نقدی بر شمارۀ هفتم، دورۀ بیست و ششم نشریۀ «خمش» - دانشکدۀ مهندسی مکانیک شریف
خمش 7 را در یک نگاه کلی میتوان نشریهای متناسب از نظر تخصیص مطالب و نسبتاً ضعیف در کیفیت این مطالب دانست. خبرنامه مکانیک شریف را در این شماره میتوان از نظر محتوایی به چهار بخش تقسیم کرد؛ بخش معطوف به فعالیتهای دانشجویی دانشکده مهندسی مکانیک، بخش مربوط به مسائل رشتهی مهندسی مکانیک، بخش آزاد و یا به عبارتی فرهنگی و در نهایت ضمیمهی برش که به مباحثی در حوزهی فنی میپردازد.
بخش مربوط به فعالیتهای دانشجویی بیش از یکسوم محتوای نشریه را در بر میگیرد و شروع آن با سرمقالهی نشریه به قلم امیرمهدی حسنی است. این مطلب با لحن انشاگونه و محتوای شعاری خود، یکی از خوشنوشتترین مطالب در بین نوشتههای این شماره محسوب میشود. سه نوشتهی دیگر این بخش، در واقع سه گزارش از فعالیتهای دانشجویی است که با رویکرد ترویج این فعالیتها و بعضاً با چاشنی بزرگنمایی دستاوردهای همدورهایهای خود نوشته شدهاند. مطلب «یاران برای محور، محور برای همه» که گزارشی از فعالیتهای محور 26 است، یکی از ناامیدکنندهترین نوشتههای این نشریه است. اصلاً معلوم نیست که چرا گزارش فعالیتهای یک انجمن علمی باید با شعری از نظامی گنجوی آغاز شود. زبان نوشته در ابتدا محاورهای است و در میانه به زبان علمی گزارشنویسی تغییر میکند. جدا از ضعفهای نوشتاری، دستاوردهای ذکرشده اگر قرار باشد با دورههای پیش از خود، مقایسه نشود، نمیتواند چیزی بیشتر از تعریف از خود باشد. گزارش از عملکرد صنفی و گزارش از جشن یاد استاد، هرچند ایرادات فاحش متن همتای خود را ندارند، اما میتوانستند بهتر از این پرداخته شوند. اساساً وقتی قرار است گزارش یک رویداد مانند یک جشن نوشته شود، بهتر است به حواشی و اتفاقات پشت صحنه بیشتر پرداخته شود تا جریان اصلی رویداد که در برابر چشم مخاطبان رخ داده است.
بخش دوم شامل دو گزارش و یک مصاحبه است. گزارش از صحبتهای دکتر بهزادی پور، شامل روایت جالبی از زندگی حرفهای این استاد پرکار دانشکده مهندسی مکانیک بود. قلب نشریه بدون شک مصاحبه با دکتر فلاح است. دکتر فلاح یکی از دلسوزترین و نازنینترین اساتید دانشکده مهندسی مکانیک هستند و در این شماره صحبتهایی تازه و مفید برای دانشجویان این دانشکده داشتند. این دو مطلب شاید سودمندترین مطالب این شماره از خمش بودند که با کمی ویرایش بهتر میتوانستند برای مخاطب جذابتر به نظر برسند. آخرین نوشتهی این بخش به تحلیل نتایج یک نظرسنجی دربارهی کارآموزی میپردازد. اولین ایراد این مطلب، عدم توضیح دقیق و شفاف نظرسنجی و شرایط انجام آن است. به نظر میرسید نویسندگان این گزارش، بیش از این که به دنبال تحلیل نظرسنجی باشند، در پی بیان نظرات خود با بهره گیری از آمار و ارقام هستند. شاید انتظار انجام یک کار پیمایشی اصولی از یک دانشجوی کارشناسی مهندسی مکانیک، انتظار زیادی باشد ولی میشد سعی کرد بهتر از اینها نتایج را اعتبارسنجی کرد و از نمودارهای بهتری برای نشان دادن نتایج استفاده کرد. همچنین مطرحکردن موضوعی که در متن مقاله به آن اشاره نشده است، نمیتواند در قسمت جمعبندی مبنای منطقی داشته باشد. به طور کلی در این گونه از نظرسنجیها، بیشتر، افراد ناراضی هستند که شرکت میکنند و کسانی که از کارآموزی رضایت دارند، منطقاً ضرورت کمتری برای شرکت در نظرسنجی میبینند. به عنوان کسی که از کارآموزیهای خود رضایت داشتهام و آنها را مفیدترین بخش دوران دانشجویی خود میدانم، میتوانم این مطلب را نوعی سیاهنمایی تلقی کنم.
بخش سوم نشریه شامل یک معرفی کتاب و صفحهی آزاد است. وجود این بخش در نشریهای که به بچههای کانون شعر و ادب سپرده شود، احتمالاً نباید عجیب باشد. معرفی کتاب اگر همیشه با قلمی همین قدر دلنشین صورت پذیرد، اتفاق خوبی در یک نشریهی علمی خواهد بود؛ هر چند که بهتر است کتاب مورد نظر را برای گرفتن عکس از آن، روی گِل و لای و به عنوان سینی قهوه قرار ندهیم. صفحهی آزاد به طور کلی ایدهی بدی نیست به شرطی که گزینش کیفی درستی روی مطالب ارسالی صورت بگیرد و مانند این شماره حس صفحه پر کردن به مخاطب دست ندهد.
ضمیمهی برش شامل دو مطلب از تازههای تکنولوژی و یک یادداشت تاریخی بود. یادداشت تاریخی بار علمی چندانی نداشت و میتوانست موارد کمتر اما جذابتر و فنیتر تاریخ مهندسی ایران را شرح دهد. به نظر میرسد اگر در بخش تازهها، به موارد بیشتر و با جزئیات کمتر پرداخته شود، میتواند جذابیت بیشتری برای مخاطب داشته باشد.
در مجموع میتوان گفت که خبرنامه مکانیک شریف راه زیادی تا تبدیلشدن به یک نشریه علمی خوب در سطح دانشگاه دارد. خمش، از ویرایش و صفحهآرایی گرفته تا تولید محتوا، نیازمند بهبود است و این امر با وجود پتانسیلهای خوب دانشکده مهندسی مکانیک در زمینهی فعالیت دانشجویی، ممکن به نظر میرسد.