شطرنج انواع مختلفی دارد که به عنوان واریانت (به انگلیسی Chess variant) یا شطرنجگونه شناخته میشوند. این بازیها از شطرنج استاندارد مشتق یا الهام گرفته شدهاند. برخی از این انواع شطرنج شامل شطرنج آرماگدون، شطرنج بولت، شطرنج سیامی و شطرنج ۹۶۰ هستند.
انواع شطرنج بر اساس زمان و سبک:
شطرنج استاندارد:
شطرنج کلاسیک با زمان نامحدود برای هر بازیکن.
شطرنج سریع:
شطرنج با کنترل زمان محدود، معمولاً کمتر از 60 دقیقه برای هر بازیکن.
شطرنج برقافزایی:
شطرنج با کنترل زمان بسیار کوتاه، معمولاً کمتر از یک دقیقه برای هر بازیکن.
شطرنج بولت:
شطرنج با کنترل زمان بسیار کوتاه، معمولاً بین 1 تا 3 دقیقه برای هر بازیکن.
انواع شطرنج بر اساس ویژگیها و قوانین:
شطرنج آرماگدون:
بازی با زمان محدود برای یک بازیکن، در حالی که بازیکن دیگر زمان بیشتری دارد.
شطرنج سیامی:
بازی با قوانین ویژه، مهرههای خاص و تخته متفاوت.
شطرنج ۹۶۰ (شطرنج تصادفی فیشر):
بازی با قرارگیری مهرههای اولیه در صفوف اول به صورت تصادفی.
شطرنج کاپابلانکا:
بازی با قوانین ویژه که توسط خوزه رائول کاپابلانکا معرفی شده است.
شطرنج سیروان:
بازی با قوانین ویژه که توسط یاسر سیروان معرفی شده است.
شطرنج سه بعدی:
بازی با تخته سه بعدی و مهرههای متحرک در فضای سه بعدی.
شطرنج چشم بسته:
بازی که یک یا هر دو بازیکن بدون دیدن تخته و مهرهها بازی میکنند.
شطرنج با نقص:
بازی که یکی از بازیکنان هندیکپ (معمولاً با کمبود مهره) دارد.
انواع شطرنج بر اساس جنس و طراحی:
شطرنجهای فلزی: صفحهها و مهرهها از جنس فلز (مانند برنج، مس، نقره) هستند.
شطرنجهای پلاستیکی: صفحهها و مهرهها از جنس پلاستیک هستند.
شطرنجهای چوبی: صفحهها و مهرهها از جنس چوب هستند.
سایر انواع شطرنج:
شطرنج سه نفره: بازی با سه بازیکن روی تخته شش ضلعی.
شطرنج مریخی: شطرنج با تخته و مهرههای مریخی.
شطرنج آلیس: شطرنج با مهرههای خاص و تخته تغییر یافته.
شطرنج باروک: شطرنج با مهرههای خاص و تخته تغییر یافته.
