کارکردهای پتینه از دیرباز تا کنون
پتینه این طور به وجود آمد که در زمان‌های قدیم، اتفاقاتی برای اجسام با سطوح مختلف همچون برنز می‌افتاد. اجسام پس از مدتی حالتی زنگار و کهنه به خود می‌گرفتند و یا حتی خاک و گل و لای در سطح آن‌ها جمع می‌شد. از دید هنرمندان این اتفاقات بسیار جذاب بود. رشته‌ی پتینه این گونه به وجود آمد که هنرمندان اجسامی نو را تهیه کردند و با توجه به دانش رنگ و لایه گذاری رنگ، سعی کردند کاری که زمان روی اجسام انجام می‌داد را به واسطه‌ی هنر و رنگ به وجود آورند. به عنوان مثال مجسمه‌ای خلق کنند که از ساخت آن زمانی نگذشته باشد اما کهنه شده و آنتیک باشد. رفته رفته و به مرور زمان اتفاقات دیگری نیز به پتینه اضافه شد. پتینه در حال حاضر ابعاد مختلفی دارد و می‌توان آن را روی پارچه، مبل، دیوار و اجسام به کار برد. به لحاظ سبکی نیز کارکردهای متفاوتی دارد و در سبک‌های کلاسیک، نئوکلاسیک و سبک‌های مدرن دیده می‌شود. یکی از کارکردهای اصلی پتینه القای حس‌های فیزیکی است. به عنوان مثال به دیواری حس بتن بدهیم در حالی که متریال دیوار بتن نباشد یا به یک مجسمه‌ای حس سنگ سرامیکی بدهیم در حالی که جنس مجسمه سنگ سرامیکی نباشد. پس یکی از اصلی‌ترین کارکردها تغییر جنسیت متریال‌های مختلف است.
مردی در هزاره سوم قبل از میلاد این هنر را بر روی مس پیاده‌سازی نمود. این هنر به مرور زمان جاافتاده و هنرمندان دیگر نیز به این موضوع پی بردند که پتینه کاری را می‌توان به عنوان هنری با زیرشاخه‌های متعدد دانست. آثاری که از این هنر به جا مانده است، گویای قدمت چندین و چند ساله‌ی این هنر است. با این حال همچنان نیز شاهد استفاده از این هنر در فضاهای مختلفی از جمله پتینه اجسام، پتینه در دکوراسیون داخلی و … هستیم. سبک‌هایی که در آن از پتینه کاری استفاده می‌شود، امروزه از پرطرفدارترین سبک‌های دکوراسیون داخلی در میان افراد است.
از ابزارهایی که تاکنون در پتینه مورد استفاده قرار گرفته است، می‌توان به انواع قلم مو، پارچه‌هایی از جنس مختلف، انواع اسفنج، سنباده زبر و نرم، رنگ پاش، انواع مختلف چسب‌ها، کاردک، تکمیل‌کننده‌ها، اکلیل و … اشاره نمود.
استفاده از پتینه را نمی‌توان تنها به یکی دو مورد محدود نمود. بلکه بر جنبه‌های دیگری از جمله دوام، استحکام و پایداری نیز استوار است. پتینه کاری امروزه با هنرهای دیگری از جمله نقاشی نیز تلفیق شده است. بخشی از انواع پتینه:
· پتینه طرح انواع سنگ
· پتینه طرح آجر
· پتینه طرح چوب
· پتینه طرح بتن
· پتینه طرح چرم
· پتینه طرح کاهگل
· پتینه طرح ابر و باد
· پتینه موتیف (طلاکاری)
· پتینه ورق‌کاری (آبکاری و ...)
به طور کلی از موادهای زیادی برای ایجاد بافت در سطوح می‌توان استفاده کرد. از این رو به این بافت‌ها تکسچر گفته می‌شود. از انواع این متریال‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
پتینه کاری با استفاده از خمیر مخصوص:
خمیر بسکت، خمیر مورد نیاز پتینه کاری است. این نوع از خمیر انعطاف‌پذیری بالایی داشته و نسبت به دیگر خمیرها دیرتر خشک می‌شود. با استفاده از این خمیر و داشتن مهارت لازم، اشکال و طرح‌های زیبا و خلاقانه‌ای را می‌توان ایجاد نمود. همچنین لازم است بدانید با استفاده از این نوع خمیر، زمان بیشتری برای ایجاد طرح و نقش‌ها لازم است.
