بررسی رایج ترین بیماری‌های مسری در فصل‌های پاییز و زمستان
هرساله، پاییز و زمستان، همراه با سرد شدن هوا، سوغاتی‌هایی پردردسر برای ما به ارمغان می‌آورند. بیماری هایی که اغلب آن‌ها با این که برای عموم مردم کشنده نیستند اما می‌توانند زندگی روزمره مارا به کلی مختل کنند. در این قسمت چهار بیماری، سرماخوردگی، آنفولانزا، ذات‌الریه و کرونا را به طور اجمالی معرفی می‌کنیم، سپس درباره علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها و افرادی که بیشتر در معرض خطر این بیماری‌ها هستند نیز توضیحاتی ارائه می‌کنیم.
سرماخوردگی:
سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های شناخته شده است که ناشی از عفونت ویروسی است و توسط انواع مختلفی از ویروس‌ها می‌تواند ایجاد شود اما رایج‌ترین آن‌ها راینو‌ویروس است که حداقل ۴۰ درصد از سرماخوردگی‌ها را باعث می‌شود. در واقع سرماخوردگی نامی است که عموم مردم برای مجموعه‌ای از علائم مربوط به عفونت حاد دستگاه تنفسی فوقانی( بینی، حلق، حنجره) به کار می‌برند
نحوه انتقال :
ویروس سرماخوردگی می‌تواند از شخص آلوده به فرد سالم منتقل شود. این انتقال می‌تواند با تماس فیزیکی مستقیم با فرد بیمار و یا با لمس سطح آلوده به میکروب‌های او، مانند صفحه کلید کامپیوتر یا دستگیره در و قاش، و سپس لمس بینی یا دهان اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است ویروس از طریق قطرات عفونی موجود در هوا که در اثر عطسه و سرفه منتشر می‌شوند به فرد سالم انتقال یابد. این ویروس به دیوار بینی یا گلو می‌چسبد و سیستم ایمنی بدن نیز به آن پاسخ می‌دهد که منجر به بروز علائم می‌شود.
علائم و نشانه‌ها:
سرماخوردگی با گرفتگی بینی، ترشحات آبکی از بینی، عطسه، گاهی گلودرد یا سردرد و احساس ناخوشی و بی‌حالی مشخص می‌شود. تب در بزرگسالان معمول نیست اما در کودکان تب خفیف(کمتر از ۳۹ درجه) ممکن است دیده شود. این علائم خود به خود و طی یک تا دو هفته بهبود می‌یابند.
افراد در معرض خطر:
نوزادان در ۴ تا ۶ هفته اول در معرض خطر بیشتری برای سرماخوردگی هستند زیرا سیستم ایمنی آن‌ها هنوز به درستی کار نمی‌کند. کودکان نیز به دلیل ارتباط زیاد در مهدکودک ها و مدارس بیش از دیگران مستعد سرماخوردگی هستند. در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن(مثل بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی، دیابت، نقص سیستم ایمنی، سرطان، ایدز، شیمی درمانی طولانی مدت با کورتون و...) ابتلا به سرماخوردگی عوارض بیشتری به همراه دارد، ممکن است بیماری زمینه‌ای فرد را تشدید کند و نیز ممکن است برخی داروهای معمول سرماخوردگی برای این افراد مشکل زا باشد.
آنفولانزا:
آنفولانزا بیماری بسیار ویژه‌ای است که توسط گروه‌هایی از ویروس‌های آنفولانزا ایجاد می‌شود. این بیماری چرخه فصلی خاصی دارد و نقطه اوج آن در فصل زمستان است. ویروس آنفلوآنزا سه گونه A ,B,C دارد. ویروس آنفولانزا A عامل اکثر موارد همه‌گیری‌های بزرگ بیماری در سطح دنیاست. زیرا این ویروس مرتباً مشخصات ظاهری خود را تغییر می‌دهد و به این ترتیب از دست سیستم ایمنی بدن انسان‌ها فرار می‌کند و هربار برای بدن به عنوان ویروسی جدید و ناشناخته خواهد بود. همین مسأله باعث می‌شود واکسن آنفولانزایی که سال پیش زده‌اید، امسال کارایی نداشته باشد.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی:
تشخیص تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی اغلب دشوار است زیرا علائم هردو مشابه است(احساس ضعف و خستگی، تب، درد‌های عضلانی، گرفتگی یا آبریزش بینی، سردرد و گلودرد)، مناسب‌ترین راه برای این کار اندازه گیری دمای بدن است، بسیاری از علائم آنفولانزا مشابه سرماخوردگی است، گرفتگی بینی، سرفه، درد بدن و بی‌حالی در هردو بیماری وجود دارد ولی سرماخوردگی به ندرت دمای بالای ۳۸.۵ درجه ایجاد می‌کند. با شروع علائم آنفولانزا، معمولاً تب و احساس ناخوشی و بدحالی وجود دارد، درد بدن و عضلات نیز در آنفولانزا بیشتر دیده می‌شود.
