کالیگرافی یا خوشنویسی یکی از انواع هنرهای بصری است که با نوشتار در ارتباط است و پس از به وجود آمدن خط وارد دنیای ما شد. کالیگرافی باعث دگرگونی دنیای خط شد.
کالیگرافی اصطلاحی غربی است که در توصیف هنر خوشنویسی به کار می‌رود. از این رو این هنر در سراسر دنیا با این نام شناخته می‌شود. واژه‌ی کالیگرافی (Calligraphy) به معنای هنر زیبانویسی است. این واژه ریشه‌ی یونانی (از یونانی:καλλιγραφία) دارد و از دو بخش کالوس (kallos) به معنی زیبا و گرافاین (graphein) به معنی نوشتن تشکیل شده است. واژه‌ی کالیگرافی به دانش درست‌نویسی شکل کلمات نیز گفته می‌شود.
منظور از کالیگرافی، نوع خاصی از نوشتن است که در آن خط‌ها با هم طلاقی دارند و نوعی کمپوزسیون خط (ترکیب بندی) است. به طور کلی این هنر از کنار هم قرار دادن هوشمندانه و تطابق نقاشی و خطاطی حاصل میگردد. در این هنر خاص، بیش از هر چیزجنبه‌ی بصری خط است که مورد توجه می‌باشد. هنر کالیگرافی باید قادر باشد با چشمان بینندگان ارتباط برقرار کند. برای نوشتن کالیگرافی از یک نوع قلم خاص که در خود جوهر را نگه می‌دارد استفاده می‌شود و کالیگرافیست می‌تواند بههر صورتی که بخواهد آن را روی کاغذ پخش کند و طرح دلخواه خود را طراحی کند. شاید جالب باشد که بدانید به نقاشی خط و سایه زدن نیز کالیگرافی می‌گویند البته خط نقاشی گونه‌ای متفاوت از آن است. همچنین تایپوگرافی هم مجزا از کالیگرافی شناخته می‌شود.
در کالیگرافی فارسی فونت‌های قدیمی و زیبایی مثل نستعلیق و ثلث به کار برده می‌شود. ایجاد سایه برای این فونت‌ها، جذابیت کار را دوچندان میکند. نقاشیخط قابل اجرا بر روی هر فونتی می‌باشد.
پ.ن: نقاشیخط (خوش‌نگاشت، نقش‌نوشت، نقش خط، نوشت‌نگار) شیوه‌ای است در نقاشی مدرن و خوشنویسی معاصر ایرانی که به تدریج در دهه ۱۳۳۰/۱۳۴۰ خورشیدی توسط برخی از خوشنویسان و نقاشان ایرانی شکل گرفت. این هنر تاکنون به حیات خود در عرصه هنر معاصر ادامه داده و در بسیاری از کشورهای منطقه نیز پیروانی یافته‌است. آنان به ترکیبی از خطاطی و نقاشی دست زدند از این رو به این شیوه گاهی خطاشی و خط نقاشی هم می‌گویند.
تفاوت تایپوگرافی و کالیگرافی و نقاشی خط
نقاشی خط، گونه‌ای متفاوت از کالیگرافی است و همچنین حروف نگاری (تایپو گرافی) هم مجزا از کالیگرافی شناخته می‌شوند. در برخی آثار تایپوگرافی از تکنیک‌ها و یا ابزار کالیگرافی استفاده می‌شود. اما کالیگرافی نوعی نقاشی است که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی کمپوزسیون خط است و هنرمند اشکالی بوجود می‌آورد که زیباست. همان طور که پیش‌تر گفتیم کالیگرافی به هنر نوشتن گفته می‌شود و نوعی ترکیب خطوط و خوشنویسی است. طراح و هنرمند سعی میکند اشکال زیبا را ایجاد کند. به عبارتی حروف از ابتدای نوشته شدن تا پایان به همان سبک باقی می‌مانند.
ساختار اصلی تاپیوگرافی حروف و متون هستند و از فونت‌های آماده و با تغییرات کلی یا جزئی برای زیبایی بیشتر استفاده می‌شود که در همه‌ی زبان‌ها از جمله فارسی و انگلیسی می‌تواند وجود داشته باشد.
در اصل کالیگرافی نوعی نقاشی است که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند. در ایران تقریبا ۹۹% کالیگرافی را به عنوان سایه زدن، متنها به صورت حرفه‌ای که باعث سه بعدی دیدن آن می‌شود، می‌شناسند.
آموزش کالیگرافی و وسایل مورد مصرف
کالیگرافی یک هنر قدیمی محسوب می‌شود که در این هنر سایه زدن روی فونت انجام می‌گیرد. موضوع مهم در این هنر سایه زدن پیچیدگی و کش و قوس‌ها می‌باشد. به طوری که فرد کالیگراف کار، کلمات را مانند یک طناب یا روبان که پیچ خورده است در نظر می‌گیرد و آن قسمت‌هایی که پیچ خورده را سایه می‌زند تا مانند حالت سه بعدی شود. برای اینکه متن زیباتر نشان داده شود نیز از تصاویری که تکسچر نام دارد استفاده می‌کنیم که داخل متن واقع می‌شود.
پارامترهای مختلفی بر نتیجه‌ی نهایی کار خوشنویس تأثیر می‌گذارند. پارامترهای فیزیکی شامل شکل، اندازه، کشش و نوع مو قلم مو می‌باشند. از دیگر پارامترهای مهم می‌توان به رنگ، تراکم رنگ و چگالی آب جوهر و همچنین سرعت جذب آب و بافت سطح کاغذ اشاره کرد. تکنیک خوشنویس نیز در نتیجه تأثیر می‌گذارد، زیرا شکل شخصیت‌های تمام شده تحت تأثیر مقدار جوهر و آبی است که خوشنویس اجازه می‌دهد قلم مو را بگیرد و فشار، شیب و جهت قلم مو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغییر این متغیرها باعث ایجاد ضربات ضخیم‌تر و حاشیه‌های صاف یا دندانه‌دار می‌شود.
از این هنر زیبا در موارد مختلف مانند تابلوهای لوکس، قالب دعوت‌ها، تایپوگرافی، طراحی لوگو، تصاویر متحرک برای فیلم‌ها و... استفاده می‌شود.
ابزار:
ابزار اصلی یک خطاط قلم و قلم مو است. نوک قلم‌های خوشنویسی ممکن است صاف، گرد یا تیز باشد. برای برخی اهداف تزئینی، می‌توان از قلم‌های چند لبه‌ای - برس‌های استیل - استفاده کرد. با این حال، آثاری با نوک نمدی و خودکار نیز ایجاد شده‌اند، اگرچه در این آثار از خطوط زاویه‌دار استفاده نمی‌کنند. در برخی از سبک‌های خوشنویسی، مانند خط گوتیک، از قلم‌های شیب‌دار استفاده می‌کنند. جوهر نوشتاری معمولاً بر پایه‌ی آب است و چسبندگی آن بسیار کمتر از جوهرهای روغنی است که در چاپ استفاده می‌شود.
کاغذ خاص با جذب جوهر بالا و بافت ثابت، خطوط تمیزتر را می‌سازد.
اگرچه غالباً از پوست استفاده می‌شود، اما می‌توان از چاقو برای پاک کردن عیوب استفاده کرد.
قلم‌های متداول خوشنویسی عبارتند از: قلم پر، آغوش قلم، برس جوهر، قلم خودنویس
برای اطلاع از شرایط و نحوه ثبت نام دوره کالیگرافی به وبسایت شوکارت مراجعه کنید.
