کلمه "پایداری" مبهم و گیج کننده است و در واقع کمی بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته شده است. استفاده از این کلمه در صنعت مد نیز از این قاعده مستثنی نیست، بنابراین این مقاله سردرگمی پیرامون این سوال رایج را از بین می برد که مد پایدار چیست؟
"مد پایدار" به چه معناست؟
مد پایدار اساساً به لباس‌ها و لوازم جانبی اطلاق میشود که به شیوه‌ای مسئولانه از نظر زیست‌محیطی و اجتماعی قابل دسترس باشد و یا تولید شود. دلیل وجود کلمه "دسترسی" در تعریف مد پایدار این است که این اصطلاح نباید به تولید یا خرید چیزهای جدید محدود شود. در حالی که کمپین های بازاریابی پایداری ما را به این باور رسانده است که می توانیم مسیر خود را تنها به سمت خرید پایدار ببریم. ما مطمئناً میتوانیم به روشی پایدارتر خرید کنیم، اما قرار گرفتن در مسیر مد پایدار نیازی به خرید چیز جدیدی ندارد.
پوشیدن آنچه دارید، خرید دست دوم، مبادله کردن و قرض گرفتن از دوستان راه‌های دیگری برای مشارکت در جنبش مد پایدار است که نیازی به تولید یا خرید چیز جدیدی ندارد.
مد سازگار با محیط زیست در مقابل مد پایدار
مد پایدار را می توان به عنوان یک اصطلاح جامع تر در نظر گرفت که مد سازگار با محیط زیست و مد اخلاقی را در بر می گیرد.
برخی از برندها ممکن است از "لباس پایدار" برای اشاره به لباس هایی استفاده کنند که از پارچه های بازیافتی دوخته شده اند ولی در تولیدی هایی که توجهی به حقوق کارگران نمیشود و این اصلا درک درستی از پایداری نیست. در واقع مد پایدار شامل در نظر گرفتن حقوق انسان ها، سیاره و بقیه موجودات زنده (حیوانات، گیاهان و غیره) است.
چرا مد پایدار بسیار مهم است؟
مد در مدت طولانی تأثیرات مضر زیست محیطی و اجتماعی را ایجاد کرده است. تولیدی هایی که امروزه کارگرانش را در شرایط سخت به کار گرفته اند، برای اولین بار در طول انقلاب صنعتی در انگلستان ظاهر شدند و این کارخانه‌های اولیه به شدت به زغال سنگ متکی بودند.
به علاوه، صنعتی شدن منسوجات تقاضای بیشتری برای تولید پنبه ایجاد کرد که عامل اصلی برده داری بود.
با این حال، ظهور نسبتا جدید مد زود گذر (fast fashion)، شامل بخش بزرگی از مشکلات مانند برده داری مدرن، آلودگی های سمی و انتشار کربن میشود.
مد زود گذر چیست؟
مد زود گذر یک مد به روز و ارزان است که به سرعت در مقادیر زیاد تولید می شود.
نمونه هایی از برندهای مد زود گذر عبارتند از: Zara، H&M، Boohoo، Pretty Little Thing، Uniqlo، GAP Primark و Fashion Nova.
دقیقاً چرا مد زود گذر اینقدر بد است؟
مدل مد زود گذر بر روی یک چرخه بی پایان از تولید و مصرف بیش از حد ساخته شده است.
قیمت به نسبت ارزان لباس های با مد زود گذر تنها به این دلیل امکان پذیر است که این برندها در مقادیر زیادی تولید می کنند. در حالی که شرکت‌ها از هر لباس سود زیادی نمی‌برند، اما می‌توانند صدها میلیون یا حتی میلیاردها سود ببرند زیرا تولید بسیار زیادی دارند.
و از آنجایی که برندهای مد زود گذر در مقادیر زیادی تولید می کنند و قیمت ها را با کارخانه ها کاهش می دهند، در نتیجه دستمزدها را نیز کاهش میدهند و عرضه به بازار را افزایش و استانداردهای ایمنی را پایین نگه می دارد.
