· تشخیص مزاج بر اساس علائم و نشانه های ظاهری و خصوصیات اخلاقی فرد که در مقاله "آشنایی با انواع مزاج ها و روش ساده تشخیص مزاج" توضیح داده شده، می باشد. بهتر است این تشخیص زیر نظر پزشک آشنا به طب سنتی صورت گیرد.
· 1.عواطف و هیجانات خود را سرکوب نکنید, آنها را با نزدیکان و دوستان شفیق در میان بگذارید.
· 2.حتماً به اندازه کافی فعالیت جسمی داشته باشید. پیاده روی و سایر ورزشهای مورد علاقه را فراموش نکنید معمولا در سنین بالا بهترین فعالیت جسمی, پیادهروی است؛ اصل مهم تناسب را فراموش نکنید. نشانه رعایت این اصل, تغییرات اندک و با شیب ملایم وزن چس از 25 سالگی است البته فراموش نشود که بهترین زمان ورزش 2 ساعت پس از صرف غذاست چرا که ورزش بلافاصله پس از غذا موجب بیماری میشود.
· 3. فقط وقتی که گرسنه شدید غذا خورده شود. به گفته محسن ناصری مدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شاهد؛ مصرف غذا هنگامی که غذای قبلی هضم نشده, عامل رخت بر بستن سلامتی است. "پُرخوری" به دستگاه گوارش صدمه میزند و بدن را از مواد زائد میشود؛ آن وقت است که خستگی, سنگینی و کسالت ایجاد میشود.
· 4.به اندازه کافی از مایعات استفاده شود ولی بدون تمایل آب خورده نشود؛ آب بهترین نوشیدنی است.
· 5.زنان در دوران قاعدگی و یک ماه پس از زایمان از قرار گرفتن در محیط سرد و مصرف غذاهای سرد پرهیز کنند. استراحت کافی داشته باشند و از اضطراب بپرهیزند.
· 6.نگرانی, خشم و هیجان بیش از اندازه نداشته باشید.
· 7.ادرار و مدفوع خود را نگه ندارید چرا که زمینه ساز یبوست و عفونتهای ادراری در کودکان است. همچنین، تعریق کافی برای سلامتی مفید است.
· 1- پیادهروی
· پیادهروی از بهترین گزینههای دردسترس و کمهزینه برای حفظ سلامتی است زیرا با کاهش خطر ابتلا به دیابت و بیماری قلبی همراه است.
· 2- یادگیری زبان دوم
· یادگیری زبان دوم و توانایی در برقراری ارتباط با فرهنگهای دیگر یکی از گزینههای سبک زندگی سالم به حساب میآید. علاوه براین، یادگیری زبان دوم میتواند در به تاخیر انداختن بروز علائم زوال عقل موثر باشد.
· 3- خواب بیشتر
· برخورداری از خواب کافی باعث میشود فرد در طول روز احساس سرحال بودن داشته باشد. در عین حال افرادی که خواب کافی ندارند در معرض ابتلا به مشکلات جسمی هستند. برای برخورداری از سلامت کامل و حداکثر کارایی، لازم است به ساعت خواب توجه کافی داشته باشیم.
· 4- مثبت بودن
· حوادث ناگوار بخشی از اتفاقاتی است که شاهد وقوع آنها هستیم. داشتن افکار مثبت به حفظ سبک و رفتارهای مثبت در زندگی کمک میکند. به طور مثال خواندن جملات تشویق کننده، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه یا گردش در طبیعت از جمله این رفتارهای مثبت هستند.
· 5- استفاده بهینه از وقت
· برای تمامی ساعات و روزهای خود برنامهریزی داشته باشید. با استفاده بهینه از فرصتها برخورداری از سبک زندگی سالم در طولانی مدت دور از دسترس نخواهد بود.
· 6- کنترل وضعیت جسمیِ کنونی
· یکی از بهترین گزینههای سبک زندگی سالم، کنترل صحیح وضعیت فعلی جسمانی و جلوگیری از آسیبها و بیماریهای قابل پیشگیری است.
· 7- نوشیدن آب کافی
· حفظ آب بدن میزان انرژی و خلق و خو را بهبود میدهد. هرچند، خودداری از دریافت آب کافی نتیجه عکس دارد و حتی موجب بروز التهاب در بدن میشود.
· 8- مسافرت رفتن
· رفتن به مسافرت یکی از لذتبخش ترین راهکارهای ذکرشده برای حفظ سلامت است که ایدههای خلاقانه و کاهش استرس از دیگر فوائد آن است.
