیم امکان این رو نداریم که همه‌ی واقعیت‌ها رو در یک قاب ببینیم باز هم به اینجا نمی‌رسیم که رسیدن به درکی کامل نشدنیه. ما فکر می‌کنیم ذهنمون می‌تونه با چیدن تکه‌های پازل دانش به یک تصویر کامل و تماماً درست برسه. یعنی ما از نکته‌ی اول اغلب به نکته‌ی دوم نمی‌‌رسیم.

اما هایزنبرگ با اصل عدم قطعیت خودش نشون داد نمیشه از همه چیز آگاه شد. به زبان برونوفسکی «انگار وضوح کامل هر لحظه در حال فراره» تصور کنید یه بچه‌ی بازیگوش که منتظر شما بگیریدش و به محض اینکه به گرفتنش نزدیک می‌شید به سرعت فرار می‌کنه!

اینکه دانایی مطلق وجود نداره چیزیه که علم بهش رسید ولی متاسفانه خیلی از عقاید و ایدئولوژی‌ها هنوز بهش نرسیدن.

بحث از علم خارج میشه ولی ایراد نداره می‌خوام بگم که اگر همه‌ی دنیا می‌فهمیدند که هیچ مطلقی وجود نداره... چه دانش... چه قدرت... و چه هر چیز دیگه... اونوقت جهان شکل دیگه‌ای می‌گرفت. اونوقت هر کسی به اندازه‌ای ذره‌ای جای اشتباه برای فکر و نظر و ایده‌اش میذاشت.

علم سالهاست بدیهی‌ترین و عین‌ترین چیزها رو با روی متناقضشون روبرو کرده! حالا چطور عده‌ای (که تعدادشون کم هم نیست) انتزاعی‌ترین چیزها رو صد در صد درست و مطلق می‌دونن!

جمله‌ی نهایی این مستند به نقل از کرامول پایان این پستمه:

به حرمت میسح التماستان می‌کنم فکر کنید که ممکن است در اشتباه باشید!
علمفیزیکتاریخ علمعدم قطعیتبمب اتمی
هر چیزی که شوق نوشتن رو در من ایجاد کنه میاد اینجا بلکه برای یک نفر دیگه هم جذاب باشه.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید