به طور کلی دو جنبه اساسی در خواب از اهمیت برخوردار است: میزان و کیفیت آن. بارداری نه تنها میزان ساعاتی که زن به طور طبیعی می‌خوابد را دستخوش تغییرات اساسی می‌کند بلکه بر کیفیت آن نیز تأثیر می‌گذارد. توصیه می‌شود یک زن باردار در طول حاملگی روزانه حداقل ۸ ساعت در بستر بخوابد تا حداقل ۷ ساعت از آن را بتوان خواب مفید به حساب آورد.
اکثر خانم‌ها در دوران بارداری خود رویاهای بسیار عجیبی می‌بینند. رویاهایی که در حقیقت بازتاب ترس‌ها و نگرانی‌های آنها در مورد فرزندشان و مسئولیت آینده او به عنوان یک مادر است.
باید بدانید که تغییرات هورمونی می‌تواند این استرس‌ها و خوابهای عجیب و غریب دوران بارداری را تشدید کند. از آنجا که ترشح کورتیزول در دوران بارداری شب‌ها افزایش می‌یابد، در کابوس‌های شبانه بی‌تاثیر نخواهد بود. هر چند هنوز کسی ثابت نکرده است که این هورمون مستقیما در خوابها و کابوس‌ها نقش دارد اما کسی هم ارتباط قوی آن را با رویاها و خوابهای زنان باردار منکر نشده است.
بارداری دورانی است که با خود نگرانی‌های فراوانی از جمله ترس از زایمان، نگرانی‌های مرتبط با تغییرات جسمی، نگرانی از ورود نوزاد به جمع خانواده و غیره را به همراه دارد که مادر آینده ناگزیر به مقابله با همه آن‌هاست. این دغدغه‌های گوناگون ذهنی موجب آشفتگی خواب مادر شده و به دنبال آن تمام ترس‌ها و نگرانی‌های مادر به طور ناخودآگاه در قالب کابوس یا خوابهای آشفته نمایان می‌شود.
- اولین سه ماهه بارداری: احساس شادی و شعف از باردار شدن و تجسم خوشبختی آینده
- دومین سه ماهه بارداری: پذیرش تدریجی خود در نقش مادر آینده. معمولا کابوس‌های مرتبط با مسائل ناشناخته از قبیل به خطر افتادن زندگی جنین و یا ناقص بودن در این دوره شروع می‌شوند. علاوه بر آن دومین سه ماهه بارداری زمانی است که یک خانم باردار بحران‌های هویتی را پشت سر می‌گذارد. او که تاکنون برای مادرش دختر بچه‌ای بیش نبوده اکنون خود فرزندی در راه دارد و از این پس تمام آنچه که به طور بالقوه در ضمیر ناخودآگاهش سرکوب شده بود در قالب رویاهای شبانه آشکار خواهند شد.
- سومین سه ماهه بارداری: در این دوره احتمالا کابوس‌ها وحشتناک‌تر و حتی خشن‌تر از قبل شده و خانم باردار اغلب خواب‌هایی مثل نقص عضو شدن، خونریزی‌های شدید حین زایمان و غیره را می‌بیند. این کابوس‌ها بازتاب نگرانی مادر برای از دست دادن جنین است.
- ترس از داشتن زایمانی سخت و دشوار
- ترس از بروز مشکلات پیش بینی نشده در حین بارداری مثل سقط پیش از تولد
- ترس از دست دادن جنین
- ترس از عدم بازیابی اندام اولیه
البته بعضی از خوابها نیز می‌توانند در مورد اتفاقات پس از زایمان باشند:
- ترس از ایفای نقش مادری: چگونه مادری برایش خواهم بود؟
- ترس از اینکه ورود نوزاد به جمع خانواده باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی مشترک شود.
کابوس هر قدر وحشتناک هم باشد ضرری برای جنین ندارد. در واقع این ضرر بیشتر متوجه مادر است. زیرا این گونه خوابها که نشأت گرفته از ترس و نگرانی شدید مادرند می‌توانند موجب اختلالات گوناگون خواب از قبیل صحبت کردن در خواب یا حتی راه رفتن در حین خواب شوند. البته بروز این مسئله چندان نگران کننده نیست، ولی باید نسبت به خطرات ناشی راه رفتن در خواب و احتمال افتادن یا سقوط از بلندی هوشیار بوده و جوانب احتیاط را کاملا رعایت کرد. دیدن کابوس‌ها و خوابهای آشفته در دوران بارداری بسیار شایع است، ولی اکثر آنها پس از زایمان و با تولد نوزاد پایان می‌یابند.
خواب بد و آشفته دیدن در بارداری به چه معنی است؟
اکثر بانوان در دوران بارداری خود خواب های بسیار عجیبی می‌بینند، خواب هایی که در حقیقت بازتاب ترس‌ها و نگرانی‌های آنها در مورد فرزندشان و مسئولیت آینده او به عنوان یک مادر است. برای شناخت دلایل و تعبیر این خواب ها همراه ما باشید.
دیدن خواب بد نشان دهنده ترس بسیار خاصی در ضمیر ناخودآگاه مادر باردار و ترس از رویارویی با مسائل ناشناخته است. در حقیقت این کابوس‌های شبانه بازتاب ترس و اضطراب یک مادر باردار به دلیل نوع نگرش وی به بارداری و نقش آینده خود به عنوان یک مادر است.
معمولاً اکثر خوابها دارای مضامینی مشابه اند:
البته بعضی از خوابها نیز می‌توانند در مورد اتفاقات پس از زایمان باشند:
موارد زیر از جمله عواملی هستند که می‌توانند دست به دست هم داده و منجر به دیدن خوابهای آشفته در دوران بارداری شوند:
ترس از مواجهه با مسائل ناشناخته، اضطراب و نگرانی از حس پذیرش مسئولیت مادری، می‌توانند از دلایل ایجاد کم خوابی باشند. ضمن آنکه پیدا کردن موقعیت مناسب برای خواب مشکل است و درد شکم و کمر نیز از علل دیگر کم خوابی در ماه‌های پایانی بارداری به شمار می‌روند.
اغلب مادران باردار برای سلامت جنین خود بسیار نگرانند. آنها از فکر بروز اتفاقات ناخواسته برای جنین دائم در اضطراب بوده و نگرانند که نتوانند وظایف مادری خود را به خوبی ایفا کنند.
هر چند که دگرگونی‌های هورمونی در ایجاد این بی‌خوابی‌ها بی‌تاثیر نیستند ولی نمی‌توانند خود به تنهایی عامل اصلی این کابوس‌ها به شمار روند. زیرا مطالعات انجام شده در آمریکا نشان می‌دهد که برخی از پدران نیز در دوران بارداری همسرانشان دچار کابوس و خوابهای آشفته می‌شوند.
خوابهای دوران بارداری به دو بخش کاملاً مجزا تقسیم می‌شوند:
در هنگام بارداری سوالات فراوانی در ذهن یک مادر باردار مطرح می‌شود. از سویی دیگر خوابها و کنش‌های افراد بر اساس تجارب شخصی و حساسیت فردی آنها با یکدیگر متفاوت است. بنابراین به همان نحو که دیدن این گونه خوابها در میان بانوان باردار شایع است، ممکن است عده‌ای دیگر خواب ببینند که جنین آنها یک حیوان، یک شی و یا حتی یک میوه است. عده‌ای خواب یک زایمان ناگهانی را می‌بینند که در آن نوزاد به شکلی غیر منتظره، سریع و بدون حضور پزشک به دنیا می‌آید. برخی خواب صحنه‌های خونین را دیده و در نهایت عده‌ای دیگر نیز خواب می‌بینند که در زمان بارداری از سوی همسرانشان طرد شده‌اند.
خواب بیان آمال و آرزوها و نشان دهنده نگرانی‌های ما در طول زندگی است. پس به هیچ وجه نمی‌توان آنها را به منزله هشدار یا اخطار در نظر گرفت. یک مادر باردار نسبت به دگرگونی‌های جسمی و روحی بدنش به شدت حساس است و به همین دلیل بسیار مستعد دیدن این نوع خوابها است.
آیا کابوس‌های شبانه و خواب های بد و آشفته برای مادر و جنین خطرناک اند؟
کابوس هر قدر وحشتناک هم که باشد ضرری برای جنین ندارد. در واقع این ضرر بیشتر متوجه مادر است. زیرا این گونه خوابها که نشات گرفته از ترس و نگرانی شدید مادرند می‌توانند موجب اختلالات گوناگون در خواب از قبیل صحبت کردن در خواب یا حتی راه رفتن در حین خواب شوند. البته بروز این مسئله چندان نگران کننده نیست، ولی باید نسبت به خطرات ناشی از راه رفتن در خواب و احتمال افتادن یا سقوط از بلندی هوشیار بوده و جوانب احتیاط را کاملاً رعایت کرد.
دیدن کابوس‌ها و خوابهای آشفته در دوران بارداری بسیار شایع است، ولی اکثر آنها پس از زایمان و با تولد نوزاد پایان می‌یابند.
شاه بلوط سفید که در رفع آشفتگی‌های ذهنی و از میان بردن اوهام و افکار مزاحم تأثیر بسزایی داشته و احساسات منفی را کاهش می‌دهد.
سیستوس یا رز کوهی که در رفع نگرانی و اضطراب و در نتیجه پیشگیری از خوابهای آشفته مؤثر است.
اگر این کابوس بسیار آزاردهنده هستند و باعث ترس و آشفتگی‌های شدید شما می‌شوند باید آنها را جدی گرفت. در صورتی که با وجود برخورداری از حمایت عاطفی اطرافیان هیچ بهبودی در این وضعیت حاصل نشده و کابوس‌ها همچنان ادامه یافت، بلافاصله با یک پزشک روان‌شناس مشورت کنید تا علت دیدن این خوابها را دریابید.
رعایت اصول بهداشت خواب بهترین راه مقابله با کابوس‌ها است. بنابراین به هنگام خواب توصیه‌های زیر را رعایت کنید:
- پیش از خواب غذای سبک و در عین حال کافی میل کنید به طوری که نیمه شب با احساس گرسنگی از خواب بیدار نشوید.
- از مصرف نوشیدنی‌های محرک مثل چای و قهوه اجتناب کنید.
- در اتاقی ساکت و آرام بخوابید.
- قبل از رفتن به رختخواب یک دوش آب ولرم بگیرید.
- پیش از خواب دمنوش‌های آرام بخش میل کنید.
- از تمرینات تن آرامی و تکنیک‌های تنفسی که در ایجاد آرامش و تمدد اعصاب مؤثرند استفاده کنید.
- از گل درمانی برای کاهش اضطراب و نگرانی‌های خود کمک بگیرید.با پزشک متخصص و یا نزدیکان خود در مورد کابوس‌هایتان صحبت کنید. صحبت با همسر، دوستان و یا پزشک معالجتان این امکان را به شما می‌دهد که نگرانی‌های خود را تخلیه کرده و ترس‌های انباشته در ضمیرناخودآگاهتان را به بیرون بریزید. گاهی اوقات تعریف کردن خوابها باعث محو شدن آثار نگرانی می‌شود.
