هنر معاصر، به هنر امروزی گفته میشود که در نیمهی دوم قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم در نتیجهی رد هنر مدرن (۱۸۶۰ـ۱۹۶۰) که شامل سبکها و رسانهها، پیامهای مفهومی، سیاسی و اجتماعی، چند فرهنگی و جهانی شدن و تولید شده توسط هنرمندانی است که در قرن بیست و یکم و بیست و دوم زندگی میکنند. هنرمندانی که در موسسههای هنری مانند شوکارت پرورش مییابند و وارد دنیای هنر میشوند. هنر معاصر فرصتی برای تأمل در جامعه معاصر و مسائل مربوط به خودمان و جهان اطراف ما فراهم میکند و در واقع هنري است که جوهرهی آن شامل تمام وجوه امروزي بودن با تمام ویژگیهایش است.
واژهی هنر در کلمهی هنر معاصر، اشاره به نقاشی، عکاسی، مجسمهسازی، پرفورمنس، چیدمان و ویدئو آرت اشاره دارد. در شوکارت شما میتوانید برخی از این هنرها را به صورت حرفهای و تخصصی آموزش ببینید. معاصر نیز به معنای امروزی است. شاید به ظاهر ساده به نظر برسد اما جزئیات پیرامون این تعریف اغلب کمی برای مخاطبان و هنر دوستان مبهم است. دلیل این ابهام، تفسیرهای گسترده و متفاوت افراد مختلف راجع به کلمهی امروز است.
اگر بخواهیم دربارهی یکی از مهمترین ویژگیهای هنر معاصر صحبت کنیم، باید تغییر و وضعیت را در هنر معاصر بیان کنیم. دربارهی تغییر و وضعیت در هنر معاصر، میتوان گفت که هیچ هنرمند معاصری یک شیوهی کار ندارد و به نحوی میتوان گفت که در هنر معاصر وضعیت، پایدار و مانا نمیباشد. وضعیت در این هنر تغییر میکند، گذرا است. وضعیت به عنوان یک وجه مهم از هنر معاصر، تصویر نمیشود، بلکه ایجاد میشود. وضعیت به میانجی ایجاد توجه به مکان، زمان یا فضایی که پیرامون اثر جریان دارد یا اثر بر بستر آنها قرار دارد، ایجاد میشود. بیننده در برابر اثر معاصر تماشاگر نیست، تجربهگر است و تاویل خود را خواهد داشت. با بیان همین ویژگیها است که ما میتوانیم میان هنر معاصر و مابقی هنرها از جمله هنر مدرن، تفاوت قائل شویم.
ما در هنر معاصر با یک وضعیت بینابینی رو به رو هستیم و از اثر، به عنوان امکان برای تجربه استفاده میشود نه به عنوان وسیلهای برای بیان نتایج تجربههای خود. هنرمند با توجه به دادن ذهن مخاطب به زمان و مکان یک تجربه ثانویه از اثر ایجاد میکند. ما با وضعیت بینابینی مواجهیم که در یک پاره خط متناقض شکل میگیرد. یکی از مواردی که هنر معاصر بعد از دوران مدرن و پست مدرن تجربه میکند، مساله تردید است.
کار هنرمندان معاصر، از سه عنصر جهان، تنوع فرهنگی و پیشرفت تکنولوژی تأثیر میپذیرد و آنها با توجه به این سه عنصر کار میکنند. هنر آنها ترکیبی جالب از مواد، روش ها، مفاهیم و موضوعات است که مرزهای هنری قرن بیستم را به چالش میکشد.
هنر معاصر بخشی از یک فرهنگ است که در ابعادی گستردهتر مانند هویت شخصی و فرهنگی، خانواده، اجتماع، ملیت و غیره میباشد. در زبان انگلیسی، کلمهی مدرن و کلمهی معاصر مترادف یکدیگر هستند، که منجر به سردرگمی دربارهی اصطلاحات هنر مدرن و هنر معاصر میشود. اما باید توجه داشت که این دو کاملا با یکدیگر متفاوتند! میتوان گفت آثار هنری معاصر با تنوع مواد، فرم، موضوع و حتی دورههای زمانی، خاص میشوند و این به دلیل عدم وجود یک اصل سازماندهی، ایدئولوژی یا ایسم واحد است که در بسیاری از دورهها و جنبشهای هنری دیگر دیده میشود و باعث تمایز هنر معاصر میگردد! اما به طور کلی میتوانیم بگوییم چندین موضوع مشترک در آثار معاصر ظاهر شده است، مانند: سیاست، هویت ، بدن ، جهانی شدن و مهاجرت ، فناوری ، جامعه و فرهنگ معاصر ، زمان و حافظه و نقد نهادی و سیاسی!