· 9- مطالعه کردن
· استرس هیچ تاثیر مثبتی بر سلامتی ندارد و راهکارهای متعددی برای کاهش استرس وجود دارند. یکی از این راهکارها خواندن داستانهای دنبالهدار است چرا که میزان استرس را حدود ۶۸ درصد کاهش میدهد.
· 10- داشتن اعتماد به نفس
· هرچه بیشتر عمر میکنیم شاهد اتفاقات و رویدادهای بیشتری خواهیم بودیم و میتوانیم از این تجارب برای واکنشها و رفتارهای خلاقانه و با اعتماد به نفس بهره بگیریم.
· در مواجهه با اتفاقات زندگی، رفتارهای متناسب با اخلاقیات و ارزشها را در پیش بگیرید تا واقعا برای شما مفید باشند و حالتان را خوب کنند و بتوانید به انتخاب خود باور داشته باشید.
· درباره درمان با آب
· انجمن پزیشکی جهان ثابت کرده خوردن آب برای درمان بسیاری از بیماری ها موثر و مفید بوده است؛از جمله بیماریهای: ضربان قلب بالا؛انواع سردرد؛ازجمله بیمارهای: ضربان قلب بالا؛انواع سردرد؛چاقی زیاد ازحد؛بیماری کله و مجاری ادرار؛اسهال؛دیابت؛ورم معده؛سل وسرطان ها وبیماریهای چشمی وگوش حلق وبینی....
· مزاج گرم و خشک
· از هوای تازه و خنک استفاده نمایند. در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه ها و سبزی ها بهره ببرند و کمتر از گوشت استفاده نمایند. مصرف آب و مایعات را به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه افزایش دهند تا ادرار آنها صبح که از خواب بر می خیزند به رنگ زرد لیمویی باشد. حداقل 5 تا 6 ساعت خواب شبانه توصیه می شود( خواب کافی در بدن یک شخص با مزاج گرم و خشک، به علت ایجاد سردی و رطوبت، به کاهش حرارت کمک می نماید). در روزهای تابستان حداکثر یک ساعت قیلوله قبل از ظهر، رطوبت کافی به بدن آنها می رساند. البته بین صرف ناهار و خواب روز باید حداقل یک ساعت فاصله باشد. در شرایطی که تحت فشار عصبی قرار می گیرند، دستور تنفس طبی* و تمرینات ذهنی آرام بخش را به کار ببرندو استراحت کافی را فراموش ننمایند، زیرا فعالیت زیاد و ورزش شدید ، گرمی و خشکی را در آنها افزایش می دهد. فعالیت جسمی و ورزش را در هوای خنک، صبح زود یا شامگاه انجام دهند. هر 12 ساعت بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین مرطوب کنند. از هوا، محیط و فعالیت های همراه با هیجان و خشم که موجب افزایش گرمی و خشکی می گردند پرهیز نمایند.
· تنفس طبی: در حالت نیمه دراز کشیده، نفس کاملا عمیق بکشید و سینه های خود را از هوای تمیز پر نمایید. به مدت 5 ثانیه نفس خود را حبس نموده و سپس آرام آرام طی حدود 10 ثانیه نفس را بیرون دهید. آرامش و احساس نشاط بر شما چیره خواهد شد. از این دستور در شرایط پر تنش روزانه چندین بار می توانید بهره بگیرید و حتی در حالات معمولی نیز به آرامش شما کمک خواهد نمود.
· برخی از پرهیزهای افراد دچار غلبه گرمی و خشکی
· مصرف بیش از حد تخم مرغ، سیر،پیاز،ادویه های تندو تیز، غذاهای چرب و شیرین، بادمجان، موز، خربزه، آناناس، طالبی، گردو، پسته،فندق، نارگیل، سیاه دانه، شنبلیله و ریزه خواری( اینکه انسان مدام در حال غذا خوردن باشد مثل تخمه شکستن و خوردن تنقلات) و ... .
· از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج گرم و به ویژه گرم و خشک(مخصوصا در هوای گرم) هستند، پرهیز و در صورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده شود.
· از دیدگاه طب جدید غذاهای ادویه دار، اثر گرمازایی غذا را افزایش داده و طولانی می کنند مثلا غذاهای حاوی فلفل قرمز و خردل متابولیسم بدن را تا 33 درصد بیشتر از غذاهای بدون ادویه افزایش می دهند. این افزایش گرما برای افراد دارای مزاج گرم و خشک مفید نیست.
· غذاهای مفید برای افراد دچار غلبه گرمی و خشکی
· انواع مرکبات، انار،شاه توت، خیار، سیب، گلابی،آلبالو، گیلاس، آلو، شفتالو، گوجه سبز، زرشک، هندوانه، کدو خورشتی، هویج فرنگی، روغن زیتون، سوپ جو، پاچه گوسفند همراه با تعدادی آلو بخارا، سبزی هایی مانند کاهو، اسفناج، لیمو ترش تازه، بامیه، برگه هلو و زردآلو، مغز بادام خام، برنج سفید با روغن زیتون، کدو حلوایی، نخود فرنگی، عدس، ماش، جوی دوسر،رب انار، آب انار، لواشک خانگی، گریپ فروت، ترنجبین، شیر خشت، تمر هندی، نان جو، آش جو، بذرهای ملین مانند اسفرزه، بارهنگ، ترشی های طبیعی، مغز فلوس.
· *نوشیدن روزانه یک تا 3 لیوان شربت زرشک نیم ساعت قبل از غذا و دو ساعت و نیم بعد از آن نیز مفید است. عرق کاسنی و عرق شاهتره بهترین نوشیدنی برای این گونه افراد است.
· * تخم خیار ، تخم هندوانه، تخم کاهو از هرکدام به مقدار مساوی مخلوط و آسیاب کرده و روزی دو بار و هر بار یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب حل کرده و میل کنند.
· مزاج گرم و تر
· از انواع میوه، سبزی،گوشت و غذاهای دریایی استفاده کنند. پیاده روی یا دویدن صبحگاهی حدود 15 تا 30 دقیقه لازم است. 6 تا 7 ساعت خواب شبانه کافی است. سعی کنند کمتر از 3 ساعت و بیشتر از 8 ساعت نخوابند. همه افراد از زود به رختخواب رفتن و زود بیدار شدن بهره می برند ولی افراد دارای مزاج گرم و تر باید بیشتر آن را رعایت کنند. در تابستان نیم ساعت استراحت یا چرت روزانه بسیار مفید است. از غذاهای با فیبر بالا استفاده نمایند که اجابت مزاج طبیعی داشته باشند. حجامت یا فصد برای این افراد معمولا لازم است و بهتر است این کار در فصل بهار یا تابستان انجام شود. از هوا، محیط و فعالیت هایی که موجب افزایش گرما و رطوبت می شوند پرهیز نمایند.کم خوری و استفاده از غذاهای کم کالری برایشان مفید است.
· برخی از پرهیزهای افراد دچار غلبه گرمی و تری
· پرخوری، مصرف بیش از حد ادویه های تند، شیرینی زیاد، انواع شورها(خیار شور و ...)، گوشت زیاد، غذاهای نشاسته ای، غذاهای چرب، تخم مرغ، خرما، توت، کشمش، انبه، بادام، پسته،موز، فندق، انجیر، انگور، سیر، بادمجان، گوشت گوسفند، بره، بوقلمون، اردک، تخم اردک و جگر سیاه.
· *بهتر است از غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج گرم و تر هستند کمتر استفاده نمایند و در صورت ضرورت و نیاز، حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده کنند.
· غذاهای مفید برای افراد دچار غلبه گرمی و تری
· نوشیدن آب خنک به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه، آب زرشک، کاهو، خیار، میوه ها به خصوص سیب درختی همراه با پوست و دانه های آن، انار، نارنگی، پرتقال، گلابی، نارنج، تمر هندی، لیمو شیرین، سنجد، غوره، آلو بخارا، سوپ یا آش جو، نان جو، لیمو ترش تازه، استفاده از سالاد فصل، روغن زیتون، حبوبات و غلات جوانه زده( مثل جوی دوسر، ماش و عدس)، بذرهای ملین( مانند اسفرزه، بارهنگ، خاکشیر)، غذاهای خام(میوه هاو سبزی ها)، انواع توت تازه به خصوص شاه توت، عسل به مقدار کم، کدو خورشتی، آلبالو و ... .
· مزاج سرد و تر
· سعی کنند روزی دو وعده غذا میل کنند زیرا توانایی هضم دستگاه گوارش افراد دارای مزاج سرد و تر کم است. اگر بین وعده های غذایی احساس گرسنگی کردند مقداری میوه یا سالاد متناسب با مزاج میل کنند. ورزش و فعالیت جسمی منظم توصیه می شود. راه رفتن به مدت 10 الی 15 دقیقه پس از شام برایشان مفید است. حداقل 8 ساعت خواب مناسب لازم دارند. سعی کنند قبل از طلوع آفتاب از خواب برخیزند و از هوا و محیط مرطوب و خواب و استراحت بیش از اندازه که موجب افزایش سردی و تری می شود پرهیز نمایند. پوشیدن لباس مناسب و گرمای کافی به خصوص در هوای مرطوب توصیه می شود.
