کیت آزمایشگاهی؛ در اصل، تست آزمایشگاهی IVD است که برای بررسی و شناخت اطلاعات بیماری‌ها، بسیار پرکاربرد و مورد استفاده است. کیت‌ها، وسیله‌ای برای انجام تحقیقات آزمایشگاهی هستند، که توسط شرکت‌های تولیدکننده برای استفاده دانشمندان و محققان تولید می‌شوند. تشخیص دادن به هنگام یک بیماری و شروع پروسه درمان و تجویز دارو اهمیت بسیار زیادی در سلامت افراد جامعه دارد. این تست‌ها در کوتاه‌ترین زمان و با دقت بسیار بالا میزان سلامت بدن را بررسی می‌کند.
این ابزار، با داشتن ترکیبات و ماده مورد نیاز برای انجام واکنش، امکانی را برای دانشمندان و محققان فراهم می‌کند تا به‌راحتی آزمایش لازم را انجام دهند. کیت آزمایشگاهی در انواع مختلفی تولید می‌شود و کاربران با توجه به مورد آزمایشی یا تحقیقی خود مدل مورد نظر را تهیه و استفاده می‌کنند. این وسیله، برای تشخیص بیماری و تعیین روال معالجه و درمان بیمار با کیفیت بالا و بیشترین دقت و همچنین برای غربالگری تولید می‌شود.
زمانی‌که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد، تنها از طریق اسکن قفسه‌‌سینه و انجام آزمایش‌های تشخیصی می‌توانستند آن‌را تشخیص دهند. به علت کمبود کیت‌های تشخیصی، آزمایش از همه افراد امکان‌پذیر نبود، اما اکنون این وسیله در دسترس عموم قرار دارد و می‌توان تست کرونا را راحت‌تر انجام داد. حال، قبل از اینکه به انواع مختلف کیت آزمایشگاهی بپردازیم، تعریف کوچکی از آزمایشگاه داریم و سپس به انواع مختلف این وسیله و کاربردهای آن می‌پردازیم.
آزمایشگاه یا لابراتوار، مکانی است که در آن آزمایش‌های متعدد علمی برای بالا بردن کیفیت زندگی ما انجام می‌شود. چندین نمونه آزمایشگاه داریم از جمله: آزمایشگاه شیمی، فیزیک، کامپیوتر، پزشکی و تشخیص طب و بهداشت. در گذشته‌های دور زندگی بسیار سخت‌‌تر از امروز بوده، اما اکنون به لطف وجود آزمایشگاه‌ها تحول عظیمی شکل گرفته است. در دهه‌های گذشته فناوری ارتباطی محدود بود یا سیستم حمل‌ونقل آنقدر ضعیف بود که اشخاص تمایلی به سفر یا تجارت نداشتند. در آزمایشگاه به پیشرفت دست پیدا کردیم، علم قدم‌های بزرگی برداشت و روح تازه‌ای به زندگی ما داد. آزمایش‌هایی برای ساخت آنتی‌بیوتیک برای غلبه بر بیماری‌های عفونی، تحقیق درباره الکتریسیته و توسعه سیستم‌های برقی یا تحقیق و آزمایش و بررسی خطرهای احتمالی در بافت زمین و... کیفیت زندگی ما را بهبود بخشید.
این ابزار، در تحقیقات علوم زیستی مانند: ژنتیک، زیست‌شناسی سلولی مولکولی، بیوشیمی و میکروبیولوژی کاربرد دارد. همچنین غربالگری و تشخیص بیماری و چگونگی درمان، در فرایند کشف، تولید و توسعه دارو و بسیاری از آزمایش‌های دیگر، نقش مهمی دارد. انواع مختلف این وسیله، به طور مثال برای: برای تست کلسترول، عملکرد کلیه، بیماری‌های خودایمنی، انواع متابولیسم، ایدز، تست قندخون و کم‌خونی، اعتیاد، کیت PCRو الایزا، کیت‌های استخراج و کیت تشخیص Abو... مورد استفاده هستند. کلاً این وسیله در دو نوع موجود است: کیت‌های تحقیقی و کیت‌های تشخیصی. اکنون قصد داریم به توضیح کوتاهی درباره بعضی از آن‌ها بپردازیم.
کیت آزمایشگاهی تشخیصی، با هدف آزمایش‌های مختلفی روی نمونه‌هایی که از بدن انسان گرفته شده از جمله: ادرار، مدفوع، خون، بزاق، بافت و ... برای تشخیص و تعیین میزان سلامتی، در پاتوبیولوژی‌ها و آزمایشگاه‌های بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مدل تست تشخیصی، 5 نوع پرکاربرد موجود است که عبارتند از:
· تشخیص بارداری: معمولاً در اولین مرحله برای تشخیص بارداری از این تست استفاده می‌شود که برای انجام آزمایش، نمونه ادرار لازم است، اما این روش آن‌چنان دقیق نیست و امکان خطای زیادی دارد. ممکن است که نتیجه به شکل نادرستی منفی یا مثبت شود.
· تشخیص بیماری‌های قلبی: یکی از پرکاربردترین تست‌ها، برای تشخیص بیماری قلبی است. این کیت آزمایشگاهی تشخیصی، دارای بدنه چوبی و قطعات الکتریکی است و در سر آن نانوحسگرهایی تعبیه شده که نمونه بزاق شخص بیمار روی آن قرار داده می‌شود.