در دنیای امروز ما به جرأت میتوانیم بگوییم آنقدر هنر معاصر جذاب و مهم است که در شهر استانبول در کشور ترکیه هر ساله نمایشگاهی با عنوان contemporary art یا همان نمایشگاه بینالمللی هنر معاصر برگزار میشود و یکی از برجستهترین نمایشگاههای هنری ترکیه به شمار میرود. این نمایشگاه از شانزدهمین دورهی برگزاری خود نیز عبور کرده است! این همایش بینالمللی هرساله از تاریخ ۵ تا ۶ اکتبر به صورت خصوصی و ویژه برگزار میشود و از ۷ تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ نیز در مکان جدید و مهم “ترسان” که یک کارگاه کشتی سازی تاریخی به جا مانده از دوره امپراتوری عثمانی به نام ترسان استانبول در منطقه بیاوغلو است، برگزار شد. این رویداد بینالمللی بسیار مورد استقبال گالریها، هنر دوستان و بازدیدکنندگان از سرتاسر جهان قرار گرفت!
شهر زیبای استانبول هرساله با شروع فصل پاییز، گالریهای سراسر جهان را گرد هم میآورد تا صحنههای جذاب هنر معاصر را با حمایت اصلی Akbank که یکی از بزرگترین بانکهای ترکیه به شمار میرود، به رخ جهانیان بکشد!
در این نمایشگاه بینالمللی، هر سال از سراسر دنیا هنرمندان زیادی شرکت میکنند و در سال ۲۰۲۱ با حضور ۵۷ گالری از کشورهای مختلف دنیا از جمله ترکیه، آمریکا، سوئیس، ایتالیا، اسپانیا، روسیه، پرتغال و اوکراین این نمایشگاه آغاز به کار کرد.
گالریهایی نیز در این نمایشگاه بینالمللی از طرف ایران شرکت کردند. ۴ گالری خاک، باوان، محسن و ایرانشهر از ایران با بیش از ۳۰ هنرمند و آثار زیادی در این نمایشگاه حضور داشتند. تمامی این گالریها از فضای جذاب و زیبا، هماهنگی ومدیریت خوب این نمایشگاه بینالمللی تعریف کردند!
زهرا قیاسی یکی از هنرمندان گالری محسن از واکنشهای مثبت بازدیدکنندگان در مورد آثار هنرمندان ایرانی گفت: بازخوردهایی که از مخاطبین دریافت کردیم بسیار خوب و تا حدی نیز جالب بود. مخاطبین به ایران علاقهی زیادی نشان میدادند و سوالات زیادی میپرسیدند. همانطور که در بالا اشاره کردیم، هنر معاصر بخشی از یک فرهنگ است که در ابعادی گستردهتر مانند هویت شخصی و فرهنگی، خانواده، اجتماع، ملیت و غیره میباشد. به همین دلیل است که گردآوری آثار هنر معاصر از سرتاسر جهان میتواند فرصت خوبی براس شناخت و تامل باشد. آثارهنرمندان دیگر گالریها نیز در این نمایشگاه بسیار جلب توجه کرده است. بازدیدکنندگان میگویند که هنرمندان ایرانی از نظر تکنیک بسیار خوب و قوی ظاهر میشوند.
از هنرمندان دیگری که در این نمایشگاه شرکت کردند میتوانیم اسامی زیر را نام ببریم: سیامک فیلی زاده، محمد رضا یزدی، داوود زندیان، شایا شهرستانی، سلمان خوشرو، رضا بهاروند، مهدی شیر احمدی، فرشید داوودی، ژینوس میثاقی و ثریا شرقی.
اگر شما نیز به هنر معاصر علاقهمند هستید و به دنبال یادگیری و یا حتی به عنوان یک مخاطب ساده میخواهید این هنر را پیگیری کنید، میتوانید ما را در شوکارت دنبال کنید.