· حمام گرم و خشک(سونای خشک) برای رفع بلغم مفید می باشد. خوابیدن در طی روز و هم چنین یک ساعت قبل از غروب برای آنها بسیار مضر بوده و موجب افزایش بلغم گشته و سنگینی سر و التهاب سینوس ها و کند شدن رفتارهای مغزی را موجب می شود.
· برخی از پرهیزهای افراد دچار غلبه سردی و تری
· پرخوری، مصرف بیش از حد و بدون مصلح انواع فرآورده های لبنی، ترشی ها و سرکه، شور، برنج سفید، عدس، سیب زمینی، سوپ جو، میوه های ترش و کال، نارنگی، کیوی، مرکبات، هندوانه، خیار و تخم آن، تخم کاهو، تخم کاسنی، نشاسته، قارچ، گوشت گاو، انواع گوشت سفید، گوجه فرنگی، کدو خورشتی، کاهو، اسفناج، غوره، سماق، انواع آلو و آلبالو و ... .
· از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و تر( مخصوصا در هوای سرد) هستند، پرهیز و در صورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده کنند.
· غذاهای مفید برای افراد دچار غلبه سردی و تری
· آبگوشت، گوشت شتر، بره،کبوتر،سار،گنجشک،بوقلمون کباب شده، مرغ محلی،میوه های رسیده و شیرین مانند سیب با پوست و دانه، گلابی، طالبی،به، نارگیل،خربزه،انجیر،انگور،خرما،ادویه ها مانند هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، فلفل سیاه و قرمز، آویشن، رازیانه، سیر، دانه خردل، موسیر، ریشه ها مانند چغندر، شلغم، هویج، کلم قمری، ترب سیاه و سفید، تمامی سبزی های گرم مانند ساقه کرفس، نعناع، ریحان، جعفری، مرزه، ترخون، تره و شوید، شنبلیله، حبوبات مانند نخود، گندم، لوبیا چیتی و لپه، نوشیدنی های گرمی بخش مانند دم کرده دارچین و مقدار کمی زنجبیل، گل گاو زبان، اسطوخودوس، بذرهای ملین مانند تخم ریحان، خاکشیر، مرو، خشکبار مانند بادام، گردو، فندق، پسته، مویز، کنجد، ارده، عسل، شیره خرما یا انگور.
· در صورت استفاده از برنج، حبوبات و یا غلات بهتر است از ادویه های گرم مانند زیره سیاه، زیره سبز، زنجبیل، دارچین، هل، زعفران و کمی زردچوبه استفاده کنند.
· مزاج سرد و خشک
· این افراد دارای پوست خشک بوده و باید پوست خود را با روغن زیتون یا روغن کنجد چرب کنند. 10 تا 15 دقیقه پیاده روی بعد از شام برایشان مفید است. آب هویج و آب سیب را فراموش نکنند. حمام کردن با آب ولرم و ماساژ بدن با روغن های مناسب مثل روغن بادام شیرین و بنفشه مفید می باشد. هر 12 ساعت بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین مرطوب کنند. ورزشهای سبک مانند پیاده روی انجام دهند. سفرهای کوتاه به خصوص به مناطق مرطوب و معتدل توصیه می شود. دستور تنفس طبی را صبح زود و بعد از ظهرها انجام دهند.حداقل به 5 تا 6 ساعت خواب نیاز دارند. خوابیدن در طی روز برای آنها مضر است. از هوای سرد و خشک مثل هوای پاییز، محیط و فعالیت هایی که موجب افزایش سردی و خشکی می شوند خودداری کنند. از بیخوابی و کم خوابی خودداری نمایند. استفاده مداوم از رایانه زیاد تماشا کردن تلویزیون سودا را افزایش می دهد.
· برخی از پرهیزهای افراد دچار غلبه سردی و خشکی
· مصرف بیش از حد و بدون مصلح بادمجان، غذاهای نمک سود مانند ماهی دودی، ماهی شور،خیار شور، نمک زیاد، پنیر شور، گوشت گاو وگوشت حیوانات پیر، گوشت شتر و شتر مرغ، غذاهای مانده، بیات و فریز شده، لبنیات، کلم، گل کلم، کاهو، ماهی، برنج سفید، عدس، ترشی ها، سرکه، تمر هندی،غوره و آبغوره، سیب زمینی، گوجه فرنگی، قارچ،لوبیا سبز، نخود فرنگی، ذرت(بلال)، ارزن، جو، تمتم میوه های ترش مانند انواع آلو ترش، انار ترش، پرتقال، تمشک، گریپ فروت، لیمو( در صورت استفاده از میوه های دارای مزاج سرد، پس از خوردن آنها می توان از یک تا دو قاشق غذاخوری عسل استفاده نمود).