ذات‌الریه:
ذات‌الریه یا پنومونی، یک عفونت ریه است که می‌تواند ناشی از میکروب‌هایی مثل ویروس، باکتری و قارچ باشد، زمانی رخ می‌دهد که عفونت باعث می‌شود کیسه‌های هوایی در ریه‌ها و لوله‌هایی در مجاری هوایی که به آن‌ها متصل می‌شوند پر از مایع یا چرک شوند که می‌تواند تنفس را مختل کند. وقتی به پنومونی مبتلا می شویم، ممکن است اکسیژن نتواند براحتی به خون برسد. اگر میزان اکسیژن خون کم باشد، سلول های بدن نمی توانند درست کار کنند. و به علت گسترش عفونت در بدن، پنومونی می تواند موجب مرگ شود.
علائم پنومونی:
افراد مبتلا به پنومونی عفونی اغلب سرفه همراه با خلط، تب همراه با لرز شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه گزنده یا شدید در حین نفس کشیدن، و افزایش تعداد تنفس را تجربه می‌کنند، در افراد مسن ممکن است گیجی مشهودترین علامت بیماری ذات الریه باشد. علائم و نشانه‌های متداول در کودکان زیر پنج سال عبارتند از: تب، سرفه و تنفس سریع یا اشکال در تنفس. تب خیلی تعیین‌کننده نیست، زیرا در بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر نیز رخ می‌دهد، و ممکن است در کسانی که مبتلا به بیماری شدید و سوء تغذیه هستند، مشاهده نشود. نشانه‌های شدیدتر ممکن است شامل موارد زیر باشد: کبودی پوست، کاهش تشنگی، تشنج، استفراغ مداوم، افزایش یا کاهش شدید دمای بدن، و یا کاهش سطح آگاهی.
افراد در معرض خطر:
پنومونی(ذات‌الریه) در بچه ها و نوزادان، سالمندان (افراد بالای 65 سال)، کسانی که مشکلات و بیماری های مزمن همزمان دیگری دارند(مثلاً کسانی که آسم یا بیماری قلبی دارند)، افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند و به دلایل مختلف مثل بیماری یا فاکتورهای دیگر دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند(مثلاً کسانی که پیوند عضو انجام داده‌اند یا ایدز دارند و یا درحال شیمی درمانی هستند) خیلی خطرناک تر است.
کرونا:
در اواخر سال ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین یک بیماری حاد تنفسی که ناشی از یک ویروس کرونا جدید(کووید ۱۹) بود، شایع شد. این بیماری به سرعت در شهر‌های چین و سایر کشور‌ها گسترش یافت، وخامت این بیماری به گونه‌ای بود که سازمان بهداشت جهانی وضعیت اضطراری بین‌المللی را در ارتباط با این بیماری اعلام کرد؛ قدرت سرایت این بیماری بسیار بالاست و باتوجه به خطرات و کشندگی که این ویروس دارد، بهترین راه مبارزه با این بیماری، کنترل و جلوگیری از ابتلا موارد جدید و یا به عبارتی قطع زنجیره انتقال بیماری می‌باشد.
علائم کرونا:
علائم کرونا حداکثر تا دوهفته پس از مواجهه با ویروس ظاهر می‌شوند، این بیماری در ابتدا علائمی نظیر تب، سرفه‌‌های خشک، تنگی نفس، سوزش گلو، خستگی، بدن درد و علائم شبه سرماخوردگی دارد، در برخی بیماران علائمی مثل سردرد، تهوع و اسهال هم ممکن است وجود داشته باشد.
نحوه انتقال:
انتقال این بیماری عفونی از شخصی به شخص دیگر، از طریق تماس مستقیم، استنشاق قطرات تنفسی و حتی انتقال از چشم نیز رخ می‌دهد؛ مهم‌ترین منبع شیوع بیماری، بیماران و افراد ناقل هستند.
افراد در معرض خطر:
علائم کرونا در افراد دارای بیماری زمینه‌ای، فشار خون بالا، بیماری مزمن ریوی و در افراد مسن شدیدتر بروز می‌کند و می‌تواند آسیب‌های شدیدتری را ایجاد کند. نارسایی قلبی و بیماری عروق کرونر نیز خطر ابتلا به کرونای شدید را بالا می‌برد. بیماری های کلیوی طولانی مدت نیز سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، بنابراین فرد نسبت به کرونا آسیب پذیرتر می‌شود.
بیماری‌هایی که در این قسمت معرفی شدند، از رایج ترین بیماری‌های مسری هستند که ما هرساله با سرد شدن هوا با آن‌ها سروکار داریم و طبیعتاً آشنایی با آن‌ها برای هر فردی ضروری می‌باشد؛ بدون شک آگاهی هرچه بیشتر نسبت به این بیماری‌ها به ما کمک می‌کند که در صورت مبتلا شدن به هریک از آن‌ها، با اطلاع از نوع بیماری، سریعاً و بدون معطلی اقدامات فوری ولازم را برای درمان خود و همچنین جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران را انجام دهیم.
منابع:
https://ebnesinahospital.ir/pneumonia-2/
https://arakmu.ac.ir/valiasrhos/fa/page/2209
https://Webmd.com
https://rjms.iums.ac.ir/article-1-6150-fa.html
کتاب کلید شناخت و درمان سرماخوردگی نوشته دکتر سید هادی قاسمی و دکتر وحیده سادات حسینی