رنگ پتینه:
رنگ پتینه در واقع یک نوع پوشش سلولزی است که طرح و رنگ‌های گسترده‌ای دارد. معمولاً در پتینه دیوار، یک رنگ به عنوان رنگ پس زمینه (رنگ اصلی) استفاده می‌شود که می‌تواند رنگ مشکی، قرمز و … یا کلاً به طور ترکیبی باشد. در کل رنگ‌ها شامل یکی از موارد زیر هستند:
· رنگ پلاستیک
· رنگ اکریلیک
· رنگ و روغن
برای اجرا نمودن هر نوع پتینه، در ابتدا نیاز به مواد اولیه است. در ابتدا لازم است نوع پتینه و نوع تکنیکی که قرار است با آن کار شود، مشخص گردد. سطح، فضا، اجسام و طرحی که مد نظر است را در نظر گرفته و در ادامه نسبت به تهیه لوازم و متریال مورد نیاز، اقدام می‌شود.
تاکنون کمپانی‌های بسیار زیادی دست به تولید متریال‌هایی زده‌اند که در زمینه پتینه کاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این متریال‌ها قابلیت‌های مختلفی دارند و به روند کار مجری آن نیز سرعت می‌بخشد.
به طور کلی این را در نظر داشته باشید که از هر وسیله دور ریز مانند تنظیف، سیم، شانه، انواع غلطک‌های طرح‌دار، کیسه و کاغذ برای طرح دادن در پتینه می‌توان استفاده کرد.
با استفاده از این روش شما می‌توانید اشیا و وسایل قدیمی و از بین رفته‌ی خود را مجدد بازآفرینی کنید و یا حتی کارکرد و شکل ظاهری آن‌ها را تغییر دهید.
در کل پتینه به دو شکل مختلف اجرا می‌شود: نوع مسطح و نوع برجسته (نوع مسطح معمولاً با رنگ انجام می‌شود.)
درست است که پتینه کاری از سال‌ها پیش مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما با این حال همچنان در طراحی دکوراسیون داخلی طرفداران بسیار زیادی دارد. باید بگوییم که پتینه تنها در دکوراسیون قدیمی، سنتی و کلاسیک به کار نمی‌رود. امروزه با وجود روش‌های متعددی از پتینه کاری، می‌توان در فضاهای مدرن نیز از پتینه استفاده نمود.
پتینه کاری بر روی دیوار، پتینه کاری نمای بیرونی ساختمان‌ها و پتینه کاری بر روی وسایل خانه (پتینه اجسام)، چه در دکوراسیون داخلی و چه در دکوراسیون مدرن قابل پیاده‌سازی است.
در گذشته بیش‌تر افراد به دنبال رنگ روغن و پلاستیکی بودند. با شناخته‌تر شدن هنر پتینه کاری، به مرور این هنر جای رنگ‌آمیزی را در بسیاری از خانه‌های ایرانی به خود اختصاص داد. اگر نگاهی به نمونه کارهای پتینه بیندازید، خواهید دید که چه ظاهر دلنشین‌تر و جذاب‌تری به فضا می‌بخشند. امروزه برخی به جای کاغذ دیواری از پتینه برای زیباتر شدن محیط خود استفاده می‌کنند.
در این مطلب تلاش کردیم در رابطه با پتینه اجسام، دیوار و … اطلاعات کاربردی و کاملی را در اختیارتان قرار دهیم. دانستید که پتینه کاری از دیرباز تاکنون در طراحی دکوراسیون داخلی وجود داشته است. به دلیل تنوع در طرح‌ها و رنگ‌ها، هم اکنون نیز طرفداران بسیار زیادی دارد. انواع پتینه کاری، متریال و ابزار مورد نیاز را شرح دادیم.
آن قدر دنیای وسیعی از پتینه‌ها پیش رویتان است که می‌تواند با استفاده از آن، محیط را به راحتی به حالت دلخواهتان در آورید.
موسسه هنری شوکارت در دیوان تار و پود، آموزش بسیار کامل و کاربردی در خصوص پتینه برای شما ضبط و تهیه کرده است. با استفاده از این دیوان می‌توانید بی‌حد و اندازه در دنیای پتینه غرق شوید و کارهای بی‌نظیری خلق کنید.