· از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و خشک هستند، پرهیز و در صورت ضرورت و نیاز، حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده کنند.
· غذاهای مفید برای افراد دچار غلبه سردی و خشکی
· گوشت بره، کبوتر،گنجشک و سار، مرغ محلی فربه، تخم مرغ محلی، گندم، لوبیا، سیب با پوست و دانه، گلابی، طالبی، به، بادام شیرین، خربزه، انگور، آب نارگیل، آلو شیرین، در صورت مصرف برنج حتما از شوید، زیره سیاه و زعفران استفاده شود. سبزی های گرم مانند نعناع، ریحان، ترخون، مرزه،جعفری، تره، ساقه کرفس، کنگر، چغندر، شلغم، ترب،هویج فرنگی، فندق، عسل، توت، کشمش، انجیر،خرما، هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، زیره و استفاده از بذرهای ملین مانند قدومه شیرازی، تخم ریحان، سالاد فصل با مقداری جوانه گندم، شربت زعفرانی، فرنی بادام، نخود، نخوداب، کنجد، ارده، عسل، شیره خرما یا انگور، پسته، گردو، فندق، نان سنگک کنجدی با کره محلی گاوی و مربای بالنگی که در تهیه آن از عسل استفاده شده است و ... .
به هنگام صرف غذا به جای آب سرد از چای استفاده کنید چون آب سرد سبب انجماد چربی موجود در غذا و باعث دیر هضم شدن آن می شود وچربی های منجمد توسط اسید معده شکسته و جذب روده ها می شود.
چند توصیه مهم درباره آب
1. ناشتا چهار لیوان آب بنوشید سپس مسوتاک بزنید و تا 45 دقیقه صبحانه نخورید.
2.پس از صرف صبحانه؛ناهار؛ شام تا دو ساعت از خوردن و نوشیدن امتناع کنید.
3.آدمهای پیر از روزی یک لیوان آب خوردن شروع کنند تا به چهار لیوان برسند.
4.به هنگام صرف غذا به جای آب سرد از چای استفاده کنید چون آب سرد سبب انجماد چربی موجود در غذا و باعث دیر هضم شدن آن می شود وچربی های منجمد توسط اسید معده شکسته و جذب روده ها می شود.
درمان بیماریها با آب در مدت زمان مشخص
1.دیابت در سی روز
2.ورم معده در ده روز
3.یبوست در ده روز
4.فشار خون بالا در سی روز
6. سرطان در صد وهشتادروز؛این روش معلجه هیچگونه عوارصضی نداشته فقط ممکن است دفعات زیادی به دست شویی بروید.
غذا به جای داروها شیمیای
سال های سال که افراد تمایل داند به جای استفاده از انواع دارویهای شیمیای که دارای عوارض واثرات جانبی ناخواسته فراوانی هستند از مواد غذای دارای اثرات طبیعی ومفید بهره مند شوند. افرادی که فعلیت های فیزیکی بیشتری دارند وسوخت وساز ومتابولیسم ومصرف انژی در آن ها بالا تر است باید از داشتن یک رژیم غذای صحیح از بهترین مواد غذای که سرشار ازمواد حیات بخش است مانند میوه ها وسبزی ها که از ترکیبات ضد سرطانی برخوردار هستند بهره مند شوند.ویتامین سی یکی از مهمترین ترکیبات ضد سرطانی می باشد که دراکثر میوه ها وسبزی ها که از ترکیبات ضد سرطانی مواد مفیدی می باشد که در اغلب گیاهان که به صورت ادویه مصرف می شود وجود دارد مثل آویشن وسیر. از دیگر مواد ضد سرطانی می توان به روغن زیتون وسویا؛انگور انواع توت ها؛گرمکوطالبیومرکبات؛سبزیهای سبزتیره مثل ترخون؛ریحانونعناع؛کرفس؛هویج؛سیر؛پیاز وپیازچه؛ زنجبیل؛سویا؛انواع ماهی ها ومیگواشاره کرد.
برگرفته از سخنان دکتر کرد افشار و کتاب دکتر یزدان عامری