برای مثال برند اصلی زارا (ایندیتکس) به تنهایی حدود 840 میلیون پوشاک در سال و H&M سالانه 3 میلیارد لباس تولید می کند.
در اینجا به چند آمار برای ترسیم تصویر صنعت مد امروز میپردازیم:
1) تولیدات نساجی تنها در سال 2015 مسئول تولید 1.2 میلیارد تن CO2 بوده است. این بیشتر از مجموع انتشار گازهای گلخانه ای از تمام پروازهای بین المللی و دریایی و کشتیرانی است.
2) صنعت مد به شدت به سوخت های فسیلی وابسته است. اکثر لباس ها (نزدیک به 70٪) از پلی استر یا سایر الیاف مصنوعی که از مواد تجدید ناپذیر مانند نفت خام ساخته شده اند، تولید میشود.
3) پیش‌بینی میشود صنعت مد با نرخ رشد فعلی، 25 تا 30 درصد از بودجه کربن باقی‌مانده جهان را تا سال 2050 مصرف کند.
4) سالانه 93 میلیارد متر مکعب آب و 98 میلیون تن منابع تجدید ناپذیر برای تولیدات نساجی استخراج می شود. بله، این برای هر یک سال است!
5) لباس های تولید شده از الیاف مصنوعی مسئول 35 درصد از آلودگی میکروپلاستیک جهانی هستند.
6) طبق تحقیقات آژانس محیط زیست اروپا، منسوجات چهارمین عامل مخرب زیست محیطی در اتحادیه اروپا است.
7) تولید پوشاک از سال 2000 تا 2014 دو برابر شده و میزان تولید سالانه برای اولین بار در سال 2014 از 100 میلیارد پوشاک فراتر رفت.
8) مد تأثیر زیادی بر از بین رفتن تنوع زیستی دارد.
مد اخلاقی چیست؟
زمین تنها خانه ما به عنوان انسان و موجودات زنده است، همه ما بخشی از همین محیط هستیم.
گفته می شود، همه مردم به طور یکسان تحت تأثیر آسیب های محیطی قرار نمی گیرند. جوامع رنگین پوست و جوامع در جنوب کره زمین به طور نامتناسبی تحت تأثیر آلودگی های محیطی و بحران آب و هوا قرار دارند که نژادپرستی محیطی نامیده می شود.
مد دقیقاً چگونه در نژادپرستی محیطی دخیل است؟
وقتی به جایی نگاه می کنیم که در آن بیشترین آلودگی صنعت مد رخ می دهد، فهمیدن این موضوع چندان دشوار نمی باشد.
آلودگی آبراه‌ها، هوا و خاک در جایی اتفاق می‌افتد که محصولات و الیاف تولید می‌شوند، عمدتاً در جنوب کره زمین. و کسانی که بیشتر در معرض مواد شیمیایی سمی مورد استفاده برای مواردی مانند رنگ کردن لباس، دباغی چرم و بدون چروک کردن لباس هستند، زنان رنگین پوستی هستند که در کارخانه ها کار می کنند، چه در داکا، بنگلادش، یا لس آنجلس.
گزارشی که اخیرا توسط The Lancet منتشر شده است نشان می دهد که شمال کره زمین مسئول انتشار 92 درصد از گازهای گلخانه ای اضافی است. (ایالات متحده به تنهایی مسئول 40٪ بود).
در واقع این یک مرور کوتاه بود از اینکه چگونه صنعت مد چنین تأثیر منفی گسترده ای بر مردم و کره زمین دارد.
اما روی دیگر این سکه این است که تغییر در جهت ایجاد یک صنعت مد پایدارتر نیز می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی بر مردم و کره زمین داشته باشد.
در ادامه می پردازیم به اینکه پوشاک پایدار چیست و دقیقا چگونه میتوانیم قدمی مثبت در پایداری داشته باشیم.
مد پایدار چیست و چرا مهم است؟
