چرا صندلی اروپایی ها در دور جدید مذاکرات حذف شد!؟

کنار گذاشته شدن اروپایی‌ها در دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا (که در ماه‌های اخیر شاهد آن بوده‌یم) می‌تواند چندین پیام و مفهوم استراتژیک بسیار مهم برای تحلیل روند مذاکرات و آینده اقتصاد ایران داشته باشد:

۱. تمرکز بر بازیگران اصلی قدرت در منطقه

اتحادیه اروپا در دور قبلی (برجام ۲۰۱۵) نقش واسطه‌گری فعالی داشت، اما این بار به نظر می‌رسد دو طرف ترجیح می‌دهند مستقیماً و بدون حضور اروپا مذاکره کنند و میزبانی را به یک کشور صالح منطقه ای یعنی عمان سپرده اند. این اتفاق مبارک نشانه‌ای از بی‌اعتمادی ایران به اروپا به دلیل عدم اجرای تعهدات اقتصادی برجام و سازکار ناکارآمد INSTEX ، ترس شرکت‌های اروپایی از تحریم‌های ثانویه آمریکا و عدم ایفای تعهدات ذاتی آنها در توافقنامه برجام است.

۲. ضعف اروپا در نقش‌آفرینی مستقل

اتحادیه اروپا به دلیل اختلافات داخلی مثل مواضع متفاوت آلمان، فرانسه و انگلیس و وابستگی آنها به سیاستهای اقتصادی آمریکا نتوانسته در نقش یک هماهنگ کننده ای قوی ظاهر شود. همچنین در این مقطع جنگ اوکراین و تمرکز اروپا بر امنیت انرژی خود و تعارضاتش با آمریکا، توان دیپلماتیک آن را برای ورود در پرونده ایران کاهش داده است. البته ایران و آمریکا هم متقابلا نه دعوتی از اروپایی ها برای شرکت در مذاکرات کرده اند و نه رقبتی به این موضوع دارند.

۳. چرخش ایران به سمت چین و روسیه

در حال حاضر ایران احتمالاً ترجیح می‌دهد با بازیگرانی مذاکره کند که تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرند مثل چین که خریدار نفت ایران باقی ماند و روسیه که خودش تحت تحریم های سنگین اروپا و آمریکاست اما روابطش را با ایران همچنان گرم نگه داشته است. توافق ۲۵ ساله با چین و امضای اسناد همکاری‌های امنیتی با روسیه، اولویت‌های جدید ایران را نشان می‌دهد.

۴. آمریکا هم به نقش کمرنگ اروپا رضایت داده

دولت ترامپ ممکن است بخواهد از اختلافات اروپا و آمریکا بر سر ایران جلوگیری کند و توان اروپا را معطوف به جنگ اوکراین و نگرانی هایشان از افزایش تعرفه های گمرکی نگهدارد. واشنگتن ترجیح می‌دهد کنترل مذاکرات را کاملاً در دست داشته باشد، بدون نیاز به اجماع اروپایی تا بتواند تصمیمی جامع در خصوص تعاملاتش با ایران و نقشش در منطقه بگیرد. از این رو حضور اروپایی ها را در دور جدید مذاکرات نپذیرفته است.

حال تأثیر این تحولات چیست؟

این تغییر نشان می‌دهد ایران و آمریکا ترجیح می‌دهند معادلات را ساده‌تر کنند، حتی اگر به قیمت حذف متحدان سنتی باشد.

برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی این یعنی:

- اگر توافق شود، باز شدن درهای جهانی سریع‌تر اتفاق می‌افتد و سازوکار اجرایی مانند برجام دچار تناقضات متعدد در مقام اجرا نمی شود.

- اگر نشود، وابستگی به شرق افزایش می‌یابد که برای بخش سرمایه گذاری چالش‌برانگیز است.

آیا شما تحلیل خاصی از واکنش بازارهای مالی ایران به این تغییر در مذاکرات دارید؟