· تشخیص کرونا: به علت شیوع گسترده ویروس کرونا این مدل تست، به تولید انبوه رسیده است. این مدل از طریق خون، بزاق و ... بیماری را تشخیص می‌دهد. این نکته را در نظر بگیرید که این کیت تشخیصی آن‌چنان هم دقیق نیست. اگر مدت زمان کمی است که ویروس وارد بدن شما شده، ممکن است نتیجه به شکل غلط، منفی نشان داده شود.
· تشخیص اعتیاد: یکی از سریع‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها برای تشخیص اعتیاد، استفاده از این مدل کیت آزمایشگاهی است. این تست بر پایه تشخیص داروها و موادی که در ادرار شخص وجود دارد، عمل می‌کند.
· تشخیص بیماری‌های عفونی: این مدل، برای بیماری‌هایی مثل: هپاتیت Bو C، سرخچه و... مورد استفاده است و بسیار کاربرد دارد.
با هدف سرعت دادن به روند آزمایش‌ها، در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی مورد استفاده هستند. در واقع ابزاری از پیش آماده شده است تا همه کاری را که کاربر می‌خواهد انجام دهد، بسته به روش تحقیق و نوع پروژه، انتخاب می‌شود. از مهم‌ترین کیت‌های تحقیقاتی می‌توان کیت مولکولی، ژنتیکی و سلولی را نام برد.
· کیت تست PCR: از پرکاربردترین شیوه‌های علوم زیستی برای افزایش الگو، معین کردن توالی و کلونینگ، شناسایی پزشکی
قانونی، موردهای پژوهشی تشخیصی، و... این کیت آزمایشگاهی تحقیقی است. در این روش تعداد خیلی کم از ماده‌ای ژنتیکی به تعداد فراوان افزایش یافته و استفاده می‌شود. اجزایی که مورد استفاده هستند در این روش شامل: پرایمر R، پرایمر F، بافر PCR، نوکلئوتیدهای آزاد mgcl، آنزیم ها، dNTP و آب مقطر است. دستگاهی که در این شیوه استفاده می‌شود ترموسایکلر نام دارد و بر اساس تغییر دما، واکنش را جلو می‌برد. به این طریق که از تغییر دما استفاده کرده و زنجیره‌ها را از هم باز می‌کند، پس از آن با فعال کردن آنزیم‌ها و تغییر دوباره دما، باعث گره خوردن زنجیره‌ها بهم می‌شود.
کیت PCRرا شرکت‌های Biocompare, Thermofisher, Qiagen, Takara, Sigmaaldrich, NEBتولید می‌کنند.
· کیت تست الایزا: یک مدل کیت آزمایشگاهی تحقیقی، برای مطالعه سلول و از پرکاربردترین و رایج‌ترین روش‌ها است. آزمایشی نسبتاً دقیق و استاندارد است، روشی برای تشخیص بیومارکرهای بیماری و نظارت بر کیفیت در صنایع مختلف است. اصل کار این تست بر پایه واکنش بین آنتی‌بادی Abو آنتی ژن Agاست. اجزایی که در این روش استفاده شده‌اند شامل: میکروپلیت‌های الایزا، کروموژن، کونژوگه سوبسترا، صفحه‌هایی که با آنتی‌بادی تشخیصی پوشیده شده‌اند و انواع معرف‌ها، بافرها و محلول‌های شستشو است.
الایزا به 4 شیوه دسته‌بندی می‌شود:
1- روش مستقیم 2- روش غیرمستقیم 3- روش ساندویچی 4- روش رقابتی
الایزا را شرکت‌های My biosource, Ray biotech, invitrogen, Sigmaaldrich, Biolegend, abcam, Thermofisher تولید می‌کنند.
· کیت تست استخراج: این کیت آزمایشگاهی، از نمونه مولکولی تحقیقاتی است که بیشتر برای جداکردن DNA, RNA، پروتئین و پلاسمید از سلول، مورد استفاده است. نمونه‌هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: خون، بافت فریز شده، بافت تازه، باکتری، سرم، عصارة گیاه، مخمر یا قارچ. سپس ماده‌ای که بیرون کشیده شده خالص می‌شود و با تکنیک‌های مختلف برای مطالعات بیشتر استفاده می‌شود. این نوع کیت، اساسی ثابت دارد که شامل چند ماده شیمیایی و محلول است.
کیت استخراج را شرکت‌های Qiagen, Biorad, Thermofisher, Roche, abcam, Sigmaaldrichتولید می‌کنند.
کیت آمینواسید: این نوع تست در پروژه‌هایی از جمله صنایع غذایی، صنایع دارویی و... کاربرد زیادی دارند.
زمان خرید کیت تحقیقاتی یا کیت آزمایشگاهی، به نکاتی چون: میزان حساسیت تست‌ها و ویژگی خاص هر تست و تعداد تستی که می‌توان با آن وسیله انجام داد توجه کنید. همچنین اینکه میزان سنجش تست چقدر دقیق است و قیمت آن را مدنظر داشته باشید تا به شما در انجام آزمایش و تحقیقات کمک کرده، نیازتان را برطرف کند.
